خارش پوست؛ خاراندن پوست ممنوع! بررسی دلایل و روش درمان خارش پوست

گاهی، بدون هیچ دلیل خاصی پوستتان می‌خارد یا در پشت خود احساس غلغلک دارید. این مشکل ممکن است بر کیفیت زندگی شما اثر بگذارد و حتی خوابتان را مختل کند. بیشتر اوقات، تشخیص علت خارش پوست دشوار است. گاهی علت آن ساده و به لباسی که پوشیده اید، مربوط است. اما، خارش پوست ممکن است علامت مشکلات جدی تری باشد، مانند بثورات پوستی یا یک بیماری دیگر.

با توجه به علت این مشکل، پوست ممکن است ظاهری عادی، قرمز، زبر و زمخت یا برآمده داشته‌ باشد. متأسفانه، خاراندن مکرر پوست، ممکن است برآمدگی‌های ضخیمی را بر پوستتان ایجاد کند.

بدتر اینکه، گاهی این برآمدگی‌ها خونریزی یا عفونت دارند. بسیاری از افراد با مراقبت‌هایی نظیر مرطوب کردن روزانه، استفاده از پاک کننده‌های ملایم و حمام کردن با آب ولرم، تسکین می‌یابند. اما، بهبود درازمدت، نیازمند شناسایی و درمان علت خارش پوست است. مقاله‌ی زیر را بخوانید تا با دلایل خارش پوست و راه‌های درمان آن آشنا شوید.

علت خارش پوست چیست؟

برای همه ما اتفاق افتاده که به شکل ناگهانی علائم قرمزی همراه با خارش التیام ناپذیر روی پوستمان ظاهر شده باشد. یا بدنمان پر از کهیر شود.پوست شما به هزاران شکل مختلف به محرک‌های گوناگون واکنش نشان می‌دهد اما پیدا کردن دلیل اصلی خارش تنها راه درمان قطعی است.

خارش ممکن است خود را با مشهودی از قبیل گزش حشرات، اگزما و درماتیت آلرژیک بروز دهد. در مورد گزش حشرات یا پشه، نیش یک واکنش پوستی ایجاد می‌کند که باعث قرمزی و ورم همراه با خارش شدید در ناحیه متاثر می‌شود. 

به طور مشابه، افرادی که اگزما و یا درماتیت تماسی آلرژیک دارند، مستعد ابتلا به عود هستند که با پیشرفت خارش در منطقه مبتلا مشخص می‌شوند. از آنجا که علائم خارش معمولاً بلند مدت است، افراد مبتلا به چنین بیماری‌های پوستی یاد می‌گیرند که با استفاده از کرم و پماد، با خارش زندگی کنند با این وجود، علت خارش ممکن است کاملا مبهم باقی بماند.

پوست به عنوان مانعی برای محافظت از داخل بدن عمل می‌کند با سلول‌های ویژه سیستم ایمنی که می‌تواند بدن و پوست را از ویروس ها، باکتری‌ها و دیگر تهدیدات پنهان محافظت کند، پر می‌شود. وقتی سلول‌های پوست هر نوع ماده مشکوک را تشخیص می‌دهند، یک واکنش ایجاد می‌کنند که باعث التهاب ناحیه می‌شود.

در این مقاله عوامل ایجاد کننده خارش شناخته نشده و غیرمعمول که همواره با آنها در تماسید را جمع آوری کردیم. با ما همراه باشید

بیشتر بخوانید: رفع خارش ریش صورت آقایان

۱. پوست خشک

پوست خشک یکی از شایع‌ترین علل خارش پوستی است.عوامل محیطی که می‌توانند منجر به خشک شدن پوست شوند، شامل هوای گرم و سرد با رطوبت پایین هستند. شستن بیش از حد می‌تواند باعث خشک شدن پوست شود.

 در افرادی که سن بالاتری دارند، همچنین کسانی که سیگار می‌کشند، افرادی که ساعات زیادی را زیر نور آفتاب می‌گذرانند و یا محصولات آرایشی بسیاری را مصرف می‌کنند، خشک شدن پوست بدن همراه همیشگی آن‌هاست. البته فصل خشک مانند پاییز و زمستان و همچنین آب و هوای خشک هم در خارش پوست تاثیرگذار است.

