سوختگی پوست دور چشم؛ علائم، دلایل و روش های درمان

اگر یک قطره سفید کننده به چشم شما بخورد و یا به شعله اجاق گاز خیلی نزدیک شوید، درد شدیدی احساس خواهید کرد که احتمالاً نشانه‌ای از سوختگی چشم است. برخی از وسایل و موادی که به‌طور روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنیم می‌توانند به چشم‌های ظریف شما آسیب برسانند. این‌ها شامل مواد شیمیایی خانگی مانند سرکه، پاک کننده‌های اجاق گاز و انواع سفید کننده هستند. اتوی مو، روغن داغ یا قهوه نیز می‌توانند باعث سوختگی حرارتی چشم شوند. وقتی چیزی به چشم شما آسیب می‌زند، پاسخ خودکار بدن شما پلک زدن است. بنابراین ممکن است پلک شما هم سوخته باشد و یا دچار سوختگی پوست دور چشم شده باشید. اما خوشبختانه اقدام سریع در برابر سوختگی چشم و پوست اطراف آن می‌تواند از مشکلات طولانی مدت بینایی جلوگیری کند. بنابراین بیایید ببینیم که این اقدامات چیستند؟!

سوختگی پلک و چشم

بسیاری از موادی که به چشم‌های شما وارد شده و باعث سوختگی چشم می‌شوند، مشکلات جدی ایجاد نمی‌کنند. مثلا تنها درمان مورد نیاز برای ورود موادی مانند صابون، شامپو و عطرهایی که وارد چشم می‌شوند، شستن فوری چشم‌ها با آب است. این مواد معمولا در چشم‌ها ایجاد گرگرفتگی می‌کنند و پس از آن، چشم هایتان ممکن است کمی دچار سوزش و درد شوند، اما این علائم باید به سرعت از بین بروند.

اما سوختگی پوست دور چشم با مواد شیمیایی می‌تواند جدی‌تر باشد. سوختگی‌های شیمیایی ممکن است در صورتی اتفاق بیفتند که یک ماده شیمیایی جامد یا مایع یا بخارات شیمیایی وارد چشم شوند. خوشبختانه بسیاری از این مواد اگر به سرعت از چشم خارج شوند آسیبی ایجاد نخواهند کرد. اسیدها (مانند سفید کننده یا اسید باتری) و مواد قلیایی (مانند پاک کننده‌ها یا شستشودهنده‌های وسایل آشپزخانه) می‌توانند به چشم آسیب بزنند. در این صورت حتی شاید 24 ساعت پس از سوختگی طول بکشد تا متوجه جدی بودن سوختگی چشم خود شوید.

سوختگی پلک یا سوختگی پوست دور چشم هم می‌توانند باعث مشکلات چشمی شوند. هوای داغ یا بخار می‌توانند صورت و چشم‌ها را بسوزانند. انواع انفجار یا آتش سوزی غذا روی اجاق گاز و مواد منفجره نیز می‌توانند صورت و چشم‌ها را بسوزانند. اگر سوختگی پوست دور چشم شما شدید باشد باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

چشم‌هایی که با عینک آفتابی فیلتر کننده اشعه ماوراء بنفش (UV) محافظت نمی‌شوند، می‌توانند با قرار گرفتن در معرض نور شدید تجهیزات جوشکاری (مشعل یا قوس) یا نور شدید خورشید (به ویژه زمانی که نور خورشید از سمت برف یا آب منعکس می‌شود) بسوزند.

چشم‌ها همچنین ممکن است در اثر نورهای با شدت بالای دیگری مانند اتاق‌های برنزه یا لامپ‌های خورشیدی آسیب ببینند. قرار گرفتن در معرض نور با شدت بالا ممکن است باعث کوری موقت شود و باز هم ممکن است تا 24 ساعت طول بکشد تا میزان آسیب چشم مشخص شود.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست با سیر

درمان سوختگی چشم

پس از سوختگی چشم و سوختگی پوست دور چشم مهم است که مراقب علائم عفونت چشمانتان باشید. شما با استفاده از کمک‌های اولیه در منزل می‌توانید تا حد زیادی از این نوع عفونت پیشگیری کنید:

درمان خانگی

پس از سوختگی پوست دور چشم ، فوراً چشمانتان را با آب خنک بشویید و اگر لنز تماسی زده‌اید، حتماً لنزهای خود را دربیاورید. این کار اولین و اصلی‌ترین گام در کمک‌های اولیه برای سوختگی شیمیایی یا حرارتی چشم است. برا شستن چشمان، سینک ظرفشویی را با آب پر کنید، صورت خود را در آب قرار دهید، سپس پلک‌های خود را باز و بسته کنید تا آب به تمام قسمت‌های چشم شما وارد شود.

