درمان آفتاب سوختگی صورت؛ علائم، درمان و روش پیشگیری

با نزدیک شدن به فصل تابستان، احتمال آفتاب سوختگی بالا می‌رود و افراد بیشتری به دنبال درمان آفتاب سوختگی صورت خود هستند. آفتاب سوختگی آسیبی است که به بیرونی‌ترین لایه‌های پوست شما وارد می‌شود. این آسیب یک واکنش التهابی به دریافت بیش از حد اشعه ماوراءبنفش خورشید است. اگرچه درمان آفتاب سوختگی صورت، به‌خصوص اگر خفیف باشد، چندان دشوار نیست، اما آفتاب سوختگی‌های مکرر می‌تواند منجر به پیری زودرس پوست و حتی سرطان پوست شود.

بنابراین بسیار مهم است که بدانید علائم آفتاب سوختگی چیست، چگونه آن را درمان کنید و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توانید از آفتاب سوختگی پیشگیری کنید. در این مقاله تمام نکاتی که باید در مورد آفتاب سوختگی، نحوه درمان و پیشگیری از آن بدانید، در اختیار شما قرار می‌دهیم.

علائم آفتاب سوختگی

قرار گرفتن در معرض شدید و مکرر اشعه ماوراءبنفش، می‌تواند منجر به آفتاب سوختگی شود. آفتاب سوختگی خطر سایر آسیب‌های پوستی، مانند لکه‌های تیره، لکه‌های زبر و پوست خشک یا چروک را افزایش می‌دهد. همچنین ریسک ابتلا به سرطان‌های پوست، مانند ملانوما را بالا می‌برد. علائم آفتاب سوختگی به شدت سوختگی بستگی دارد. آفتاب سوختگی‌ها بر اساس شدت آسیب پوست، به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

• آفتاب سوختگی درجه یک: آسیب به لایه بیرونی پوست شما که معمولاً طی چند روز تا یک هفته خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
• آفتاب سوختگی درجه دو: آسیب به لایه داخلی پوست شما که می‌تواند باعث ایجاد تاول شود. این نوع آفتاب سوختگی ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا بهبود یابد و می‌تواند نیاز به درمان پزشکی داشته باشد.
• آفتاب سوختگی درجه سه: در موارد بسیار نادر، افراد ممکن است دچار آفتاب سوختگی درجه سه شوند. این نوع آفتاب سوختگی به تمام لایه‌های پوست شما، از جمله لایه چربی زیر پوست، آسیب جدی وارد می‌کند و ممکن است پایانه‌های عصبی را از بین ببرد. آفتاب سوختگی درجه سه نیاز به درمان اورژانسی دارد. مصرف داروهایی که شما را نسبت به اشعه ماوراءبنفش حساس می‌کند، به ندرت منجر به آفتاب سوختگی درجه سه می‌شود. همچنین اگر ساعت‌های زیادی در نزدیکی خط استوا زیر نور خورشید بخوابید، ممکن است دچار این نوع آفتاب سوختگی شوید.

علائم آفتاب سوختگی درجه یک معمولا به صورت زیر است:

• سرخی پوست
• احساس گرما یا سفتی در پوست
• درد یا حساسیت
• تاول زدن
• تورم
• لایه‌برداری پوست (بعد از چند روز).

 لایه‌برداری نشانه این است که بدن شما در تلاش است تا سلول‌های آسیب دیده پوست خود را از بین ببرد. در صورت دچار شدن به آفتاب سوختگی درجه یک، ممکن است حالات زیر را تجربه کنید:

• خستگی
• تب
• سردرد
• حالت تهوع

علائم آفتاب سوختگی درجه دو به شرح زیر است:

• پوست به شدت قرمز
• تاول و تورم در یک منطقه بزرگ‌تر
• پوست خیس
• درد
• تغییر رنگ سفید در محل سوختگی

در صورتی که دچار آفتاب سوختگی درجه دو شده باشید، ممکن است علائم زیر را تجربه می‌کنید:

• گیجی
• سرگیجه
• فرسودگی
• تنفس سریع
• تب
• سردرد
• گرفتگی عضلات
• حالت تهوع
• لرز

علائم آفتاب سوختگی درجه سوم که بدترین نوع آفتاب سوختگی است، به صورت زیر خلاصه می‌شود:

• سوختگی به ظاهر چرمی
• پوست بی‌حس
• رنگ پوست سفید یا کدر

در آفتاب سوختگی درجه سه ممکن است تمام علائم بیماری سیستمیک گرمازا، از جمله شوک و/یا گرمازدگی را تجربه کنید. علائم و نشانه‌های آفتاب سوختگی معمولاً در عرض چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب ظاهر می‌شوند؛ اما ممکن است یک روز یا بیشتر طول بکشد تا بدانید آفتاب سوختگی چقدر شدید است.

