آفتاب سوختگی گردن؛ علائم و روش‌های درمانی آن

همه افراد تجربه آفتاب سوختگی هر چند خفیف را داشته‌اند که علائم شدید آن شامل قرمز شدن شدید و دردناک پوست است. این عارضه به‌دلیل قرارگرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید بوده که خطر سایر آسیب‌های پوستی، مانند لکه‌های تیره، لکه‌های زبر و پوست خشک یا چروک را افزایش می‌دهد. آفتاب سوختگی گردن، یکی از شایع‌ترین نوع آفتاب سوختگی است که کمتر به آن توجه می‌شود، چراکه اکثر افراد از ضدآفتاب برای محافظت پوست صورت و دست استفاده می‌کنند.

باید بدانید که پوست شما در عرض چند ساعت پس از قرار گرفتن بیش‌ از حد در معرض نورخورشید (UV) یا منابع مصنوعی مانند لامپ‌های خورشیدی، دچار التهاب و آسیب می‌شود. شما می‌توانید با محافظت از پوست خود از آفتاب سوختگی و شرایط مرتبط با آن جلوگیری کنید. این امر به ویژه هنگامی که در خارج از منزل هستید، حتی در روزهای سرد یا ابری بسیار مهم است. برای آشنایی با روش‌های جلوگیری از آفتاب سوختگی و درمان آن با این مطلب همراه باشید.

آفتاب سوختگی چیست؟

آفتاب سوختگی ناشی از قرار گرفتن بیش‌ از حد در معرض نور خورشید است و تقریباً همه افراد این شرایط، بویژه آفتاب سوختگی گردن را تجربه کرده‌اند. هر کسی که برای گذراندن اوقات فراغت خود به ساحل یا ماهیگیری می‌رود، در حیاط کار می‌کند یا به سادگی و به‌طور روزانه زیر نورخورشید قرار می‌گیرد، ممکن است دچار آفتاب سوختگی شود.

بیشتر بخوانید: آفتاب سوختگی در کودکان؛

باید بدانید که آفتاب سوختگی در هر زمانی از سال امکان‌پذیر است، اما در ماه‌های تابستان که پرتوهای خورشید قوی‌تر و شدیدتر بوده ، بیشتر شایع است. همچنین استفاده نادرست از تخت برنزه کننده نیز دلیل مهمی برای آفتاب سوختگی است.

آفتاب سوختگی شدید یا مسمومیت با نورخورشید آزاردهنده بوده و مشکلات زیادی را برای فرد به‌همراه دارد. برخی از مهم‌ترین آمارها درباره آفتاب سوختگی به این شکل است که:

• یک نظرسنجی بنیاد سرطان پوست نشان داد که از هر سه بزرگسال، یک نفر حداقل یک‌بار در سال گذشته دچار آفتاب سوختگی شده است.
• به گفته بنیاد سرطان پوست، یک یا چند آفتاب سوختگی حاد در دوران کودکی یا نوجوانی بیش از دو برابر احتمال ابتلای فرد به ملانوم در سنین بالاتر را به‌همراه دارد.
• اگر یک فرد در هر سنی پنج بار یا بیشتر تجربه آفتاب سوختگی داشته باشد، خطر ابتلا به ملانوم در آن فرد دو برابر می‌شود.
• آفتاب سوختگی شدید درمان نشده، می‌تواند باعث شوک (گردش خون ضعیف به اندام‌های حیاتی) و حتی مرگ شود.

دلایل آفتاب سوختگی گردن

پیش‌تر به دلیل اصلی آفتاب سوختگی گردن اشاره شد. هنگامی که پوست شما برای مدتی در معرض نور خورشید قرار گیرد، در نهایت دچار سوختگی شده، قرمز و تحریک می‌شود. باید بدانید که در این حالت، زیر پوست شما، همه چیز کمی پیچیده‌تر می‌شود. خورشید سه طول موج نور فرابنفش را از خود ساطع می‌کند:

• UVA
• UVB
• UVC

نور UVC به سطح زمین نمی‌رسد. دو نوع دیگر اشعه ماوراء بنفش، نه تنها به محیط و سطح زمین می‌رسد، بلکه به پوست شما نیز نفوذ می‌کند. بنابراین آسیب‌های پوستی توسط اشعه‌های UVA و UVB ایجاد می‌شود.