علائم و نشانه‌های معمول پوست خشک شامل این موارد است:

• پوست خشن, فلس دار و پوسته پوسته شده
• خارش شدید
• ظاهر پوست خاکستری یا بنفش در افرادی با پوست تیره تر
• ترک‌های پوستی که مستعد خونریزی هستند
• پوسته یا لبهای ترک خورده 

۲. حساسیت به غذا

این حالت یک اورژانس پزشکی بوده و نیازمند مراقبت‌های فوری است و زمانی بوجود می‌آید که دستگاه ایمنی بدن به صورت نامتناسبی به مواد موجود در غذاها یا مایعات مختلف واکنش نشان می‌دهد.

علائم از خفیف تا شدید متغیر بوده و شامل عطسه، خارش چشم ها، ورم، قرمزی، کهیر، کرامپ شکمی، تهوع، استفراغ و دشواری تنفس می‌باشند. بسته به پاسخ دستگاه ایمنی، علائم ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت پس از مصرف غذای حاوی آلرژن (ماده‌ی حساسیت زا) بوجود بیایند. مواد غذایی متداولی که باعث حساسیت می‌شوند عبارتند از شیر گاو، تخم مرغ، گردو و انواع آجیل، ماهی، صدف، مغزها، گندم و سویا.

۳. حساسیت پوستی

گاهی پوست بدن افراد نسبت به اشیایی که لمس می‌کند، واکنش آلرژیک نشان می‌دهد. این واکنش، نوع دیگری از اگزما به نام «درماتیت تماسی آلرژیک» است. احتمال دارد علائم این بیماری تا چند ساعت بعد از لمس شئ که به آن حساسیت دارید ظاهر نشود. این نوع خارش با نشانه‌هایی مانند بروز جوش، پوست بسیار خشک، سوزش پوست، ایجاد کهیر و تاول همراه است.

سوزش و واکنش‌های آلرژیکی می‌توانند موجب خارش پوست شوند.درماتیت تماسی وقتی رخ می‌دهد که پوست با یک آلرژن تماس مستقیم داشته باشد.نتیجه آلرژی پوستی یک جوش‌های قرمز است که می‌تواند شامل حباب‌های کوچک یا برامدگی‌هایی باشد.جوش زمانی رخ می‌دهد که پوست در تماس با آلرژن باشد, ماده‌ای که سیستم ایمنی به آن حمله می‌کند.

موادی هستند که باعث تحریک پوست می‌شوند. گیاهانی نظیر پیچک و بلوط سمی و حشراتی نظیر پشه‌ها موادی تولید می‌کنند که باعث خارش می‌شوند. پوست برخی افراد در اثر تماس با پشم، انواع عطر و برخی صابون ها، رنگ‌ها و مواد شیمیایی خاص دچار خارش می‌شود. حساسیت‌ها از جمله حساسیت‌های غذایی نیز می‌توانند باعث تحریک پوست شوند.

برای یک فرد با یک واکنش آلرژیک به یک ماده خاص، یکی از ساده‌ترین کارها این است که از آن محصول یا ماده اجتناب کند. کرم‌های غیر تجویزی و یا کرم‌های پزشکی به از بین بردن یک جوش کمک می‌کنند. 

۴. لوازم آرایش منقضی شده

استفاده از لوازم آرایشی که تاریخ مصرفشان گذشته باشد همواره منع شده است. هرگز و تحت هیچ عنوانی از ریمل تاریخ گذشته استفاده نکنید.فرچه آن منبعی از میکروب‌ها و باکتری‌ها بوده و از آنجائیکه چشم‌ها فوق العاده حساسند، ممکن است باعث بروز مشکل برای این نواحی و به خصوص خط رویش مژه شود.

پیشنهاد پزشکان برای استفاده از ریمل بازه زمانی ۳ ماه می‌باشد. هنگامی که ریمل خشک شود و روی فرچه آن لایه‌های ضخیم و خشک تشکیل شود به آن معنی است که ۲ الی ۳ هفته بیشتر از تاریخ مجاز از آن استفاده شده است.

همچنین ممکن است که مولکول‌های محصول دچار شکنندگی شوند که باعث التهاب، خارش و آسیب به پوست می‌شود . لوازم تاریخ مصرف گذشته با خود باکتری دارد که روی پوست مانده و کرم هایش حالتی صورتی می‌گیرند و رژ لب‌های منقضی شده نیز باعث باد کردن لب می‌شوند.

۵. لوازم زیبایی

اگر نمی دانید دلیل خارش پوستتان چیست به وسایل زیبایی که مشترکا مصرف کرده‌اید فکر کنید.هیچوقت براش‌های آرایشی و فرچه‌ها را با کسی شریک نشوید. روش تمیز کردن آنها هم حائز اهمیت است.