بدن شما در عرض چند روز ممکن است با کندن لایه بالایی پوست آسیب‌دیده شروع به بهبودی کند. پس از لایه‌برداری، پوست شما ممکن است به‌طور موقت رنگ و طرحی نامنظم داشته باشد. یک آفتاب سوختگی بد ممکن است چند روز طول بکشد تا بهبود یابد.

توجه داشته باشید که هر قسمت در معرض آفتاب بدن شما – از جمله لاله گوش، پوست سر و لب‌ها – می‌تواند بسوزد؛ به عنوان مثال، اگر لباس شما دارای بافت گشاد باشد که به نور فرابنفش (UV) اجازه عبور می‌دهد، حتی نواحی پوشیده هم می‌توانند بسوزند. همچنین چشمان شما که به شدت به اشعه ماوراءبنفش خورشید حساس هستند، ممکن است بسوزند.

تشخیص آفتاب‌ سوختگی

پزشک یا پرستار می‌تواند شدت آفتاب سوختگی شما را ارزیابی کند. این متخصصان به میزان پوست آسیب‌دیده، نوع آفتاب سوختگی و علائم شما نگاه می‌کنند، سپس می‌توانند درمان مناسب را توصیه کنند.

بیشتر بخوانید: آفتاب سوختگی گردن؛ 

درمان‌های خانگی برای آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی اغلب در عرض چند روز تا یک هفته خودبه‌خود از بین می‌رود. اگر تاول یا کم آبی شدید دارید، ممکن است پزشک برای آب‌رسانی به شما مایعات بدهد. اگر دچار آفتاب سوختگی درجه سه هستید، ممکن است نیاز به پیوند پوست داشته باشید. جراح، پوست مرده را برمی‌دارد و پوست سالم را از جای دیگر بدن شما به محل آسیب‌دیده منتقل می‌کند.

این سوختگی‌ها هفته‌ها یا بیشتر طول می‌کشند تا بهبود یابند و عوارض شدیدی هم دارند؛ اما شما می‌توانید اکثر آفتاب سوختگی‌های درجه یک و دو را خودتان در خانه درمان کنید. برخی از متداول‌ترین درمان‌های خانگی آفتاب سوختگی عبارتند از:

آلوئه‌ورا، راهی برای درمان آفتاب سوختگی صورت

آلوئه‌ورا می‌تواند به التیام آفتاب سوختگی و سوختگی‌های خفیف کمک کند و در عین حال پوست را آب‌رسانی کند تا از لایه‌برداری پوست جلوگیری شود. محتوای بالای آب و وجود مولکول‌های قند در این گیاه، باعث محافظت و آب‌رسانی پوست می‌شود. همچنین آلوئه‌ورا حاوی آلوئین است که به عنوان یک ضد التهاب خوب شناخته می‌شود. اگر از آلوئه‌ورا برای درمان آفتاب سوختگی استفاده می‌کنید، آن را سه تا چهار بار در روز روی نواحی آسیب‌دیده بمالید.

کمپرس سرد، راهی برای درمان آفتاب سوختگی صورت

قرار دادن کمپرس سرد روی پوست آفتاب‌سوخته به مدت 10 دقیقه و چندین بار در روز می‌تواند به تسکین سوزش کمک کند. برای تهیه کمپرس سرد، یک دستمال تمیز را در آب خنک خیس کنید، سپس آن را روی ناحیه آسیب‌دیده نگه دارید.

همچنین می‌توانید یک پک کمپرس سرد قابل استفاده مجدد بخرید و برای خنک‌ شدن سریع آن را در فریزر نگهداری کنید. توجه داشته باشید که یخ را مستقیماً روی پوست آفتاب سوخته قرار ندهید، بلکه ابتدا آن را در یک دستمال بپیچید.

مرطوب‌کننده‌های تسکین‌دهنده

آفتاب سوختگی متوسط ​​تا شدید اغلب منجر به قرمزی، تحریک و خشکی پوست می‌شود. بنابراین حتما محل آسیب‌دیده را با نرم‌کننده‌هایی مانند کره شی، کره کاکائو یا ژله پترولیوم مرطوب کنید تا سوزش کاهش پیدا کند و پوست برداشته نشود. برای کمک به جلوگیری از تحریک بیشتر پوست، استفاده از لایه‌ای از وازلین یا آکوافور که می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند، توصیه می‌شود‌.

