سوختگی پوست با آب جوش؛ راهکاری‌های درمان و کاهش سوزش سریع

آیا تا به حال تجربه نوشیدن یک فنجان چای داغ و ریختن تصادفی آن بر روی پوست خود را داشته‌اید؟ تقریبا همه ما حداقل یک بار سوختگی با آب داغ را تجربه کرده‌ایم. بسیاری از سوختگی‌ها اغلب در اثر آتش، سوختگی شیمیایی و الکتریکی ایجاد می‌شوند، اما سوختگی ناشی از بخار یا آب داغ که به آن scald می‌گویند، در منازل خیلی شایع‌تر است. آب داغ روی پوست می‌تواند باعث سوختگی درجه یک یا دو شود. سوختگی درجه یک فقط باعث قرمزی پوست می‌شود و در عرض چند روز بهبود می‌یابد، ولی سوختگی درجه دو عمیق‌تر است و باعث تشکیل تاول می‌شود. این تاول‌ها ممکن است بشکنند و مایع شفافی از آن‌ها نشت کند و سپس حتی عفونی شوند، بنابراین نیاز به مراقبت شدیدتری دارند. حال در این مطلب آنچه شما باید در مورد سوختگی پوست با آب جوش و نحوه درمان آن بدانید را جمع‌بندی کرده‌ایم. پس با ما همراه باشید!

سوختن با آب جوش

سوختگی پوست با آب جوش یا scald، سوختگی‌های دیر التیامی هستند که در اثر حرارت ناشی از آب یا بخار آب داغ ایجاد می‌شوند. این سوختگی می‌تواند خطرناک باشد، زیرا بافت‌ها و سلول‌های سطحی پوست را از بین می‌برد. در موارد شدیدتر، قربانیان سوختگی ممکن است دچار شوک شوند که می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. سوختگی آب جوش ممکن است تصادفی باشد، و اغلب در اثر حوادث جزئی در زمانی که شما عجله دارید یا تحت فشار هستید، مانند ریختن یک نوشیدنی داغ روی پوست شما ایجاد می‌شود.

بخار حاصل از آب روی اجاق نیز می‌تواند باعث سوختگی شود. این سوختگی در صنعت رستوران‌داری نیز بسیار گسترده است، زیرا دمای آب در آشپزخانه رستوران همیشه باید بالا نگه داشته شود تا از رشد بیش از حد باکتری‌ها جلوگیری شود و ظروف آشپزی به درستی تمیز شوند.

درمان سوختگی با آب جوش در منزل

قبل از درمان سوختگی پوست با آب جوش در منزل، باید به چند نکته زیر توجه کنید:

• اگر علائم جدی سوختگی پوست با آب جوش مانند تاول، تغییر رنگ پوست (به رنگ سفید یا قهوه‌ای) یا بی‌حسی دارید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
• سوختگی‌های جزئی را در خانه با شستن آن‌ها در زیر آب خنک و پوشاندن آن‌ها با یک باند خشک و نچسب درمان کنید.
• با نگهداری نوشیدنی‌های داغ در ظروف دربسته و دور کردن دسته‌های ظروف از لبه اجاق گاز هنگام آشپزی، اقدامات لازم را برای جلوگیری از سوختن و ریختن آب جوش بر روی پوست آن انجام دهید.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست؛ دلایل، انواع و عوارض و روش درمان سریع!

