حساسیت پوستی به الکل؛ علائم، انواع و روش درمان خانگی

برخی افراد مقابل الکل یا پدهای الکلی حساس هستند و بدنشان نمی‌تواند الکل را تحمل کند. اگر شما هم با استفاده از الکل (چه به‌صورت موضعی و چه به‌صورت مصرف نوشیدنی) احساس خوبی ندارید، پوستتان گرم می‌شود و ممکن است حالت تهوع داشته باشید، شاید به این دلیل باشد که علائم حساسیت پوستی به الکل را نشان می‌دهید. این بیماری ممکن است اختلال ارثی آنزیمی باشد و تقریبا هیچ درمانی برای آن وجود ندارد، اما قابل پیشگیری است. احتمال ابتلا به جهش ژنتیکی ارثی که باعث حساسیت به الکل می‌شود، در ساکنان آسیای شرقی بیشتر است. این مقاله به‌طور اختصاصی به مسائل مربوط به حساسیت به الکل، علائم و عوارض آن، ایجاد کهیر در اثر حساسیت به الکل و مدیریت این مساله می‌پردازد.

حساسیت به الکل چیست؟

آلرژی به الکل زمانی صورت می‌گیرد که بدن با تولید آنتی‌بادی سعی در مبارزه با الکل، به‌عنوان یک عامل مخرب دارد. این بیماری نادر است، اما اگر به آن مبتلا باشید، حتی چند قطره الکل روی پوست هم برای ایجاد واکنش آلرژیک کافی است. در یک مطالعه روی 948 نفر، 7.2٪ از افراد، حساسیت به الکل را گزارش کردند، اما مشخص نیست آیا این عدد می‌تواند به کل جمعیت تعمیم پیدا کند یا خیر!؟

آیا عدم تحمل الکل همان آلرژی به الکل است؟

بیشتر مردم عدم تحمل الکل و آلرژی به الکل را اشتباه می‌گیرند، اما این شرایط یکسان نیستند. عدم تحمل الکل یک اختلال ژنتیکی و متابولیکی در دستگاه گوارش است که در آن، بدن شما الکل را آن‌طور که باید پردازش نمی‌کند؛

اما آلرژی به الکل، نوعی پاسخ سیستم ایمنی است که در آن، ممکن است به یکی از مواد موجود در الکل (یک ماده شیمیایی یا نگهدارنده مانند سولفیت) حساسیت داشته باشید. هم عدم تحمل الکل و هم آلرژی می‌توانند باعث تهوع شوند، اما علامت بارز عدم تحمل الکل، برافروختگی پوست قفسه سینه، گردن و صورت است.

درحالی‌که علائم حساسیت به الکل، شامل بثورات، خارش، تورم و گرفتگی شدید معده است. علائم آلرژی، اغلب دردناک‌تر و ناراحت‌کننده‌تر از علائم عدم تحمل الکل هستند. در موارد نادر، در صورت عدم درمان، آلرژی به الکل می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.

بااین‌وجود، اکثر افرادی که به الکل واکنش نشان می‌دهند، به آن حساسیت ندارند، بلکه در یکی از آنزیم‌های فعال مورد نیاز برای پردازش الکل – الکل دهیدروژناز (ADH) یا آلدهید دهیدروژناز (ALDH) – دچار نقصان هستند.

عدم تحمل الکل می‌تواند باعث واکنش‌های فوری و ناراحت‌کننده پس از مصرف الکل شود که شایع‌ترین علائم و نشانه‌های آن، گرفتگی بینی و برافروختگی پوست است.

بیشتر بخوانید: فواید و مضرات الکل سفید برای پوست

علائم حساسیت پوستی به الکل

علائم آلرژی به الکل، عبارتند از:

• بثورات پوستی
• کهیر
• اگزما
• مشکل در تنفس
• سرفه (درصورت استنشاق)

علائم عدم تحمل الکل

اگر عدم تحمل الکل دارید، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:

• صورت قرمز و برافروخته
• اسهال
• احساس داغی
• سردرد
• سوزش سردل
• علائم حساسیت پوستی به الکل مانند راش پوستی
• ضربان قلب سریع یا تپش قلب
• فشار خون پایین
• گرفتگی بینی
• درد معده که ممکن است شامل حالت تهوع یا استفراغ باشد
• مشکل در تنفس
• تشدید علائم آسم

در موارد معدودی، عدم تحمل الکل می‌تواند نشانه مشکل جدی‌تری باشد. اگر فکر می‌کنید به این بیماری مبتلا هستید، با پزشک خود مشورت نموده و علت آن را پیدا کنید.