واضح‌ترین دلیل آفتاب سوختگی گردن این است که شما برای مدت طولانی زیر نورخورشید بوده‌اید، اما آسیب خورشید همیشه قابل مشاهده نیست. در زیر سطح پوست، نور ماوراء بنفش می‌تواند DNA شما را تغییر داده و باعث پیری زودرس پوست شما شود. همچنین با گذشت زمان، آسیب DNA می‌تواند منجر به سرطان پوست، از جمله ملانوم شود. زمان و شدت آفتاب سوختگی به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع پوست شما
• شدت نور خورشید
• مدت زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب

فردی با پوست روشن و موهای بلوند که در حال آفتاب گرفتن است، خیلی زودتر از فردی با پوست و موی تیره که در یک روز آفتابی در معرض نورخورشید است، دچار آفتاب سوختگی می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان آفتاب سوختگی صورت؛ 

علائم آفتاب سوختگی

علائم آفتاب سوختگی گردن از خفیف تا شدید (که نیاز به مراجعه پزشک دارد) رتبه‌بندی می‌شود. مراحل آفتاب سوختگی به این ترتیب است که:

• موارد خفیف و بدون عارضه آفتاب سوختگی، معمولاً منجر به قرمزی و درد جزئی پوست می‌شود.
• در ابتدا، پوست حدود 2 تا 6 ساعت پس از قرارگرفتن در معرض نورخورشید قرمز شده و احساس سوزش در محل آسیب‌دیده وجود دارد.
• اوج اثرات در 12 تا 24 ساعت مشخص می‌شود.
• موارد شدیدتر (مسمومیت با نور خورشید) با سوزش و تاول شدید پوست، از دست دادن شدید مایعات (کم آبی)، عدم تعادل الکترولیت‌ها و احتمالاً عفونت همراه است.

سایر علائم رایج آفتاب سوختگی گردن عبارتند از:

• لرز
• تب
• حالت تهوع یا استفراغ
• علائم آنفولانزا

علائم پوستی ناشی از آفتاب سوختگی، با توجه به میزان و شدت سوختگی، متفاوت بوده و شامل موارد زیر است:

• بروز تاول‌هایی که ممکن است از یک تاول بسیار ظریف تا تاول‌های بسیار بزرگ و پر از آب با پوست قرمز باشد. هنگامی که تاول‌ها ظاهر می‌شوند، پوستی که تاول‌ها را پوشانده است، از بین می‌رود.
• از دست دادن پوست (لایه برداری) حدود 4 تا 7 روز پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، که به این حالت ریزش پوست نیز می‌گویند.
• برخی از افراد به‌دلیل شرایطی به نام فوران نور چند شکل (PMLE) دچار بثورات خورشیدی می‌شوند (که گاهی اوقات مسمومیت با نور خورشید نامیده می‌شود). علائم PMLE بثورات پوستی خفیف تا شدید است که معمولاً در عرض 30 دقیقه تا چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض نورخورشید ظاهر می‌شود. بثورات ممکن است خارش‌دار بوده و این ویژگی‌ها را داشته باشد:

الف) برجستگی‌های کوچک در سرتاسر بدن، عمدتاً در مناطقی که در معرض آفتاب قرار دارند.

ب) بثورات خورشیدی به توده‌های متراکمی از برجستگی‌ها تبدیل می‌شوند.

ج) بروز کهیر معمولا روی بازوها، ساق پا و سینه نیز از علائم رایج آن است.

جلوگیری از آفتاب سوختگی

بهترین پیشگیری برای آفتاب سوختگی دوری از آفتاب است، اما این کار اغلب غیرممکن به نظر می‌رسد. بنابراین توصیه می‌شود برای جلوگیری از آفتاب سوختگی گردن، موارد زیر را رعایت کنید:

• در ساعات اوج تابش مستقیم آفتاب، یعنی از ساعت 10 صبح تا 14 بعد از ظهر از آفتاب گرفتن خودداری کنید.
• از کلاه‌های لبه پهن و پیراهن‌های یقه‌دار استفاده کنید.
• ضد آفتاب را فراموش نکنید!

الف) به فاکتورهای محافظت در برابر آفتاب (SPF) و ( PABA یا همان پارامینوبنزوئیک اسید) در محصول توجه کنید. پوست برخی افراد به PABA حساس است. از مصرف PABA در کودکان کمتر از 6 ماه اجتناب کنید، زیرا می‌تواند باعث تحریک پوست کودک شود. به‌دلیل احتمال ایجاد تحریک، اکثر کرم‌های ضدآفتاب دیگر حاوی این ماده شیمیایی نیستند.