دریافت مراقبت‌های پزشکی

1. در صورت ایجاد تاول با پزشک خود تماس بگیرید: آب داغ گاهی اوقات می‌تواند باعث سوختگی درجه دو شود که سوختگی‌های دردناکی هستند و به 2 لایه بالایی پوست شما آسیب می‌رسانند. سوختگی درجه دو معمولاً باعث ایجاد تاول می‌شود. اگر این اتفاق افتاد، با مطب پزشک خود تماس بگیرید و از او راهنمایی بخواهید. پزشک ممکن است بخواهد شخصا سوختگی را بررسی کنند تا تعیین کنند که آیا به درمان جدی نیاز دارد یا خیر. همچنین به تاول‌هایی که در محل سوختگی ایجاد می‌شوند دست نزنید. اگر پزشک شما لازم بداند می‌تواند با خیال راحت تاول‌ها را برای شما تخلیه کند.
2. برای سوختگی روی صورت، دست‌ها، پاها یا اندام تناسلی خود به اورژانس بروید: سوختگی و تاول در این قسمت‌های حساس بدن می‌توانند جدی باشند و نیاز به درمان فوری دارند. پس اگر یکی از این مناطق را با آب گرم سوزانید، به اورژانس بروید یا با اورژانس تماس بگیرید. سوختگی‌هایی که مستقیماً روی مفاصل اصلی (مانند زانو یا آرنج) قرار دارند یا تماماً دور یک اندام خاص از بدن شما قرار گرفته‌اند نیز نیاز به درمان اورژانسی دارند.
3. برای سوختگی‌هایی که سطح آن‌ها بزرگتر از یک کف دست است فورا مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید: سوختگی‌هایی که ناحیه بزرگی از بدن شما را می‌پوشانند یک اورژانس پزشکی هستند، به خصوص اگر باعث ایجاد تاول شوند یا به عمق پوست شما نفوذ کنند. جای برخی از کارشناسان پزشکی توصیه می‌کنند تا برای هر سوختگی بزرگتر از حدود یک چهارم اندازه کف دستتان، مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید.
4. سوختگی پوست با آب جوش وقتی عمیق باشد هم به مراقبت‌های اورژانسی نیاز دارد: سوختگی‌هایی که به عمق پوست شما و لایه‌های زیرین نفوذ می‌کنند، سوختگی درجه سه نامیده می‌شوند. این سوختگی‌ها بسیار خطرناک هستند و باید فوراً درمان شوند، حتی اگر بزرگ یا دردناک نباشند. در صورت مشاهده علائم سوختگی درجه سوم مانند:
5. تغییر رنگ پوست در محل سوختگی به رنگ‌های سیاه، سفید، قهوه‌ای یا زرد
6. باز شدن پوست در ناحیه سوخته
7. ایجاد پوست خشک و خشن در محل سوختگی
8. بی حسی یا عدم درد در ناحیه سوخته (به دلیل آسیب عصبی)
9. در زمانی که منتظر اورژانس یا انتقال به مطب پزشک هستید، از کمک‌های اولیه استفاده کنید: اگر فکر می‌کنید که سوختگی پوست با آب جوش شما شدید است، فورا از منبع گرما دور شوید، سپس با اورژانس تماس بگیرید. در حالی که منتظر کمک هستید:
10. هر گونه لباس یا جواهرات را از ناحیه سوخته بردارید مگر اینکه به پوست شما چسبیده باشد.
11. محل سوختگی را به مدت 30-20 دقیقه زیر آب خنک یا سرد (ولی یخ نباشد) بشویید.
12. محل سوختگی را با یک باند خشک و تمیز یا یک لایه فیلم چسبناک بپوشانید.
13. دراز بکشید و ناحیه سوخته را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید تا از تورم پوست جلوگیری شود.
14. خود را در یک پتوی گرم بپوشانید، اما از هرگونه فشار یا اصطکاک در ناحیه سوخته اجتناب کنید.

درمان سوختگی‌های جزئی پوست با آب جوش

تا بدین‌جا در مورد موارد سوختگی پوست با آب جوش وقتی شدید باشند حرف زدیم و گفتیم که باید کمک‌های اولیه را در منزل به پوست خود برسانید، اما حتما به پزشک مراجعه کنید. با این حال در مورد سوختگی‌های جزئی پوست با آب جوش می‌توانید اقدامات زیر را خودتان در منزل انجام دهید:

1. هر گونه لباس را از روی ناحیه سوخته بردارید: به محض ریختن آب داغ روی پوست خود، از منبع گرما دور شوید و هرگونه لباس، جواهرات، یا سایر وسایل را در اطراف یا نزدیک آن ناحیه بردارید. این کار به جلوگیری از بدتر شدن سوختگی کمک می‌کند. البته اگر چیزی به محل سوختگی چسبیده است، سعی نکنید آن را بردارید، چون می‌تواند آسیب بیشتری به پوست سوخته وارد کند. در عوض، آن را در آنجا رها کنید و به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
2. محل سوختگی را با آب خنک، تمیز و خنک کنید: اگر سوختگی جزئی است، می‌توانید در خانه از آن مراقبت کنید. هنگامی که همه چیز را از روی ناحیه سوختگی برداشتید، با استفاده از شیر آب یا در حمام پوستتان را خنک و خیس کنید. برای اینکار هیچگاه مستقیما از یخ استفاده نکنید. محل سوختگی را به مدت 5-30 دقیقه خیس کنید یا بشویید. این کار هم ناحیه سوختگی را تمیز می‌کند و هم محل سوختگی را خنک می‌کند تا از آسیب بیشتر به پوست جلوگیری شود. از آب یخ یا گرم استفاده نکنید، زیرا هر دو می‌توانند پوست سوخته را تحریک کرده و آسیب را بدتر کنند. همچنین می‌توانید به آرامی یک حوله یا پارچه سرد و مرطوب را روی محل سوختگی قرار دهید تا آن را خنک کرده و درد را کاهش دهد.
3. محل سوختگی را با یک باند تمیز و خشک بپوشانید: هنگامی که محل سوختگی فرصت خنک شدن پیدا کرد (بعد از 5 الی 30 دقیقه شستن با آب خنک)، آن را به آرامی با یک حوله تمیز خشک کنید و برای محافظت از آن، با یک باند استریل محل سوختگی پوست با آب جوش را بپوشانید. از بانداژ نچسب استفاده کنید تا پوست آسیب دیده‌ی شما تحریک نشود. اما اگر پانسمان ندارید، محل سوختگی پوست با آب جوش را در یک فیلم نازک و چسبناک بپیچید. دقت کنید که در این مرحله هیچ گونه پماد یا لوسیونی نباید بزنید. پانسمان را یک بار در روز یا هر زمانی که خیس یا کثیف شد عوض کنید. بعد از هر بار باز کردن پانسمان، محل سوختگی را به آرامی با آب خنک یا ولرم و صابون ملایم بشویید.
4. دردتان را با داروهای بدون نسخه تسکین دهید: حتی یک سوختگی کاملا جزئی احتمالا باعث درد شدیدی می‌شود. برای کمک به این درد (که معمولا طولانی مدت هم خواهد بود)، از داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. اگر در حال درمان سوختگی پوست یک کودک یا نوجوان هستید، از دادن مسکن‌های حاوی آسپرین به او خودداری کنید. اگرچه خیلی نادر است، ولی آسپرین می‌تواند در برخی از افراد زیر 16 سال باعث ایجاد واکنش‌های شدید اما تهدید کننده زندگی شود.
5. پس از بهبود جزئی محل سوختگی از یک پماد مرطوب کننده استفاده کنید: بعد از اینکه محل سوختگی پوست با آب جوش یک روز یا بیشتر خنک شد و شروع به بهبود کرد، استفاده از یک لوسیون مرطوب کننده ملایم اشکالی ندارد. یک محصول درمان سوختگی حاوی آلوئه یا یک پماد آنتی بیوتیک ملایم را انتخاب کنید.
6. از استفاده از درمان‌های خانگی مضر مانند کره، روغن یا یخ خودداری کنید: برخی از درمان‌های خانگی می‌توانند بیش از آنکه فایده داشته باشند، به پوستتان ضرر بزنند. هیچ نوع کره، روغن یا گریس را روی محل سوختگی پوست با آب جوش نزنید. از یخ هم استفاده نکنید، زیرا می‌تواند پوست آسیب دیده را تحریک کند. علاوه‌بر این‌ها، کارهای زیر را هم انجام ندهید:
7. بر روی محل سوختگی ضربه نزنید و سعی کنید اصلا به آن دست نزنید
8. تاول‌ها را از بین نبرید یا پوست مرده را جدا نکنید
9. سوختگی را در آب خیلی سرد غوطه ور نکنید، به خصوص اگر سوختگی جدی باشد

بیشتر بخوانید: آفتاب سوختگی گردن؛ علائم و روش‌های درمانی آن

بهترین درمان‌های خانگی

در مجموع هدف از درمان سوختگی پوست با آب جوش، کاهش درد، جلوگیری از عفونت و بهبود سریع‌تر پوست است. بهترین درمان‌های خانگی برای این کار شامل موارد زیر هستند:

1. آب خنک

اولین کاری که باید هنگام سوختگی جزئی انجام دهید این است که حدود 20 دقیقه آب خنک (نه سرد) را روی ناحیه سوختگی بریزید. سپس محل را با آب و صابون ملایم بشویید.

2. کمپرس خنک

یک کمپرس خنک یا یک پارچه مرطوب تمیز که روی ناحیه سوختگی قرار می‌گیرد به تسکین درد و تورم کمک می‌کند. از کمپرس بیش از حد سرد استفاده نکنید، زیرا ممکن است سوختگی را تحریک کند.

