سوختگی پوست کودک؛ علائم، دلایل، روش پیشگیری + درمان سریع

کودکان کنجکاو هستند و دوست دارند محیط اطراف خود را کشف کنند. گاهی اوقات آن‌ها نمی‌دانند و یا دقت نمی‌کنند که آب داغ و نوشیدنی‌های داغ می‌توانند باعث سوختگی پوستشان شوند. پوست حساس کودک بسیار راحت‌تر از پوست بزرگسالان می‌سوزد و در‌واقع، امروزه سوختگی علت اصلی آسیب جدی در کودکان از نوزادی تا 14 سالگی است. کودکان زیر چهار سال (به ویژه کودکان بین یک تا دو سال)، به دلیل افزایش تحرک و کنجکاوی طبیعی، بیشتر در معرض خطر سوختگی هستند. یک تماس جدی با منبع حرارتی می‌تواند باعث آسیب جدی پوست کودک شود و ممکن است به معنای اقامت طولانی مدت در بیمارستان باشد. سوختگی پوست کودک حتی ممکن است به پیوندهای پوستی دردناک و سال‌ها درمان نیاز داشته باشد و می‌تواند منجر به ایجاد جای زخم دائمی شود. بنابراین بیایید ببینیم که با این پدیده خطرناک چطور می‌توان مقابله کرد!

علائم سوختگی پوست کودکان

وقتی فرزندتان دچار سوختگی می‌شود، اینکه چه کاری باید انجام دهید بستگی به شدت سوختگی پوست او دارد. به عبارت ساده، سه سطح و درجه‌ی مختلف از سوختگی پوست کودک وجود دارند و دانستن علائم و چگونگی درمان سریع و کارآمد هر یک از آن‌ها بسیار مهم است:

• درجه یک: پوست قرمز می‌شود اما تاول نمی‌زند و تا حدودی دردناک است، مانند آفتاب سوختگی.
• درجه دو: لایه بیرونی پوست سوخته و قسمتی از درم آسیب دیده است. سوختگی بسیار دردناک خواهد بود و احتمالاً تاول ایجاد می‌شود.
• درجه سه: پوست زغالی یا سفید خواهد شد. اپیدرم و درم (دو لایه بالایی پوست) به‌طور غیر قابل برگشتی آسیب می‌بینند.

هرگونه سوختگی الکتریکی یا سوختگی که در آن پوست ضخیم، چرمی، سیاه یا بدون احساس باشد، شدید است و باید فورا تحت مراقبت‌های پزشکی قرار گیرد.

هر سوختگی تاول دار و متورم که ناحیه‌ای بزرگتر از اندازه دست کودک شما را بپوشاند، یا سوختگی‌های روی کف دست، پا، صورت، اندام تناسلی یا روی مفصل به‌عنوان آسیب‌های جدی طبقه‌بندی می‌شوند و باید فوراً توسط پزشک متخصص اطفال یا در یک اتاق اورژانس معاینه شوند. اگر نگران سوختگی پوست کودک خود هستید، حتی اگر شبیه هیچ یک از انواع سوختگی‌های بالا نباشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: آفتاب سوختگی در کودکان؛ علائم، دلایل و راه‌های درمان

درمان سوختگی فوری با آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا در درمان سوختگی‌های درجه یک و دو موثر است و استفاده از آلوئه‌ورا روی سوختگی با کاهش التهاب، بهبود گردش خون و مهار رشد باکتری‌ها همراه خواهد بود. در مجموع برای درمان سوختگی فوری با آلوئه‌ورا مراحل زیر را دنبال کنید:

• اگر گیاه آلوئه‌ورا دارید، آن را قطع کنید.
• اگر گیاه ندارید از آلوئه‌ورای خریداری شده در فروشگاه استفاده کنید. اما بهتر است از ژل آلوئه‌ورای خالص که مستقیماً از گیاه آلوئه‌ورا تهیه شده است استفاده کنید.
• یک لایه ضخیم از آلوئه‌ورا روی سوختگی خود پخش کنید.
• این کار را 2 تا 3 بار در روز تکرار کنید.