آسیب چشمی به کودک

انجام اقدامات کمک‌های اولیه برای آسیب چشم به کودک ممکن است بسته به سن، اندازه و توانایی کودک برای همکاری با شما دشوار باشد. کمک گرفتن از یک بزرگسال دیگر برای درمان سوختگی پوست دور چشم کودک مفید است.

آرام باشید و با صدایی آرام با او صحبت کنید. برای کمک به کودک در حفظ آرامش و همکاری، از حرکات آهسته و ملایم استفاده کنید. اما شاید نیاز باشد کودکی که در حال تقلا کردن است را محکم نگه دارید تا بتوانید کمک‌های اولیه را شروع کرده و شدت آسیب چشم را ارزیابی کنید.

داروهای بدون نسخه برای کاهش درد

شما می‌توانید یک داروی معمولی را برای کمک به درمان درد خود چشم خود امتحان کنید:

• استامینوفن

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند:

• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• آسپرین

مراجعه به پزشک

پس از انجام کمک‌های اولیه، بهتر است در مورد هر نوع سوختگی چشم و سوختگی پوست دور چشم به پزشک مراجعه کنید. معمولاً خطرناک‌ترین سوختگی‌های چشم ناشی از مواد قلیایی مانند آمونیاک، صابون ظرفشویی، پاک کننده‌های فاضلاب و آهک هستند. مواد شیمیایی اسیدی نیز می‌توانند آسیب جدی به چشم و بینایی شما وارد کنند. این مواد شامل پاک کننده لاک ناخن و اسید باتری‌های خودرو هستند.

پس از برخورد چشم با این مواد احتمالاً باید به اورژانس بروید. اما حتما ظرف مواد شیمیایی را با خود ببرید تا پزشکان دقیقا بدانند که با چه چیزی طرف هستند. اگر سوختگی شیمیایی دارید، پزشکان سریعاً برای برگرداندن تعادل شیمیایی چشم شما به حالت عادی دست به عمل خواهند زد. آن‌ها به شستشوی چشم شما با آب ادامه می‌دهند و سطح pH چشم شما را هر نیم ساعت یکبار بررسی می‌کنند.

اگر دچار سوختگی حرارتی شده‌اید، پزشکان به سرعت برای خنک کردن بافت چشم شما تلاش می‌کنند. آن‌ها به شستشوی چشم شما با آب ادامه می‌دهند و همچنین ممکن است یک کمپرس سرد روی چشم شما بگذارند تا دما را پایین بیاورند. در مواجهه با این نوع سوختگی احتمالاً درد زیادی خواهید داشت، بنابراین پزشک ممکن است برای کاهش درد به شما دارو بدهد.

همچنین برای جلوگیری از هر نوع عفونتی پماد آنتی بیوتیک تجویزی دریافت خواهید کرد. اگر سوختگی مجرای اشک شما را تحت تاثیر قرار داده باشد، ممکن است به اشک مصنوعی یا پماد نیاز داشته باشید تا چشم خود را در حین بهبودی مرطوب نگه دارید. سپس پزشک اورژانس به شما آزمایش بینایی می‌دهد تا ببیند آیا سوختگی روی دید شما تأثیر گذاشته است یا خیر. شما باید به زودی با یک چشم پزشک ملاقات کنید تا میزان آسیب طولانی مدت به بینایی شما را بررسی کند.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست با آب جوش

مراقبت از پوست دور چشم در برابر نور آفتاب

برای جلوگیری از سوختگی پوست دور چشم در اثر نور آفتاب، می‌توانید چند راهکار ساده زیر را امتحان کنید:

• هر زمان که زیر نور خورشید هستید و در تمام طول سال از عینک آفتابی استفاده کنید. آسیب آفتاب به چشم‌ها می‌تواند در هر زمانی از سال رخ دهد.
• عینک‌هایی را انتخاب کنید که 99 تا 100 درصدِ نور UVA و UVB را مسدود می‌کنند.
• برای محافظت از صورت و جلوگیری از سوختگی پوست دور چشم خود کلاه لبه‌دار بر سر بگذارید. کلاه می‌تواند تا حدود نیمی از تمام اشعه ماوراء بنفش قابل ورود به چشم و پلک شما را مسدود کند.
• از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF 15 یا بالاتر استفاده کنید. البته کرمی را انتخاب کنید که برای صورت و چشم شما ایمن باشد.
• گول ابرها را نخورید، چون اشعه‌های خورشید می‌توانند از مه و ابرها عبور کنند، بنابراین محافظت از چشم حتی در هوای ابری مهم است.
• در نزدیکی آب، برف و ماسه بیشتر مراقب باشید: 80 درصد از اشعه‌های خورشید از این سطوح منعکس می‌شوند، و برای بار دوم به چشم و پوست شما برخورد می‌کنند.
• مراقب ارتفاع باشید: شدت اشعه ماوراء بنفش با افزایش ارتفاع افزایش می‌یابد، بنابراین هنگام اسکی، اسنوبورد و پیاده روی در کوه از چشمان خود محافظت کنید.
• به دنبال سایه باشید: تا حد امکان، به خصوص از 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، سعی کنید از سایه رفت و آمد کنید.

اگزمای دور چشم

قرمز، خشک یا پوسته پوسته شدن پوست نزدیک چشم ممکن است نشان دهنده بیماری اگزما باشد که به آن درماتیت نیز می‌گویند. عواملی که می‌توانند باعث اگزمای دور چشم شوند عبارتند از: سابقه خانوادگی، شرایط محیطی، آلرژی، میک‌آپ، مواد آرایشی و مرطوب کننده‌ها. برخی از اشکال اگزما مزمن هستند، اما برخی دیگر با درمان مناسب از بین می‌روند.

درمان‌های این بیماری شامل داروهای خانگی و داروهای تجویزی است. اگر اگزمای شدیدی در نزدیکی چشم خود دارید باید با پزشک مشورت کنید. درمان‌های خانگی اگزمای دور چشم معمولا به کمتر کردن علائم بیماری کمک می‌کنند. این درمان‌ها عبارتند از:

• برای کاهش خارش، تورم و قرمزی، از کمپرس سرد روی ناحیه ملتهب استفاده کنید.
• وازلین بزنید.
• از مرطوب کننده‌ای بدون عطر روی ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.
• رطوبت محیط زندگی خود را با استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده کنترل کنید.
• قبل از دست زدن به چشم‌ها و پوست اطراف آن‌ها دست‌های خود را بشویید.
• ناخن‌های خود را کوتاه کنید تا اگر ناخودآگاه پوست زیر چشم خود را لمس کردید، باعث خراش پوستتان نشود.
• صورت خود را با یک پاک کننده بدون عطر و ملایم بشویید.
• تا زمانی که علائم اگزما وجود دارند از آرایش کردن یا استفاده از سایر محرک‌ها خودداری کنید.
• راه‌هایی برای کاهش استرس در زندگی خود بیابید. استرس می‌تواند اگزما را بدتر کند.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست صورت

کورتیکواستروئیدها هم می‌توانند خارش ناشی از اگزما را درمان کنند. با این حال، قبل از استفاده از آن در اطراف چشم، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین، آنتی هیستامین‌ها می‌توانند خارش و التهاب ناشی از اگزما را کاهش دهند.

اما درمان اگزمای متوسط یا شدید دور چشم نیاز به مراجعه به پزشک دارد. از برخی داروهای تجویزی موضعی و خوراکی برای درمان اگزما استفاده می‌شود، اگرچه برخی از آن‌ها ممکن است برای چشم مناسب نباشند. به‌عنوان مثال، استفاده منظم یا طولانی مدت از کرم‌های استروئیدی ممکن است خطر ابتلا به گلوکوم (که یک بیماری بسیار جدی چشم) است را افزایش دهد.

برخی از گزینه‌هایی که ممکن است پزشک شما تجویز کند عبارتند از:

• کورتیکواستروئیدهای موضعی
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی
• مهارکننده‌های موضعی کلسینئورین
• پردنیزون
• درمان با اشعه ماوراء بنفش

سخن نهایی

سوختگی پوست دور چشم یک حادثه‌ی نه چندان رایج، اما خطرناک و جدی است. در صورت وقوع این مشکل، شما اولا باید نحوه‌ی کمک‌های اولیه را برای کاهش صدمات ناشی از سوختگی پوست دور چشم به چشمان خود بلد باشید و سپس در اسرع وقت خود را به پزشک برسانید.

سوالات متداول

منابع: + + + +