اگر می‌توانید از براش‌های یکبار مصرف استفاده کرده و در غیر این صورت حتما از راهنمای مصرف و نحوه شستشوی براش‌ها پیروی کنید.همچنین میتوانید دستگاه فیس براش شخصی جهت شستشوی روزانه پوستتون داشته باشید.

۶. شستشوی بیش از حد

اگر پوستتان حساس است و یا شرایطی خاص مثل اگزما، پسوریازیس یا آماس پوستی دارید شستشوی زیاد موجب ایجاد و افزایش خارش می‌شود.عموما شستن صورت یک یا دو بار در روز یک کار کاملا استاندارد می‌باشد. این کار نه تنها چربی‌ها را از بین نمی‌برد ، بلکه باعث تولید بیشتر چربی نیز خواهد شد. اگر در طول روز هیچ گونه آرایش، ضد آفتاب و یا عرقی روی پوست صورت ندارید، از شستشوی صورت در شب خودداری کنید و فقط با آب خالی بشویید. حتما باید بین شستشو‌ها به صورت خود استراحت دهید. پس حواستان باشد، اگر آرایش‌تان غلیظ نیست، ضد آفتاب‌تان چرب نیست و تعریق شدید نداشته اید، ۲ بار در روز شستن پوست صورت برای شما کافی است.

۷. حشرات

گاهی خارش پوست به دلیل گزش حشرات است. اگر پشه یا عنکبوت شما را نیش بزند، متوجه آن می‌شوید؛ اما تشخیص نیش ساس و کنه سخت‌تر است؛ زیرا جای نیش این حشرات مانند بثورات پوستی به نظر می‌رسد. اگر در پوست سر یا موی ناحیه‌ی تناسلی خود احساس خزیدن و خارش دارید، علت آن ممکن است شپش باشد.

زمانی که پشه پوست‌تان را نیش می‌زند، علت خارش پوست شما مشخص است و این نوع از خارش سریعاً به سمت بهبودی پیش می‌رود. اما در صورتی که حشرات روی پوست شما زندگی کنند یا هر‌شب از شما تغذیه کنند، خارش می‌تواند مدت زیادی طول بکشد و غیر‌قابل کنترل و شبانه باشد. حشراتی مانند ساس‌، مورچه آتشین، شپش‌ و مایت‌ (گال) می‌توانند باعث خارش‌های طولانی پوست و حتی ایجاد لکه‌های قرمز روی ساق پا و دیگر قسمت‌های بدن شوند.

۸. یائسگی

گر‌گرفتگی یکی از شایع‌ترین علائم یائسگی است که با تغییرات هورمونی همراه است.اگر در نهایت یائسگی را تجربه کردید، ممکن است متوجه تغییر ناگهانی در ظاهر شوید، از جمله پوست خشک و از دست دادن استروژن که یک ساختار ضروری برای تولید کلاژن است و منجر به پوست نازک‌تر و خشن‌تر به دلیل کمبود روغن‌های طبیعی می‌شود و رطوبت پوست شما را از بین می‌برد.

کاهش تولید هورمون استروژن در بدن که برای تولید ماده‌ی کلاژن لازم است، منجر به خشک و نازک‌تر شدن پوست می‌شود چون چربی طبیعی پوست که رطوبت آن را حفظ می‌کند کاهش می‌یابد.پوست خود را با ژل آلو ورا یا لوسیون کالنگار مرطوب نگه دارید، که باعث می‌شود آب در لایه‌ی بیرونی پوست شما بماند تا خشکی و خارش کاهش یابد.

 ۹. بارداری

از هر ۱۰ زن باردار، بیش از یک نفر با مشکل خارش مواجه است. دلایل این مشکل از بثورات بی ضرر تا شرایط جدی‌تر متغیر است.برخی خانم‌ها در طول دوره بارداری دچار خارش پوست به‌خصوص در ناحیه پستان ها، بازوها، شکم و ران‌ها می‌شوند.

در برخی افراد هم مشکلات پوستی مانند درماتیت خود را به صورت وخیم‌تر نشان می‌دهند.با این حال، به محض اینکه نوزاد به دنیا می‌آید، معمولاً طی چند روز خارش‌ها برطرف می‌شوند.