پیشگیری از سوختگی پوست در کودکان

شایع‌ترین علت جراحات ناشی از سوختگی در میان کودکان خردسال، نوشیدنی‌های گرم هستند. حتی یک نوشیدنی داغ که به مدت 5 دقیقه خنک شده باشد، هنوز هم می‌تواند پوست حساس کودک را بسوزاند. بنابراین برای کاهش خطر سوختگی پوست کودک اقدامات زیر را انجام دهید:

• از در آغوش گرفتن کودک و نوشیدنی گرم به‌طور همزمان خودداری کنید. کودکی که تکان می‌خورد ممکن است باعث شود نوشیدنی روی او و شما بریزید.
• سعی کنید نوشیدنی‌های گرم را در دسترس کودک قرار ندهید. احتمالاً نوزادان فنجان یا لیوان را می‌گیرند و محتویات آن را روی خود می‌ریزند.

در ادامه خطرات احتمالی دیگری ذکر شده‌اند که می‌توانند باعث سوختگی پوست کودک شوند و باید در اطراف خانه از آن‌ها آگاه بود:

در آشپزخانه

کتری‌های داغ، تابه‌ها و قابلمه‌ها، اجاق گاز، اتوها و حتی درهای اجاق گاز می‌توانند به‌طور بالقوه کودک شما را بسوزانند. یک نکته این است که هنگام آشپزی، دسته‌های ظروف غذاپزی را به سمت داخل اجاق گاز بچرخانید. بدین ترتیب احتمال ضربه زدن به دسته قابلمه‌ها و پاشیده شدن محتویات آن‌ها کمتر خواهد شد. همچنین سعی کنید غذایتان را روی شعله‌های عقبی اجاق بپزید تا دسترسی کودک به تابه‌ها سخت‌تر شود.

در اتاق خواب

اتو مو و انبرهای فر کننده مو می‌توانند به طرز باورنکردنی برای سوختگی پوست کودک خطرناک باشند. به یاد داشته باشید که پس از استفاده، آن‌ها را از برق بکشید و دور از دسترس کودک خود قرار دهید. اگر یک کیسه مقاوم در برابر حرارت برای انبر یا صاف کننده موی خود دارید، از آن استفاده کنید.

در حمام

بسیاری از حوادث سوختگی زمانی اتفاق می‌افتند که کودک قبل از آزمایش دمای آب زیر دوش می‌رود. برای جلوگیری از سوختن، ابتدا آب سرد را قبل از اضافه کردن آب داغ در حمام باز کنید. همیشه قبل از گذاشتن فرزندتان در وان حمام، دمای آب را چک کنید.

در حیاط

اگر شب به هر دلیل آتشی روشن کرده‌اید، کودکان را در فاصله ایمن از آتش، کباب پز یا وسایل آتش بازی نگه دارید. در صورتی که کودکتان به اندازه کافی بزرگ شده است، خطرات نزدیک شدن بیش از حد به آتش را به او توضیح دهید و مراقب نوزادان یا کودکان نوپا باشید. هرگز در حضور کودکان از بنزین در نزدیکی یا روی آتش استفاده نکنید.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی دیابت در کودکان

درمان سوختگی پوست کودکان

سوختگی پوست کودک حتی در موارد جزئی می‌تواند برای او بسیار دردناک باشد. یک سوختگی جزئی ممکن است طی چند روز بهبود یابد، در حالی که یک سوختگی جدی‌تر ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد تا به‌طور کامل بهبود یابد. در مورد سوختگی‌های متوسط و جدی کودکان (درجه دو و درجه سه)، شما باید سه مرحله زیر را به خاطر پسپارید:

1. محل سوختگی را حداقل به مدت 20 دقیقه زیر آب سرد خنک کنید و تمام لباس‌ها (از جمله پوشک) و جواهرات را از روی پوست او بردارید (مگر اینکه ذوب شده و محکم به زخم چسبیده باشند).

2. محل سوختگی را با چیزی تمیز و بدون کُرک بپوشانید. برای مثال می‌توانید از فیلم چسبناک یا کیسه پلاستیکی تمیز استفاده کنید (اما هرگز روی صورت از این موارد استفاده نکنید).

3. سریعا با اورژانس تماس بگیرید یا به مطب پزشک مراجعه کنید.