بیشتر بخوانید: علائم حساسیت پوستی به گربه

آلرژن‌های غذایی رایج در نوشیدنی‌های الکلی

تعدادی از افراد، ممکن است نه تنها به الکل موضعی، بلکه به نوشیدنی‌های الکلی هم حساسیت داشته باشند و درواقع عدم تحمل نسبت به نوشیدنی الکلی را تجربه کنند. نوشیدنی‌های الکلی از ترکیبات پیچیده‌ای از غلات، مواد شیمیایی و مواد نگهدارنده ساخته می‌شوند که بدن باید تک تک آن‌ها را تجزیه کند.

اگر بدن نتواند تجزیه الکل یا ترکیبات آن را به‌خوبی انجام دهد، در برابر آن واکنش نشان خواهد داد. علائم و نشانه‌های عدم تحمل الکل – یا واکنش به مواد تشکیل‌دهنده نوشیدنی‌های الکلی – می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• قرمزی صورت (گرگرفتگی)
• برآمدگی‌های پوستی قرمز و خارش‌دار (کهیر)
• تشدید علائم آسم
• آبریزش یا گرفتگی بینی
• فشار خون پایین
• تهوع و استفراغ
• اسهال

چه زمانی برای رفع علائم حساسیت پوستی به الکل، باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر بدن شما نسبت به الکل – موضعی یا نوشیدنی – واکنش جدی نشان دهد یا اگر به‌نظر می‌رسد علائم شما با آلرژی یا داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل دارد، باید به پزشک مراجعه کنید.

عوارض حساسیت به الکل

گاهی افرادی که به الکل حساسیت دارند، ممکن است نسبت به نوشیدنی‌های الکلی و مواد موجود در آن‌ها هم حساسیت داشته باشند. این حساسیت ممکن است منجر به عدم تحمل الکل شود و زمانی رخ ‌دهد که بدن، آنزیم‌های مناسب برای تجزیه (متابولیسم) سموم موجود در الکل را نداشته باشد.

سایر موادی که معمولا در نوشیدنی‌های الکلی، به‌ویژه در آبجو یا شراب یافت می‌شوند و می‌توانند باعث واکنش‌های حساسیت برانگیز شوند، شامل موارد زیر هستند:

• سولفیت‌ها یا سایر مواد نگهدارنده
• مواد شیمیایی، غلات یا سایر مواد تشکیل‌دهنده
• هیستامین
• محصولات جانبی تخمیری (مانند مخمرها)

در برخی موارد، واکنش‌ها می‌تواند با حساسیت واقعی به غلاتی مانند ذرت، گندم یا چاودار یا به ماده دیگری در نوشیدنی‌های الکلی ایجاد شود. بسته به علت، عوارض حساسیت به الکل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• میگرن؛ احتمالاً در نتیجه هیستامین‌های موجود در برخی از نوشیدنی‌های الکلی
• واکنش‌های آلرژیک شدید

زمینه‌های خطرساز و علائم حساسیت پوستی به الکل

عوامل خطر برای عدم تحمل الکل یا علائم حساسیت پوستی به الکل، عبارتند از:

• آسیایی تبار بودن
• ابتلا به آسم یا تب یونجه (رینیت آلرژیک)
• داشتن حساسیت به غلات یا مواد غذایی دیگر
• ابتلا به بیماری لنفوم هوچکین

تشخیص آلرژی و علائم حساسیت پوستی به الکل

اگر فکر می کنید الکل باعث واکنش بدن شما و ایجاد علائم حساسیت پوستی به الکل می‌شود، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک برای این‌که بفهمد چه اتفاقی رخ داده است، ممکن است کارهای زیر را انجام دهد:

• سوال درمورد سابقه خانوادگی شما در حساسیت به الکل
• سوال درباره علائمی که تجربه کرده‌اید
• معاینه فیزیکی
• تست خراش پوستی؛ این تست می‌تواند نشان دهد آیا شما به یک یا همه عناصر موجود در نوشیدنی‌های الکلی یا الکل موضعی حساسیت دارید یا خیر. با مقدار کمی از ماده‌ای که ممکن است به آن حساسیت داشته باشید، پوست دچار خارش و کهیر می‌شود و این، علامت حساسیت شما به آن ماده است.
• آزمایش خون

بیشتر بخوانید: درمان جوش با الکل ممکن است؟

مصرف الکل و ایجاد کهیر

برخی مطالعات نشان می‌دهد استفاده از الکل می‌تواند واکنش‌های آلرژیک دیگری مانند کهیر ایجاد کند. به گفته انجمن ایمونولوژی و آلرژی بالینی استرالیا (ASCIA)، مصرف الکل (موضعی یا نوشیدنی الکلی) گاهی اوقات می‌تواند باعث ایجاد و بدتر‌شدن کهیر شود.