ب) هر چه عدد SPF بالاتر باشد، ضد آفتاب ممکن است محافظت بیشتری داشته باشد. SPF عاملی است که برای ایجاد واکنش پوستی روی پوست محافظت نشده لازم است. بنابراین، یک کرم ضدآفتاب باSPF 30 به فرد این امکان را می‌دهد که 30 برابر بیشتر از شرایطی که از ضد آفتاب استفاده نمی‌کند، در معرض نورخورشید قرار بگیرد. با این حال، این معمولا در عمل درست نیست، زیرا زمان قرارگرفتن در معرض نور خورشید به عوامل مختلفی، از جمله زمان روز، موقعیت جغرافیایی و شرایط آب‌وهوایی بستگی دارد.

ج) توصیه می‌شود که در تمام طول سال از ضدآفتاب با طیف گسترده UVA و UVB با حداقل SPF 30 استفاده کنید.

د) افراد به‌ندرت از کرم ضدآفتاب به‌طور صحیح و به اندازه کافی استفاده می‌کنند. کرم ضدآفتاب را باید به مقدار زیاد و به‌صورت لایه لایه استفاده کرد و پس از گذشت مدت زمان زیاد، برای جلوگیری از آفتاب سوختگی گردن دوباره از آن استفاده شود.

ه) توصیه می‌شود که هر 2 ساعت یک بار، مجددا از ضدآفتاب استفاده کنید.

و) تعریق و شنا باعث کاهش اثر ضدآفتاب می‌شود، زیرا همه ضدآفتاب‌ها دربرابر آب مقاوم نیستند. پس به خاطر داشته باشید که در این شرایط، ضدآفتاب خود را تمدید کنید.

• مصرف برخی داروها می‌تواند پوست را نسبت‌به آسیب‌های نورخورشید، حساس کند. در صورت مصرف این داروها از قرار گرفتن طولانی‌مدت و مکرر در برابر آفتاب خودداری کنید. یک پزشک یا داروساز می‌تواند در مورد داروها و حساسیت به نور خورشید به شما مشاوره دهد، اما به‌طور کلی داروهای زیر از این دسته محسوب می‌شوند:

الف) آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد پسوریاتیک (تجویز شده برای بیماری‌های پوستی) و داروهای آکنه، بیشترین احتمال ایجاد حساسیت به آفتاب را دارند.

ب) همچنین تصور می‌شود که داروی گیاهی و برخی مخمرها، فرد را در برابر آفتاب سوختگی آسیب‌پذیرتر می‌کند.

• داروهای تغییردهنده ذهن (از جمله الکل)، می‌تواند آگاهی فرد را از آفتاب سوختگی کاهش دهد و باید از مصرف آنها اجتناب شود.
• زمان زیاد قرار گرفتن در معرض آفتاب می‌تواند منجر به تغییرات رنگدانه‌های پوست شود که اکثر ما آن را برنزه کردن می‌نامیم. انجام مکرر این کار تاثیر مهمی در افزایش تحمل شما نسبت به قرار گرفتن در زیر نور خورشید دارد، اما باید بدانید که این شرایط می‌تواند باعث مشکلات طولانی‌مدت مانند سرطان پوست شود. برنزه شدن اغلب یکی از دلایل اصلی است که افراد با حداکثر زمان در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند.
• از برنزه کردن به‌طور کامل خودداری کنید. افرادی که به‌طور کامل و مکرر به برنزه کردن روی می‌آورند نسبت به افرادی که این کار را انجام نمی‌دهند، بیشتر در معرض ابتلا ‌به ملانوم هستند. همچنین کسانی که از برنزه کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند نیز 2.5 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا‌به کارسینوم سلول سنگفرشی و 1.5 برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به کارسینوم سلول بازال قرار دارند.

درمان آفتاب سوختگی

درمان آفتاب سوختگی گردن (یا هر جای دیگری از بدن شما) در واقع پوست شما را درمان نمی‌کند، اما می‌تواند علائمی مانند ناراحتی و تورم را برطرف کند. برای درمان آفتاب سوختگی:

• مسکن‌های OTC مصرف کنید. برای کمک‌ به کنترل تورم و درد، از مسکن‌های OTC مانند ناپروکسن سدیم (Aleve) یا ایبوپروفن (Motrin) استفاده کنید.
• خنک شوید. یک کمپرس خنک یا حمام با آب خنک، ممکن است کمی از التهاب و ناراحتی شما را تسکین دهد.
• از مرطوب کننده استفاده کنید. لوسیون کالامین یا لوسیون‌ها و ژل‌های حاوی آلوئه‌ورا می‌تواند تسکین دهنده باشد.
• هیدراته کنید. برای جلوگیری و جبران کم آبی، آب زیاد بنوشید.
• از تاول‌های خود محافظت کنید. اگر پوست شما تاول زد، تاول‌ها را به حال خود رها کنید. در صورت شکستن تاول، محل آسیب‌دیده را با آب شسته، پماد آنتی‌بیوتیک بزنید و سپس از یک باند نچسب برای پوشاندن آن استفاده کنید.
• اگر ناحیه آفتاب سوخته شروع به لایه‌برداری کرد، به مرطوب کردن آن ادامه دهید.
• اگر نمی‌توانید از نورخورشید دور بمانید، با پوشاندن لباس یا استفاده از کرم ضدآفتاب از پوست خود محافظت کنید.

