درمان سوختگی دست؛ برای سوختگی چی خوبه ؟

آیا اخیراً دست خود را سوزانده‌اید؟ شاید شما کرم ضد آفتاب را به صورت خود می‌زنید اما فراموش می‌کنید که قبل از بیرون رفتن از منزل آن را پشت دست‌های خود بمالید. یا شاید هنگام پختن شام به‌طور تصادفی اجاق گاز یا قابلمه داغ را لمس کرده باشید. با اینکه سوختن هر ناحیه از بدن مطمئناً می‌تواند ناخوشایند باشد، اما سوختگی دست با توجه به تعداد دفعاتی که از آن قسمت از بدن خود استفاده می‌کنیم به‌طور خاصی دردسرساز می‌شود. ناتوانی در استفاده از دست‌ها بر زندگی انسان تأثیر زیادی می‌گذارد و باعث می‌شود تا انجام کارهای معمولی، دشوار یا غیرممکن شوند. بنابراین مهم است که بدانید چگونه از سوختگی دست مراقبت کنید. در ادامه توضیح می‌دهیم که درمان سوختگی دست شامل چه مواردی می‌شود و همچنین در مورد کارهایی که نباید در هنگام سوختگی انجام دهید صحبت می‌کنیم.

کمک اولیه برای سوختگی دست

برای درمان سوختگی دست شما می‌توانید تکنیک‌های کمک‌های اولیه زیر را برای خود یا فرد دیگری که دچار سوختگی شده است به کار ببرید:

• سریعا تماس با منبع گرما را متوقف کرده و درمان سوختگی دست را آغاز کنید. این کار ممکن است به معنای خارج کردن فرد از منطقه‌ی با حرارت بالا، دور شدن از منبع گرما، خاموش کردن شعله با آب، یا خفه کردن شعله‌ها با پتو باشد. همچنین خود را در معرض خطر سوختگی مجدد قرار ندهید.
• هر گونه لباس یا جواهرات نزدیک ناحیه سوخته پوست را بردارید. اما سعی نکنید چیزی را که به پوست سوخته چسبیده است بردارید، زیرا ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
• محل سوختگی را با آب جاری خنک یا ولرم به مدت 20 دقیقه در اسرع وقت خنک کنید. هرگز از یخ، آب یخ یا هرگونه کرم یا مواد چرب مانند کره استفاده نکنید.
• اگر سوختگی خیلی شدید است، خود یا شخصی که دچار سوختگی دست شده است را گرم نگه دارید. از پتو یا چند لایه پارچه استفاده کنید، اما از گذاشتن آن‌ها روی ناحیه آسیب دیده خودداری کنید. گرم نگه داشتن از هیپوترمی (جایی که دمای بدن فرد به زیر 35 درجه سانتیگراد می‌رسد) جلوگیری می‌کند. اگر ناحیه سوخته تمام دست‌ها (و شاید فسمت‌های دیگری از بدن) را فراگرفته و شما آن را خنک می‌کنید (به خصوص در کودکان خردسال و افراد مسن)، خطر هیپوترمی جدی خواهد بود.
• محل سوختگی را با فیلم چسبناک بپوشانید. فیلم چسبناک را باید به جای اینکه به دور اندام‌های بدن بپیچید، روی محل سوختگی قرار دهید. یک کیسه پلاستیکی تمیز و شفاف می‌تواند برای درمان سوختگی دست شما استفاده شود.
• درد ناشی از سوختگی را با پاراستامول یا ایبوپروفن درمان کنید. هنگام استفاده از داروهای بدون نسخه، همیشه دستورالعمل‌های نوشته شده بر روی کاغذ درون محصول را بررسی کنید. مثلا به کودکان زیر 16 سال نباید آسپرین داده شود.
• در صورت امکان، دست آسیب دیده را بالا ببرید. این کار به کاهش تورم کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: کرم موبر و سوختگی پوست در اثر آن

راهکارهای خانگی برای سوختگی دست

برای درمان سوختگی دست چندین راهکار خانگی وجود دارند که اثربخشی آن‌ها ثابت شده است. همچنین چندین راهکار خانگی دیگر که مادربزرگ‌ها به آن‌ها اعتقاد دارند، در واقع می‌توانند برای درمان سوختگی دست مضر باشند! در مجموع درمان‌های طبیعی سوختگی برای درمان سوختگی‌های درجه یک و دو مناسب هستند.