چگونه بفهمیم الکل باعث کهیر شده است؟

آزمایش آلرژی به الکل ممکن است برای تعیین این‌که آیا الکل باعث کهیر شما شده است یا خیر لازم باشد. ASCIA گزارش می‌دهد آزمایش‌های آلرژی به الکل، معمولا تمایل به ایجاد نتایج منفی دارند، اما برخی از افراد ممکن است نسبت به استالدئید یا اسید استیک که با تجزیه اتانول تولید می‌شوند، آلرژی داشته باشند. الکل ممکن است باعث کهیر شما شود، اگر:

• بعد از نوشیدن یا استعمال موضعی، برافروختگی پوست یا بثورات پوستی را تجربه می‌کنید.
• به یک ماده خاص در الکل حساسیت دارید.
• یک اختلال متابولیک ژنتیکی دارید.

کلینیک کلیولند تاکید می‌کند برافروختگی و بیرون ریختن پوست (معمولاً صورت) پس از نوشیدن یا استعمال موضعی الکل، نشانه‌ای از آلرژی است.

اگر بعد از مصرف یک نوشیدنی الکلی یا استفاده از پد الکلی روی پوست، برافروخته‌شدن پوست را تجربه کردید، این احتمال وجود دارد که الکل باعث کهیر شما شده باشد. به‌همین دلیل، می‌توانید با یک پزشک مشورت کنید تا علائم شما را بررسی کند و آزمایش پچ اتانول را برای تشخیص واکنش آلرژیک به الکل انجام دهد.

برخی ترکیبات در نوشیدنی‌های الکلی که می‌توانند باعث آلرژی شوند و آلرژی به آن‌ها می‌تواند زنگ خطری برای آلرژی به الکل باشد، شامل موارد زیر هستند:

• انگور
• مخمر
• رازک
• جو
• گندم
• سالیسیلات
• متابی‌سولفیت

به گزارش کلینیک کلیولند، اختلال متابولیک ژنتیکی نیز می‌تواند باعث واکنش آلرژیک و علائم حساسیت پوستی به الکل شود. هنگامی که آنزیم الکل دهیدروژناز، به‌درستی استالدئید را تجزیه نکند، این ماده در بدن شما تجمع می‌یابد و می‌تواند واکنش‌هایی مانند کهیر ایجاد کند. علاوه‌براین، استالدئید می‌تواند باعث آزاد‌شدن ماده شیمیایی به‌نام هیستامین و ایجاد التهاب شود.

بنابراین اگر به الکل موضعی حساس هستید، نوشیدن الکل هم می‌تواند باعث واکنش آلرژیک شما شده و کهیر ایجاد کند. یک مطالعه روی یک بیمار با سابقه کهیر نشان داد که سطوح تریپتاز (نشانگر پاسخ سیستم ایمنی) با مصرف الکل افزایش می‌یابد.

بیمار تنها چند دقیقه پس از نوشیدن الکل دچار کهیر روی سینه و بالای بازوها شد که نشان می‌دهد الکل باعث ایجاد کهیر شده است. البته مصرف الکل می‌تواند سایر بیماری‌های پوستی را هم تشدید کند. به‌عنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف الکل با پسوریازیس مرتبط است.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی سرطان خون

درمان و پیشگیری از عدم تحمل الكل

اجتناب از الکل، تنها راه مطمئن برای جلوگیری از واکنش‌های مرتبط با این ماده است. اگر واکنشی نسبت به الکل داشته باشید، اثرات آن می‌تواند از کهیر (که ممکن است به مراقبت پزشکی نیاز نداشته باشد)، تا یک واکنش جدی‌تر و احتمالاً تهدیدکننده زندگی (شوک آنافیلاکسی) متفاوت باشد. آنافیلاکسی ناشی از آلرژی به الکل، مانند سایر انواع آلرژی به‌صورت زیر درمان می‌شود:

• فورا دراز بکشید.
• در صورت امکان یک شات آدرنالین (اپی نفرین) مصرف کنید.
• با اورژانس تماس بگیرید.
• اگر به الکل حساسیت دارید، مطمئن شوید که همیشه واکسن اپی نفرین را همراه خود داشته باشید.

نکات مهمی که ممکن است درباره علائم حساسیت پوستی به الکل ندانید!