اگر لباس فرزندتان آتش گرفته است، موارد زیر را به خاطر بسپارید:

• دویدنش را متوقف کنید
• او را بر روی زمین بیندازید
• صورت او را با دستان خود بپوشانند
• روی زمین غلت بزنید تا آتش خاموش شود.
• اگر لباس شخصی در آتش است و نمی‌توانید مراحل بالا را اجرا کنید، شعله‌های آتش را با یک پتوی پشمی خاموش کنید.
• اگر منبع سوختگی الکتریکی است، زمانی که کودک هنوز در تماس با جریان است، به او دست نزنید. ابتدا جریان برق را خاموش کنید.
• اگر منبع سوختگی شیمیایی است، ماده سوخته را از روی پوست او بردارید و به مدت 20 دقیقه با آب خنک بشویید. اجازه ندهید که عامل شیمیایی پوست شما را لمس کند.

این کمک‌های اولیه فوری باعث کاهش شدت سوختگی می‌شوند. در مورد سوختگی پوست کودک همیشه بهتر است پس از انجام کمک‌های اولیه سریعا به پزشک مراجعه کنید. پزشک پس از بررسی شدت سوختگی به شما داروها و نکات لازم برای مراقبت از پوست و جلوگیری از ایجاد زخم در آینده را خواهد داد. اما اگر سوختگی خیلی جزئی بود و اگر دستورالعملی از سمت پزشک دریافت نکردید، این توصیه کلی را دنبال کنید:

بیشتر بخوانید: سلولیت در کودکان؛ علائم، دلایل، پیشگیری و درمان خانگی

• محل سوختگی را هر روز با آب و صابون ملایم بشویید. از پراکسید هیدروژن یا الکل استفاده نکنید، چون می‌توانند روند بهبود را کند کنند.
• پس از شستن محل سوختگی به آرامی آن را خشک کنید.
• یک لایه نازک از پماد آنتی بیوتیک یا ژل نفتی روی محل سوختگی بمالید.
• می توانید محل سوختگی را با باند نچسب بپوشانید. محصولات بانداژ زیادی برای این کار موجود هستند. برای استفاده صحیح حتما برچسب محصول را مطالعه کنید.
• در صورت نیاز بانداژ را تعویض کنید.
• از سوختگی در هنگام بهبودی محافظت کنید. اگر کودک شما در سرما یا آفتاب بیرون می‌رود، محل سوختگی را بپوشانید.
• اگر سوختگی روی دست‌ها یا بازوها است، از فرزندتان بخواهید که آستین بلند بپوشد.
• اگر سوختگی روی صورت است، از فرزندتان بخواهید کلاه بگذارد.
• اگر سوختگی روی پاها است، از کودکتان بخواهید جوراب و کفش بپوشد.
• داروهای ضد درد را دقیقاً طبق دستور مصرف کنید.
• اگر پزشک برای درمان درد به کودک شما داروی تجویزی داده است، آن را طبق دستور تجویز شده به او بدهید.
• اگر کودک شما داروی ضد درد تجویزی مصرف نمی‌کند، از پزشک خود بپرسید که آیا کودک شما می‌تواند از داروهای بدون نسخه استفاده کند یا خیر.
• اگر پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده است، آن‌ها را طبق دستور به فرزندتان بدهید. فقط به این دلیل که فرزندتان احساس بهتری دارد، دادن آن‌ها را متوقف نکنید. کودک شما باید دوره کامل آنتی بیوتیک را مصرف کند.
• تاول‌ها را باز نکنید. تاول‌های شکسته ممکن است عفونی شوند. اگر یک تاول به خودی خود باز شد، مایع را پاک کنید و پوستی را که روی تاول را پوشانده است رها کنید. این کار به محافظت از پوست جدید کمک می‌کند.
• به کودک خود بیاموزید که سعی کند جای سوختگی را خراش ندهد. با پزشک خود در مورد موارد استفاده در سوختگی برای خارش صحبت کنید.

سخن نهایی

سوختگی پوست کودک می‌تواند به دلایل بسیاری جدی باشد. به غیر از خطر عفونت و حساسیت بالای پوست کودکان، آن‌ها احتمالا به تنهایی نمی‌توانند دوره درمان خود را مدیریت کنند و بنابراین اگر سوختگی جای زخم دائمی باقی بگذارد، قطعا بر روی روحیه کودک شما هم تاثیر منفی زیادی خواهد گذاشت. بنابراین نباید هیچگونه سوختگی پوست کودک را کوچک شمارد و باید دقیقا طبق دستورالعمل پزشک تا از بین رفتن جای زخم مراقبت‌های لازم را انجام دهید.

سوالات متداول

منابع: + + + + + +