مطالعات نشان می‌دهند که راه حل‌های زیر، ممکن است به درمان این سوختگی‌ها کمک کنند. البته دقت کنید که هیچ یک از این داروها (مخصوصاً عسل) نباید برای کودکان مبتلا به سوختگی، استفاده شوند. کودکانی که هر نوع سوختگی دارند باید تحت مراقبت‌های فوری یا اورژانسی قرار بگیرند.

آلوئه ورا

آلوئه ورا از دیرباز برای تسریع در بهبود سوختگی‌های درجه یک و دو استفاده شده است. درواقع، یک مطالعه نشان داده است که افرادی که از آلوئه ورا برای درمان سوختگی دست استفاده می‌کنند سریع‌تر از افرادی که از یک درمان سنتی دیگر (مانند ژله نفتی پوشیده شده با گاز) استفاده می‌کنند بهبود می‌یابند.

برای تسکین درد و جلوگیری از تاول‌ها و جای زخم، ژل آلوئه ورا را مستقیماً یک یا دو بار در روز روی محل سوختگی بمالید تا زمانی که به‌طور کامل بهبود یابید. اگر نمی‌توانید چنین ژلی را در فروشگاه پیدا کنید، می‌توانید گیاهی که یک ساکولنت معروف به آلوئه باربادنسیس است را در یک فروشگاه یا مرکز گلفروشی پیدا کنید.

در این حالت، یک برگ از گیاه را با چاقو ببرید، خمیر شفاف آن را فشار دهید و آن را روی پوست دست خود بمالید. قابلیت‌های خنک کنندگی، تسکین دهندگی و مرطوب کنندگی آلوئه ورا، آن را برای درمان آفتاب سوختگی نیز ایده آل می‌کند.

عسل

چندین مطالعه نشان می‌دهند که استفاده از عسل روی پوست سوخته ممکن است به بهبودی و کاهش التهاب کمک کند. در واقع عسل در درمان سوختگی‌های درجه اول و دوم مؤثر است. عسل را باید با گاز استریل بر روی پوست بپوشانید.

تصور می‌شود که عسل عفونت و التهاب را کاهش می‌دهد و در نتیجه زمان بهبودی را سریع‌تر می‌کند، شاید به این دلیل که عسل اسیدی است و ممکن است pH محل سوختگی را کاهش داده و رشد باکتری‌ها را کمتر کند. قند موجود در عسل نیز ممکن است باکتری‌ها را خشک کند. با این حال، برخی عسل‌ها ممکن است پوست شما را تحریک کنند. بنابراین سعی کنید همیشه از عسل کاملا طبیعی و مطمئن استفاده کنید.

کالاندولا (calendula)

این گیاه که دارای خواص ضد التهابی است، در درمان سوختگی دست نویدبخش است. کالاندولا اغلب با marigold اشتباه گرفته می‌شود و هر دو در واقع اعضای خانواده آفتابگردان (Asteraceae) هستند. حتی اگر در دیکشنری معنی این دو کلمه (marigold و calendula) را سرچ کنید، برای هر دو معنای گل همیشه بهار را ارائه می‌دهد.

اما تفاوت این است که marigold از جنس Tagetes است در حالی که کالاندولا متعلق به جنس Calendula است. بنابراین قبل از استفاده در درمان سوختگی دست برای اینکه اشتباه نکنید، هر دو کلمه را به انگلیسی در گوگل سرچ کنید تا تفاوت آن‌ها را از روی عکس بشناسید. از کالاندولا اغلب در پمادها، مرهم‌ها و صابون‌ها به‌عنوان یک درمان تسکین دهنده پوست استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست با سیر؛ دلایل، علائم، پیشگیری و درمان سریع!

همانطور که در ابتدای این بخش گفتیم، بسیاری از درمان‌های خانگی حکایتی هستند (یعنی از قدیم الایام دهن به دهن چرخیده و به ما رسیده‌اند) و هیچ مدرکی برای حمایت از اثربخشی آن‌ها وجود ندارد. برخی از این درمان‌ها می‌توانند حتی سوختگی را بدتر کنند، بنابراین زمانی که به دنبال درمان سوختگی دست هستید، باید از موارد زیر اجتناب کنید:

کره

بسیاری از مردم فکر می‌کنند که مالیدن کره روی سوختگی باعث بهبود سریع‌تر آن می‌شود. با این حال، کره می‌تواند گرما را در محل آسیب دیده به دام بیاندازد و سوختگی را بدتر کند. هیچ نوع شواهد علمی از کره به‌عنوان یک درمان سوختگی دست پشتیبانی نمی‌کنند و مردم نباید از کره برای این کار استفاده کنند.