۱۰. مرطوب کننده نامناسب

باید بدانید اگر بعد از چند دقیقه، پوست خود را مرطوب نکنید، سلول‌های سطح پوست آب و رطوبت خود را از دست می‌دهند. در نتیجه، سخت‌تر مرطوب می‌شوند.مرطوب کننده ها، موادی غنی برای پوست فراهم می‌کنند. استفاده از آنها پوستی تمیز و هیدراته برایتان باقی می‌گذارد. صبح‌ها که صورت خود را می‌شویید و از مرطوب کننده استفاده می‌کنید، حتماً یک لایه‌ی ضد آفتاب هم روی آن بزنید.

اگر دستانتان را زیاد می‌شویید، استفاده از مرطوب کننده برای حفظ رطوبت مورد نیاز پوست دستانتان بسیار مهم است.
البته بدانید که مرطوب کننده نامناسب می‌تواند از عوامل ایجاد خارش باشد.کرم‌هایی که بر پایه روغن هستند حاوی مقادیری پارافین می‌باشند که با تولید سدی روی پوست ایجاد خارش می‌کند.مرطوب کننده‌های بر پایه آب هم به علت اسیدیته می‌تواند ایجاد خارش کنند پس برای انتخاب دقت زیادی به خرج دهید.

۱۱. شستشوی لباس ها

لباس‌های پشمی، از بهترین گرم کننده‌ها در فصل زمستان هستند که با نگه داشتن گرما در خود، حس مطلوب گرما را به فرد انتقال می‌دهند. اما حتما برای شما نیز پیش آمده که با پوشیدن لباسهای پشمی احساس خارش و حساسیت در پوست خود کنید. برای از بین بردن این حالت شما می‌توانید لباس مورد نظر خود را با گلیسرین (که در اکثر داروخانه‌ها یافت می‌شود) و یا سرکه شستشو دهید.

استفاده از شوینده لباس مناسب از مواردی است که ممکن است فراموش شود و مورد توجه نباشد. البسه و ملحفه‌هایی که استفاده می‌کنید در تمام ساعات شبانه روز با پوستتان تماس مستقیم دارند پس شستشوی مرتب و دقیق آنها خیلی مهم است.استفاده از شوینده‌هایی که فیبرهای پارچه را نرم می‌کنند پیشنهاد می‌شود.

بیماری‌های داخلی دلیل خارش پوست

برخی بیماری‌های داخلی (که ممکن است خطرناک باشند) باعث خارش می‌شوند. بیماری‌های داخلی زیر ممکن است باعث خارش سرتاسری شوند در حالیکه پوست ظاهری طبیعی خواهد داشت:

• انسداد مجاری صفراوی
• سیروز
• آنمی
• لوسمی
• بیماری تیروئیدی
• لنفوم
• نارسایی کلیه

تاثیر کمبود ویتامین D در خارش بدن

کمبود ویتامین دی نیز از عوامل تأثیر گذار در خارش پوست است. مصرف کره مارگارین، روغن مولتی ویتامین آفتابگردان و اسیدهای چرب مفید، برای تامین ویتامین D توصیه می‌شود.بسیاری از افراد هنگام روز ویتامین دی را از نور خورشید دریافت نمی‌کنند، همین امر موجب کمبود این ویتامین در بدن و در نتیجه خارش بدن در شب می‌شود.از جمله خواص روغن مولتی ویتامین غنچه، جلوگیری از کمبود ویتامین‌ها به ویژه ویتامین دی و جبران آن در بدن افراد است.

درمان خارش پوست در خانه

مواردی که می‌توان در خانه برای پیشگیری از خارش یا درمان آن انجام داد عبارتند از:

• استفاده از یک مرطوب کننده برای حفظ رطوبت پوست
• پرهیز از خاراندن محل دچار خارش چرا که ممکن است آن را تشدید کند
• عدم تماس با صابون ها، مواد شوینده و دیگر مواردی که حاوی رنگ ها و دیگر ترکیبات شیمیایی هستند
• دوش آب سرد با آرد جو یا جوش شیرین
• استفاده از کرم‌های ضد خارش بدون نسخه
• استفاده از آنتی هیستامین‌های خوراکی
• مایعات زیاد بنوشید تا بدنتان هیدراته بماند.
• از دستگاه بخور و رطوبت ساز استفاده کنید.
• سریع حمام کنید و از آب خیلی گرم بپرهیزید.
• از ورود حیوانات خانگی به اتاق خوابتان جلوگیری کنید.