کرم آنتی‌اکسیدان موضعی

آنتی‌اکسیدان‌های آرام‌بخش پوست مانند ویتامین E و ویتامین C، به کاهش سوزش و قرمزی پوست کمک زیادی می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به ترمیم سلول‌های پوست پس از سوختگی هم کمک کنند. کرم یا سرم را طبق دستورالعمل‌های ارائه‌شده روی بسته‌بندی محصول اعمال کنید.

بیشتر بخوانید: آفتاب سوختگی لب؛ 

دوش آب سرد، راهی برای درمان آفتاب سوختگی صورت

ایستادن زیر آب خنک یا سرد، یک راه ساده و موثر برای درمان آفتاب سوختگی است. دوش مکرر و خنک می‌تواند گزش را کاهش دهد و به تسکین درد ناشی از آفتاب سوختگی کمک کند. پس از استحمام از مرطوب‌کننده استفاده کنید تا به حفظ رطوبت کمک کند.

بلغور جو دوسر، راهی برای درمان آفتاب سوختگی صورت

شما می‌توانید بلغور جو دوسر را به عنوان ماده اصلی در محصولات مراقبت از پوست مختلف، از لوسیون‌ها و صابون‌ها گرفته تا ماسک‌ها و اسکراب‌ها پیدا کنید. بر اساس تحقیقات، بلغور جو دوسر دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است که می‌تواند خشکی را بهبود بخشد و شدت خارش را برای انواع بیماری‌های پوستی، از جمله آفتاب سوختگی کاهش دهد. با اضافه کردن 1 فنجان جو دوسر ریز آسیاب‌شده به آب سرد یا ولرم یک مخلوط درست کنید و ناحیه آسیب‌دیده را حداقل 15 دقیقه با آن خیس کنید.

چای سبز

پلی‌فنول‌های موجود در چای سبز می‌توانند به تسکین پوست آفتاب‌سوخته کمک کنند. برای کمک به ترمیم پوست می‌توانید با یک پارچه، کمپرس چای سرد درست کنید.

جوش شیرین، راهی برای درمان آفتاب سوختگی صورت

حمام جوش شیرین ممکن است آرامش‌بخش‌ترین تجربه به نظر نرسد، اما می‌تواند به خنک‌شدن پوست و کاهش قرمزی کمک کند. 50 گرم جوش شیرین را به آب سرد یا ولرم اضافه کنید. حداقل 15 دقیقه در وان بمانید. سپس پوست خود را خشک کنید و لوسیون یا مرطوب کننده مناسب پوستتان را بمالید.

روغن‌های مخصوص پوست

روغن‌هایی مانند اسطوخودوس ممکن است به از بین بردن سوزش آفتاب سوختگی کمک کنند. تحقیقات در مورد اثربخشی آن‌ها محدود است، اما روغن‌های حامل مرطوب‌کننده مانند روغن جوجوبا یا روغن نارگیل می‌توانند به آب‌رسانی پوست کمک کنند. فقط مطمئن شوید که روغن برای استفاده موضعی در نظر گرفته شده است.

ماست ساده

ماست ساده حاوی پروبیوتیک‌ها و آنزیم‌های سالم است که در صورت مصرف منظم می‌تواند از شما در برابر آفتاب سوختگی محافظت کند. لاکتوباسیلوس جانسونی (La1) همراه با دوزهای تغذیه‌ای کاروتنوئیدها به کاهش آسیب اولیه پوست ناشی از اشعه ماوراءبنفش کمک می‌کند. ترکیب ماست با خیار خرد شده هم توصیه می‌شود. ماست خاصیت خنک‌کنندگی دارد و خیار به هیدراتاسیون کمک می‌کند.

آب

چندین پروتکل درمان آفتاب سوختگی نیاز به درمان‌های خارجی دارند، اما تمرکز بر نوشیدن آب فراوان در طول روز بسیار مهم است. آفتاب سوختگی می‌تواند باعث شود بدن مایعات را به سطح پوست بکشد و از بقیه بدن دور کند و خطر کم آبی بدن را افزایش دهد. بنابراین به میزان کافی آب بنوشید.