• برخلاف عدم تحمل الکل که با واکنش‌هایی مانند برافروختگی، تحریک‌ و مسمومیت همراه است، واکنش‌های آلرژیک به الکل نسبتاً نادر هستند. در افراد مبتلابه آلرژی به الکل، حداقل 1 میلی‌لیتر الکل خالص (معادل 10 میلی‌لیتر شراب یا یک جرعه آبجو) برای تحریک بثورات شدید، مشکل در تنفس، گرفتگی معده یا بیهوشی کافی است. این ماده همچنین می‌تواند احتمال واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) و علائم حساسیت پوستی به الکل را افزایش دهد.
• تست آلرژی با استفاده از الکل معمولا منفی است، اما گاهی اوقات همین تست به محصولات تجزیه اتانول مانند استالدئید یا اسید استیک (سرکه) مثبت است.
• بدن انسان دائماً به‌طور خود به خود، مقادیر کمی الکل تولید می‌کند. سطوح طبیعی 0.01 تا 0.03 میلی‌گرم الکل در هر 100 میلی‌لیتر خون موجود است. در مقابل، حد مجاز الکل خون برای رانندگی 0.05 درصد (برابر با حدود 50 میلی‌گرم الکل در 100 میلی‌لیتر خون) است. از آن‌جایی که بدن انسان، خودش الکل تولید می‌کند، علت این‌که برخی افراد هنگام نوشیدن الکل یا مالش موضعی الکل، دچار واکنش‌های آلرژیک می شوند، هنوز شناخته شده نیست و عجیب است.
• گرگرفتگی، یک واکنش آلرژیک نسبت به الکل نیست.
• برخی از افراد در صورت مصرف مقدار کمی الکل، دچار گرگرفتگی شدید صورت می‌شوند که ناشی از عدم تحمل الکل است و در اقوام آسیایی و روس بیشتر دیده می‌شود.
• سایر عوارض جانبی در اثر مصرف الکل نیز ممکن است رخ دهد که از آن جمله می‌توان به لرزش قلب (تپش قلب)، احساس گرما، سردرد، ناراحتی شکم یا افت فشار خون که ممکن است به سطح بالای استالدئید خون مربوط باشد، اشاره نمود.
• تمام گرگرفتگی‌ها به‌دلیل مصرف الکل نیستند. گرگرفتگی می‌تواند در شرایط پوستی مانند روزاسه، یائسگی، سطوح پایین قند خون (هیپوگلیسمی)، یا در پاسخ به برخی آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهایی که برای درمان دیابت یا سطوح بالای چربی خون استفاده می‌شوند، رخ دهد.
• نوشیدنی‌های الکلی حاوی اتانول و سایر مواد هستند.
• کبد، الکل (اتانول) موجود در نوشیدنی‌های الکلی را تجزیه و آن را به یک ماده شیمیایی به‌نام استالدئید تبدیل می‌کند. سپس استالدهید به اسید استیک (سرکه) تبدیل می‌شود. اگر الکل تجزیه نشود، مشکلاتی برای کبد به‌وجود می‌آید.
• نوشیدنی‌های الکلی علاوه بر اتانول، حاوی مخلوط پیچیده‌ای از ترکیبات مشتق شده از انگور، مخمر، رازک، جو یا گندم، مواد شیمیایی طبیعی، مواد غذایی (مانند سالیسیلات‌ها) و مواد مشتق شده از چوب یا مواد نگهدارنده مانند متابی‌سولفیت سدیم هستند.
• واکنش‌های آلرژیک شدید در افراد مبتلابه آلرژی به پروتئین‌های موجود در انگور، مخمر، رازک، جو و گندم بیشتر است. این افراد به خود الکل حساس نیستند.
• واکنش‌های آسمی ممکن است به‌دلیل وجود متابی‌سولفیت در الکل رخ دهد.
• بیش از یک سوم افراد مبتلابه آسم از این موضوع شکایت دارند که شراب باعث تشدید آسم آن‌ها می‌شود و به‌همین دلیل، آبجو یا الکل مصرف می‌کنند. آبجو، شراب و شامپاین حاوی متابی‌سولفیت سدیم هستند که از زمان رومیان به‌عنوان نگهدارنده استفاده می‌شده است. برخی از افراد، به‌ویژه افرادی که آسم ناپایدار یا ضعیف کنترل شده دارند، ممکن است هنگام مصرف این نوشیدنی‌ها دچار حمله شوند.
• به‌طورکلی میزان متابی سولفیت از برندی به برند دیگر متفاوت است. سایر منابع متابی‎‌سولفیت شامل سرکه، پیاز ترشی، میوه‌های خشک، سخت پوستان، برخی از سالادهای رستورانی و سالادهای میوه می‌شوند. حتی وقتی مردم شکایت دارند شراب باعث ایجاد آسم می‌شود، متابی‌سولفیت ممکن است تنها مقصر ماجرا نباشد.
• آسم می‌تواند به‌دلیل کمبود آنزیم ایجاد شود.
• در خون افراد با سطوح پایین آلدهید دهیدروژناز، ممکن است پس از نوشیدن الکل سطوح بالایی از استالدئید جمع شوند، زیرا نمی‌توانند به‌راحتی آن را تجزیه کنند. استالدئید در بیشتر ژاپنی‌های مبتلابه آسم، مسئول واکنش‌های آسمی به الکل است.
• هیستامین و سایر ترکیبات الکل نیز ممکن است برای افراد مشکلاتی ایجاد کنند و عامل علائم حساسیت پوستی به الکل باشند.
• هیستامین می‌تواند باعث عطسه، آبریزش بینی و گاهی خس خس سینه، ناراحتی معده و سردرد شود، اما می‌تواند علائم حساسیت پوستی به الکل را هم ایجاد کند.
• سایر مواد موجود در الکل نیز ممکن است برای برخی افراد مشکل ایجاد کند که هنوز به‌درستی تعریف نشده‌اند.
• وجود الکل در منابع غذایی، ممکن است همیشه آشکار نباشد.
• منابع کمتر آشکار الکل در رژیم غذایی ما شامل طعم‌دهنده‌های غذایی یا پوره گوجه‌فرنگی است. میوه‌های بیش از حد رسیده هم می‌توانند تخمیر شوند و در نتیجه، الکل کافی برای ایجاد واکنش تولید شود.
• برخی از داروها مانند شربت‌های سرفه و برخی از داروهای تزریقی نیز حاوی الکل هستند که به حل‌شدن و ماندن آن‌ها به شکل مایع کمک می‌کند.