داروها

داروهای رایج زیر اغلب می‌توانند باعث پیدایش راش و خارش گسترده در پوست شوند:

• داروهای ضد قارچ
• آنتی بیوتیک ها(بویژه آنتی بیوتیک‌های حاوی مشتقات سولفا)
• مسکن‌های مخدر
• داروهای ضد تصرف

بررسی روان شناسی خارش پوست

ممکن است افراد احساس خارشی کنند که علت فیزیکی ندارد. برخی از مشکلات بهداشت روانی می‌تواند باعث شود فرد احساس کند که پوستشان در حال خزیدن است که نیاز به خارش دارد.خاراندن بیش از حد می‌تواند منجر به آسیب پوستی شود. 

افسردگی، اضطراب، نگرانی و وسواس هم می‌تواند باعث خارش بدن شود. گاهی اوقات شاهد این هستیم که خارش پوست هیچ نشانه فیزیکی و ظاهری از خود بروز نمی‌دهد. اغلب اوقات این ذهن افراد است که حس خارش را القا می‌کند و فرد را مجبور به خارش قسمتی از بدن می‌کند. خارش‌های بیش‌ازحد ممکن است به پوست آسیب برساند.

خارش اجباری ممکن است در نتیجه شرایط زیر باشد: 

• افسردگی
• تنش
• اختلال وسواس فکری-عملی
• اضطراب
• روان پریشی (سایکوز)
• تریکوتیلومانیا (اختلال کندن مو)

برای خارش بدن چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر مدت زمان خارش بیشتر از چهار تا شش هفته طول کشید، باید به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا درمان مناسب را شروع کند؛ حتی در بعضی از موارد نباید درباره خارش‌ها بی تفاوت باشید، چون ممکن است سلامت عمومی بدن‌تان را با تهدید جدی مواجه کند.

با این حال، اگر خارش شما به صورت زیر باشد باید به پزشک عمومی‌تان مراجعه کنید:

• نامعلوم بودن علت خارش
• شدید بودن خارش
• علائم همراه با خارش
• تمام بدن شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• همراه با علائم دیگر باشند- مانند قرمزی و تورم یا زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها)
• تشنگی بیش از حد، کاهش وزن و نیاز مکرر به ادرار می‌تواند نشانه‌هایی از دیابت باشد.
• کاهش وزن، احساس خستگی، و عرق شب می‌تواند حاکی از عفونت جدی و یا تومور باشد. 

پزشک عمومی از شما در مورد علائمتان سوال خواهد کرد – برای مثال، آیا می‌دانید که چه چیزی باعث خارش شما می‌شود، و یا خارش با چه چیزی می‌رود. آن‌ها همچنین پوست شما را معاینه خواهند کرد. 

بیشتر بخوانید: ژل شستشوی پوست چیست؟ 

خارش پوست بدن معمولا مشکل جدی نیست، اما اگر تداوم داشته باشد، نیاز به معاینه و بررسی خواهد داشت. عوامل زیادی از جمله حساسیت فصلی، تغییرات هورمونی، بارداری، یائسگی،حشرات و کمبود ویتامین دی و… در ایجاد خارش در بدن تاثیرگذار هستند. به همین جهت توصیه می‌شود که تمامی موارد احتمالی را بررسی کنید و مواد غذایی مفید و سرشار از ویتامین را در رژیم خود قرار دهید؛

خارش پوست عارضه‌ی آزاردهنده‌ای است که همه‌ی ما دست‌کم یک بار در زندگیمان آن را تجربه کرده‌ایم. این عارضه می‌تواند در اثر عوامل مختلفی از جمله خشکی پوست، واکنش‌های آلرژیک به بعضی داروها یا محصولات شیمیایی و بیماری‌های داخلی مثل بیماری‌های کبدی یا نارسایی کلیوی رخ دهد.

خارش پوست در صورتی که درمان نشود، ممکن است منجر به عوارض شدید مثل به جای ماندن اسکار شود. بنابراین باید در صورت تجربه‌ی هرگونه احساس خارش غیرعادی بلافاصله آن را با روش‌های خانگی درمان کنید‌.

اگر از لوازم آرایش یا کرم‌های نامناسبی روی پوستتان مصرف می‌کنید با شستشوی کامل و به موقع آنها از سطح پوست حداقل واکنش پوستی برایتان اتفاق می‌افتد. برای این منظور با دستگاه‌های فیس براش کیوت اسکین که ابزاری فوق العاده برای شستشوی پوستتان می‌باشد آشنا شوید. اینجا کلیک کنید.

منبع: + +