اگر این روش‌ها و درمان‌ها به شما کمکی نکرد یا اگر دچار آفتاب سوختگی گردن شَدید شُدید، با پزشک خود در مورد اقدامات اضافی برای درمان سوختگی صحبت کنید.

بیشتر بخوانید: فواید ضد آفتاب؛

درمان طبی آفتاب سوختگی چیست؟

درمان طبی آفتاب سوختگی مشابه درمان‌های خانگی است. همه آنها برای کاهش التهاب و درد طراحی شده‌اند.

• اگر مورد بیمار خفیف بوده و تهدیدکننده زندگی او نباشد، پزشک ممکن است مایعات فراوان، آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را توصیه کند.
• اقدامات موضعی اضافی، مانند کمپرس خنک، خیساندن محلول Burow یا کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب کننده با کیفیت بالا ممکن است توصیه شود.
• اگر مورد بیمار به اندازه کافی شدید باشد، درمان با استروئید خوراکی (داروهای مشابه کورتیزون) برای چند روز تجویز می‌شود. کرم‌های استروئیدی که روی پوست قرار می‌گیرند، برای آفتاب‌سوختگی فایده کمی دارند، اما ممکن است برای بثورات آفتاب سوختگی گردن مفید باشند.
• در موارد خاص ممکن است داروهای مسکن قوی‌تری تجویز شود.
• اگر بیمار مبتلا به تاول باشد، ممکن است برای جلوگیری از افزایش خطر عفونت، از مصرف استروئیدها خودداری شود. اگر بیمار کم آب باشد یا از استرس گرمایی رنج می‌برد، مایعات IV به او داده می‌شود. در این شرایط ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود. در برخی موارد حاد، افراد با آفتاب سوختگی بسیار شدید، به بخش سوختگی بیمارستان منتقل می‌شوند.
• برای درمان آفتاب سوختگی می‌توان از سولفادیازین نقره‌ای (کرم 1%، ترمازن) استفاده کرد. توجه داشته باشید که از این دارو روی صورت استفاده نکنید.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت آفتاب سوختگی گردن و داشتن یک یا چند مورد از شرایط زیر، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• پوست آسیب‌دیده تاول زده و بخش زیادی از بدن شما را درگیر کرده است.
• محل مورد نظر دچار تورم شدید شده است.
• علائم عفونت، مانند درد، چرک یا رگه‌های قرمزی که از یک تاول باز خارج می‌شود را مشاهده می‌کنید.
• با گذشت چند روز از آفتاب سوختگی گردن، علائم بهبود را مشاهده نمی‌کنید.
• تب بالای 103 درجه
• گیجی
• غش کردن
• کم آبی بدن

اگر احساس کردید آفتاب سوختگی شدید است، با پزشک تماس بگیرید. پزشک می‌تواند تصمیم بگیرد که شما را در خانه یا مطب درمان کند یا شما را به بخش اورژانس ارجاع دهد. اگر فردی با آفتاب سوختگی دچار هر یک از این شرایط شد، باید به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کند:

• درد شدید
• تاول شدید
• سردرد
• گیجی
• حالت تهوع یا استفراغ
• غش یا سرگیجه
• آفتاب سوختگی حاد همراه با بیماری دیگر

قرار گرفتن در معرض نورخورشید، امری اجتناب ناپذیر است. همچنین حمام آفتاب، برای اکثر افراد بسیار لذت‌بخش بوده و به ویژه در تعطیلات و در سواحل به این کار می‌پردازند. اما باید بدانید که انواع آفتاب سوختگی مانند آفتاب سوختگی گردن، ممکن است باعث بروز مشکلات پوستی کوتاه‌مدت و بلندمدت زیادی برای شما شود.

پس بهتر است با اصول و اقدامات لازم برای قرارگرفتن در زیر نورخورشید آشنا باشید و آن را به‌خوبی رعایت کنید. برای این کار به راه‌های جلوگیری از آفتاب سوختگی توجه کرده و در صورت بروز این مشکل، درمان‌های اولیه آن را فراموش نکنید. توجه داشته باشید که در صورت بروز علائم شدید سوختگی، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

منبع ++++