سفیده تخم مرغ

مطالعات محدودی گزارش می‌دهند که محلول‌های موضعی حاوی سفیده تخم مرغ ممکن است به بهبود سوختگی کمک کنند. با این حال، مردم نباید سفیده تخم مرغ را به تنهایی برای درمان سوختگی در خانه استفاده کنند. چون این احتمال وجود دارد که تخم مرغ باکتری بیشتری را در محل سوختگی پخش کند که ممکن است خطر عفونت را افزایش دهد.

یخ

بسیاری از افراد برای کمک به سوختگی، قبل از آب خنک به یخ روی می‌آورند و فکر می‌کنند که دمای پایین‌تر یخ کار موثرتری در خنک کردن پوست سوخته انجام می‌دهد. با این حال، یخ می‌تواند بیشتر از اینکه مفید باشد، ضرر داشته باشد و ممکن است پوست سوخته را بیشتر تحریک کند. فرد ممکن است پس از قرار دادن پوست خود در معرض یخ دچار سوختگی سرد شود.

خمیر دندان

برخی افراد بر این باورند که استفاده از خمیر دندان در محل سوختگی می‌تواند کمک کننده باشد. به هر حال، این چنین نیست! خمیردندان استریل نیست و ممکن است باکتری‌ها را در محل سوختگی گسترش دهد.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست با لیزر؛ دلایل علائم، پیشگیری و درمان سریع

بهترین داروهای گیاهی درمان خانگی سوختگی با روغن

به غیر از آلوئه ورا، عسل و کالاندولا، شما می‌توانید از یک سری داروهای گیاهی برای درمان سوختگی دست با روغن استفاده کنید. جالب است بدانید که این داروها خود نیز روغن هستند! البته نه هر روغنی، بلکه روغن‌های ضروری!

روغن اسطوخودوس یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای سوختگی است. مثلا یک مطالعه تحقیقاتی منتشر شده در سال 2016 نشان می‌دهد که چگونه پماد اسطوخودوس باعث ترمیم موثر زخم می‌شود، که “آن را به یک نامزد امیدوارکننده برای استفاده در آینده به‌عنوان یک عامل درمانی در فرآیندهای ترمیم بافت مرتبط با آسیب‌های پوستی مثل سوختگی تبدیل می‌کند.” همچنین مطالعات نشان می‌دهند که ماساژ آروماتراپی با استفاده از اسانس اسطوخودوس و استنشاق این روغن می‌تواند درد و اضطراب را در قربانیان سوختگی کاهش دهد.

برای تسکین سوختگی و التیام بریدگی‌ها، خراش‌ها یا زخم‌ها، سه تا پنج قطره روغن اسطوخودوس را با ½ قاشق چای‌خوری روغن نارگیل مخلوط کنید و این مخلوط را روی ناحیه مورد نظر بمالید. می‌توانید از انگشتان خود یا یک توپ پنبه‌ای تمیز استفاده کنید.

در حالی که اسانس اسطوخودوس می‌تواند به بهبود سوختگی دست کمک کند، روغن کندر هم ممکن است به کاهش جای زخم کمک کند و روغن درخت چای هم می‌تواند خطر عفونت ناشی از سوختگی را کاهش دهد. بنابراین برای بهبود سریع سوختگی، یک پماد سوختگی خانگی حاوی اسطوخودوس، عسل و روغن زیتون را امتحان کنید. برای مزایای درمانی بیشتر می‌توانید چند قطره روغن کندر و درخت چای را نیز در پماد خود بگنجانید.

سخن نهایی

خوشبختانه اکثر افراد مبتلا به سوختگی درجه یک و درجه دوی دست در مدت کوتاهی بهبودی کامل پیدا می‌کنند. در این مدت فرد باید مراقب تمیز نگه داشتن محل سوختگی باشد. اگر فردی مشکوک به عفونت است، یا اگر زخم ناحیه وسیعی از دستان او را پوشانده باشد، و یا اگر در مدت زمان معقولی بهبود نیابد، برای درمان سوختگی دست باید به دنبال درمان پزشکی باشد.

سوالات متداول

منابع: + + + + +