لباس گشاد

برای کمک به کاهش سوزش و ناراحتی پوست هنگام آفتاب سوختگی، پوشیدن لباس‌های سبک و گشاد که به پوست ساییده نشود، توصیه می‌شود.

عسل

عسل به دلیل خواص ضد باکتری، آنتی‌اکسیدانی، ضد ویروسی و ضد التهابی شهرت فراوانی دارد. برای آفتاب سوختگی‌های خفیف، مقدار کمی‌از عسل دارویی را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید تا به درمان زخم کمک کند. همچنین می‌تواند به رشد سلول‌های جدید پوست کمک کند.

پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی صورت

قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء‌بنفش خورشید یا سایر منابع نور ماوراءبنفش، می‌تواند باعث واکنش التهابی در بیرونی‌ترین لایه‌های پوست شود و در نتیجه پوست قرمز و تحریک‌شده ایجاد شود.

بنابراین مهم‌ترین کاری که در پیشگیری از آفتاب سوختگی باید انجام دهید این است که قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب، حتما از کرم ضدآفتاب بر روی تمام قسمت‌های پوست که در معرض آفتاب قرار دارد، استفاده کنید و تا وقتی‌که در خارج از منزل سپری می‌کنید، حداقل هر دو ساعت یک‌بار آن را تجدید کنید. بنابراین اقداماتی که می‌توانید برای پیشگیری از آفتاب سوختگی انجام دهید، عبارتند از:

• برای محافظت در برابر اشعه‌های UVA و UVB، هر روز از کرم‌های ضد آفتاب با طیف گسترده استفاده کنید. در خارج از منزل هر 90 دقیقه یکبار و بعد از شنا و تعریق، از ضد آفتاب استفاده کنید.
• از برنزه کردن پوست خودداری کنید.
• هنگام مصرف داروهایی که حساسیت پوست شما را افزایش می‌دهند، قرار گرفتن در معرض آفتاب را محدود کنید.
• بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر، زمانی که اشعه ماوراء‌بنفش خورشید در قوی‌ترین حالت ممکن است، قرار گرفتن در معرض نور خورشید را محدود کنید.
• برای بررسی سالانه سرطان پوست، به متخصص پوست مراجعه کنید.
• از عینک آفتابی استفاده کنید که اشعه ماوراءبنفش را فیلتر می‌کند.
• از لباس‌های محافظ مانند پیراهن‌های آستین بلند، شلوارهای بلند و کلاه‌های لبه پهن استفاده کنید.

اگر بیرون هستید و کرم ضدآفتاب استفاده نکرده‌اید، در اسرع وقت به داخل خانه بروید یا در یک منطقه سایه‌دار پناه بگیرید، پوست خود را با لباس سبک بپوشانید و کلاه بپوشید. پس از وارد شدن به خانه در صورت مشاهده کوچک‌ترین علائم آفتاب سوختگی، از یک یا چند مورد از درمان‌های خانگی که در بخش قبل معرفی شدند، استفاده کنید.

نحوه‌ی انتخاب ضدآفتاب مناسب

هنگام انتخاب کرم ضد آفتاب، توجه به هر گونه حساسیتی که ممکن است به ترکیبات خاص، ایمنی و سمیت احتمالی آن داشته باشید، ضروری است. همچنین باید مطمئن شوید که ترکیبات موجود در کرم ضد آفتاب تعادل هورمونی شما را مختل نمی‌کند. در ادامه به مهم‌ترین نکاتی که هنگام انتخاب ضد آفتاب مناسب باید در نظر بگیرید، اشاره می‌کنیم.

SPF را در نظر بگیرید

SPF در درجه اول اندازه‌گیری میزان نور UVB است که کرم ضد آفتاب می‌تواند فیلتر کند. استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 15 به محافظت از پوست شما در برابر اشعه ماوراءبنفش کمک می‌کند، اما اکثر متخصصان پوست استفاده از SPF حداقل 30 را توصیه می‌کنند؛ زیرا حدود 97 درصد از اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند. SPF 15 ممکن است تنها جلوی 93 درصد از اشعه UV را بگیرد.

به دنبال مواد تشکیل‌دهنده فعال باشید

مواد فعال موجود در ضد آفتاب را بررسی کنید. به دنبال فرمول‌هایی باشید که حاوی دی اکسید تیتانیوم، اکسید روی و آووبنزون هستند. اطمینان حاصل کنید که از کرم‌های ضد آفتاب حاوی ویتامین A (که معمولاً به آن رتینیل پالمیتات گفته می‌شود) اجتناب کنید. تصور می‌شود ویتامین A میزان تومورهای پوستی را افزایش می‌دهد.