3. پماد آنتی بیوتیک

پمادها و کرم‌های آنتی بیوتیک به جلوگیری از عفونت کمک می‌کنند. یک پماد آنتی باکتریال مانند باسیتراسین یا نئوسپورین را روی سوختگی خود بمالید و با یک فیلم چسبناک یا یک پانسمان یا پارچه استریل و غیر کرکی بپوشانید.

4. آلوئه ورا

آلوئه ورا اغلب به‌عنوان “گیاه سوختگی” معرفی می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که آلوئه ورا در بهبود سوختگی‌های درجه یک تا دو موثر است. آلوئه ورا ضد التهاب است، گردش خون را تقویت می‌کند و از رشد باکتری‌ها نیز جلوگیری به عمل می‌آورد. لایه‌ای از ژل آلوئه ورای خالص گرفته شده از برگ گیاه آلوئه ورا را مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده بمالید. برای درمان سوختگی پوست با آب جوش از استفاده از محصولات حاوی آلوئه ورایی که دارای مواد افزودنی به خصوص رنگ و عطر هستند خودداری کنید.

5. عسل

عسل یک ضد التهاب و به‌طور طبیعی ضد باکتری و ضد قارچ است و در صورت استفاده موضعی به درمان سوختگی جزئی کمک می‌کند.

6. کاهش قرار گرفتن در معرض نور خورشید

پوست سوخته به نور خورشید بسیار حساس است، پس تمام تلاش خود را بکنید تا سوختگی را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید.

7. تاول‌های خود را نترکانید و در صورت درد از مسکن استفاده کنید

به تاول‌هایتان اصلا دست نزنید، زیرا ترکاندن یک تاول توسط خودتان می‌تواند منجر به عفونت شود. اگر درد دارید هم از مسکن‌های بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید. حتماً مراقب دوز صحیح این داروها باشید.

بیشتر بخوانید: درمان سوختگی گلو و دهان

بهترین پماد برای سوختگی با آب جوش

سازمان غذا و دارو (FDA) در ایالات متحده، چندین پماد آنتی بیوتیک موضعی بدون نسخه را برای جلوگیری از عفونت در سوختگی پوست با آب جوش و سایر آسیب‌های جزئی پوست تایید کرده است. در ادامه اطلاعات مختصری در مورد پرکاربردترینِ این محصولات را آورده‌ایم:

باسیتراسین

باسیتراسین یک پماد آنتی بیوتیکی موضعی بدون نسخه (OTC) است که به‌طور گسترده برای درمان بریدگی‌های جزئی، خراش‌ها و سوختگی‌ها استفاده می‌شود. این آنتی بیوتیک به راحتی از طریق بافت سوخته جذب می‌شود و رشد باکتری‌ها را متوقف می‌کند.

نئوسپورین

نئوسپورین یک پماد آنتی بیوتیکی موضعی است که اغلب به‌عنوان «پماد آنتی بیوتیک سه گانه» برچسب گذاری می‌شود، زیرا حاوی سه آنتی بیوتیک است: سولفات پلی میکسین B، باسیتراسین و نئومایسین. برخی از فرمولاسیون‌های نئوسپورین حاوی این سه آنتی بیوتیک به علاوه‌ی یک پراموکسین بی حس کننده برای تسکین درد هستند. علاوه‌بر پماد، نئوسپورین به‌صورت کرم نیز موجود است. تنها تفاوت عمده بین کرم و پماد میزان روغن آن‌هاست. پمادها با محتوای روغن بالاتر، جذب مطلوب محصول را تضمین می‌کنند، زیرا از روی پوست تبخیر نمی‌شوند.

پلی اسپورین

پلی‌سپورین که به‌عنوان «پماد آنتی‌بیوتیک دوگانه» شناخته می‌شود، حاوی دو ماده فعال پلی‌میکسین B و باسیتراسین است (این پماد حاوی نئومایسین یا سومین آنتی‌بیوتیک موجود در نئوسپورین نیست). بنابراین، افراد مبتلا به آلرژی به نئومایسین می‌توانند با خیالت راحت از این پماد برای درمان سوختگی پوست با آب جوش استفاده کنند.

سوالات متداول

منابع: + + + + + +