مدیریت آلرژی و علائم حساسیت پوستی به الکل

مواجهه تصادفی با الکل ممکن است منجر به واکنش‌های غیرمنتظره شود. آلرژی شدید به الکل باید مانند سایر واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) مدیریت شود:

• علت را شناسایی کرده و از آن اجتناب کنید.
• به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان واکسیناسیون آلرژی یا داروهای ضدحساسیت قرار بگیرید.
• همه واکنش‌های نامطلوب به الکل به دلیل آلرژی نیست! سایر اثرات سمیت الکل در محافل علمی به‌خوبی شناخته شده‌اند که از آن جمله می‌توان به تأثیر آن بر کبد، معده، مغز و عملکرد ذهنی اشاره نمود. حتی اگر الکل، اثر موقتی آرام‌بخش بر مغز داشته باشد، برخی از افراد بی‌قراری و اضطراب را تجربه می‌کنند که ناشی از فعالیت دارو مانند الکل است.
• علائم حساسیت پوستی به الکل و کهیر، با مصرف داروهای آنتی‌هیستامین یا گرفتن یک دوش آب داغ کاهش پیدا می‌کنند.
• برخی از افرادی که کهیر ناشی از الکل را تجربه می‌کنند، ممکن است با وجود عوارض جانبی ناخوشایند، در ترک نوشیدن مشکل داشته باشند و مجبور شوند به کمپ‌های ترک اعتیاد مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید: تاثیر الکل بر روی موهای سر 

الکل یکی از ترکیبات حیاتی و مهم مورداستفاده در علم پزشکی است که هم به‌صورت موضعی استفاده می‌شود و هم مصارفی مانند استریل‌کردن ابزار و وسایل پزشکی را دارد. اما این ماده در نوشیدنی‌های الکلی هم وجود دارد. برخی افراد نسبت به الکل آلرژی دارند که به دلیل کمبود یا نقص در آنزیم یا عوامل ارثی و ژنتیکی است.

علائم حساسیت پوستی به الکل، معمولا شامل: کهیر و بثورات پوستی، از قبیل اگزما و پسوریازیس است. سایر علائم آلرژی به الکل، مشکلات تنفسی یا بلع و شوک آنافیلاکسی هستند. اگر الکل باعث واکنش آلرژیک و ایجاد کهیر شود، احتمالاً مجبور خواهید بود آن را در زندگی خود محدود یا حذف کنید و حتی برای مصارف موضعی و ضدعفونی هم سراغ آن نروید.

منبع ++++++