SPF طیف وسیع را انتخاب کنید

کرم ضد آفتاب با پوشش وسیع‌الطیف و SPF 30 تا SPF 50 را انتخاب کنید. این محصولات از پوست شما در برابر آفتاب سوختگی و آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت می‌کنند.

همچنین به جلوگیری از اشعه UVA بهتر کمک می‌کنند. استفاده از محصولاتی با SPF بسیار بالا (بیش از 50) لزومی ‌ندارد، زیرا اغلب پزشکان معتقدند چنین محصولاتی هیچ گونه محافظت اضافی ارائه نمی‌دهند و البته گران هستند.

میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید را در نظر بگیرید

یکی از فاکتورهای ضروری دیگری که هنگام انتخاب کرم ضد آفتاب باید در نظر بگیرید، میزان قرار گرفتن در معرض نور خورشید است. به عنوان مثال، باید در نظر بگیرید که چه مدت در معرض نور خورشید قرار دارید، چقدر خورشید قوی است و چه فعالیت‌هایی را هنگام قرار گرفتن در معرض خورشید انجام خواهید داد.

به طور معمول، قدرت خورشید با شاخص فرابنفش (UV) اندازه‌گیری می‌شود که از 1 (کم) تا 11+ (بیش از حد) متغیر است. اشعه ماوراءبنفش از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر قوی‌ترین میزان است. زمانی که شاخص UV در 8 یا بالاتر باشد، پوست محافظت‌نشده می‌تواند در 15 دقیقه یا کمتر بسوزد. بر اساس میزان قرار گرفتن در معرض آفتاب، باید ضد آفتاب خود را بر اساس موارد زیر انتخاب کنید:

• در خارج از منزل: اگر برای مدت طولانی (دو ساعت یا بیشتر) در خارج از منزل هستید، بسته به رنگ پوست خود، از کرم ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.
• ورزش/ شنا: اگر قصد ورزش در فضای باز یا شنا در استخر روباز را دارید، بهتر است ضد آفتاب ضد عرق یا ضد آب انتخاب کنید. بسته به رنگ پوستتان از SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید و هر 40 تا 60 دقیقه یک‌بار آن را تجدید کنید.
• هر روز: در روزهای معمولی که زیر آفتاب و سایه هستید، حتما از کرم ضد آفتاب با حداقل SPF 15 استفاده کنید.

نکات زیر را هنگام استفاده از کرم ضد آفتاب در نظر بگیرید:

• همیشه بدون توجه به فصل سال از ضد آفتاب استفاده کنید.
• حدود دو قاشق غذاخوری کرم ضد آفتاب را به قسمت‌های در معرض آفتاب بدن خود بزنید. اگر از اسپری ضد آفتاب استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که آن را به صورت یکنواخت روی کل بدن بمالید.
• کرم ضد آفتاب را به تمام قسمت‌های در معرض آفتاب بدن، از جمله صورت، دست‌ها، پاها، گوش‌ها، گردن و بالای سر (اگر پوست شما در معرض نور خورشید قرار دارد) بمالید.
• اطمینان حاصل کنید که حداقل نیم ساعت قبل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، یک لایه با SPF 15 یا 30 روی تمام قسمت‌های در معرض نور قرار دهید و هر دو ساعت یکبار آن را تجدید کنید.
• اطمینان حاصل کنید که پس از مصرف بیش از حد ضد آفتاب باز هم از آن استفاده کنید.

آفتاب سوختگی در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراءبنفش (UV) ایجاد می‌شود. اشعه ماوراءبنفش ممکن است از نور خورشید یا منابع مصنوعی مانند لامپ‌های آفتابی و تخت‌های برنزه باشد.

بیشتر بخوانید: فواید ضد آفتاب؛

قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آفتاب سوختگی‌های مکرر، روند پیری پوست را تسریع می‌کند و باعث می‌شود پیرتر از آنچه هستید به نظر برسید. همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.

شما می‌توانید با محافظت از پوست خود، از آفتاب سوختگی و شرایط مرتبط با آن جلوگیری کنید. این امر به‌ویژه هنگامی که در خارج از منزل هستید، حتی در روزهای سرد یا ابری، بسیار مهم است. پیشگیری و محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای سلامت پوست خود و کند شدن روند پیری پوست انجام دهید.

منبع +++++