عوارض پوستی روماتیسم و راه‌های درمان آن

بیماری روماتیسم که با نام علمی اختلالات روماتیک هم شناخته می‌شود یک بیماری خودایمنی است که بر روی مفاصل یا بافت‌های هم‌بند تاثیر می‌گذارد. اگر این عارضه به پوست بدن سرایت کند، تبدیل به روماتیسم پوستی می‌شود. عوارض پوستی روماتیسم خود را به‌صورت ضخیم شدن پوست بیمار، سفت و خشک شدن و بثورات جلدی نشان می‌دهند. این بیماری یک اختلال جدی در سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود که معمولا در سنین بالا اتفاق می‌افتد اما شیوع آن در بین جوانان هم چندان دور از انتظار نیست. در این مقاله سعی داریم به شناخت بیشتر و بهتری از این بیماری دست یابیم و با علائم و راه‌های درمانی آن آشنا شویم پس ما را در ادامه این مطلب همراهی کنید.

روماتیسم پوستی چیست؟

عارضه روماتیسم پوستی نوعی مشکل پوستی به شمار می‌رود که با عوارض بیماری روماتیسم و ضعف اسکلتی عضلانی در ارتباط مستقیم است. عوارض پوستی روماتیسم به شکل‌های مختلف بروز می‌کند که بیشتر شامل ضایعات پوستی، التهاب، زخم و بروز درد و خارش در نواحی درگیر می‌شود. تشخیص و درمان این بیماری مشکل است و نیاز به امکانات و تجهیزات پیشرفته پزشکی دارد. بیماری‌های مختلفی در دسته روماتیسم پوستی قرار می‌گیرند که در ادامه به توضیح و تشریح برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت.

لوپوس اریتماتوز جلدی

این بیماری یک نوع عارضه خودایمنی محسوب می‌شود که قادر است به‌طور مزمن، بخش‌های مختلفی از بدن مانند پوست، کلیه‌ها، مفاصل، خون و سیستم عصبی را درگیر کند. مزمن بودن این عارضه موجب می‌شود تا علائم بیماری برای مدت زمان طولانی باقی بماند و بیمار را درگیر کند. عوارض پوستی روماتیسم در این بیماری به‌صورت بثوراتی شبیه به پروانه است که بر روی صورت افراد ایجاد می‌شود. رنگ این ضایعات پوستی قرمز است و درمان آن زمان زیادی می‌طلبد.

لوپوس اریتماتوز یک بیماری واگیردار نیست و همان‌طور که گفته شد یک عارضه خودایمنی است که در آن به‌دلیل وجود اختلال در سیستم ایمنی، این سیستم به جای محافظت از سلول‌های بدن در مقابل میکروب‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل خارجی، به بافت‌های خودی حمله می‌کند و آن‌ها را دچار آسیب می‌سازد. نتیجه این آسیب خود را به‌صورت التهاب در اعضایی مانند مفصل‌ها، کلیه‌ها و پوست نشان می‌دهد.

بخش‌هایی از بدن که درگیر لوپوس هستند قرمز، متورم و دردناک می‌شوند و عملکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند. عوامل ایجادکننده این بیماری شامل عدم تعادل سطح هورمون‌ها در نوجوانی و زمان بلوغ، استرس زیاد، قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای مدت طولانی، عفونت‌های ویروسی، مصرف داروهای ضد تشنج و همچنین زمینه‌های وراثتی گزارش شده‌است.

داشتن زمینه وراثتی به این معناست که لوپوس می‌تواند از والدین به کودکان منتقل شود. متاسفانه هیچ‌گونه تست ژنتیک و قابل تشخیص برای لوپوس در زمان قبل از تولد وجود ندارد و همین مسئله باعث می‌شود روند رو به رشد این بیماری قابلیت پیشگیری نداشته‌باشد.

تا به امروز درمان قطعی برای لوپوس کشف نشده‌است و فرآیند درمان، تنها به کنترل علائم بیماری و جلوگیری از آسیب دائمی بافت‌ها کمک می‌کند. استفاده از داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی و داروهای ضد مالاریا برای درمان این عارضه موثر خواهند بود.

بیشتر بخوانید: فواید و عوارض مصرف زنجبیل برای پوست و مو

واسکولیت

در این نوع از اختلال، عروق پوستی بدن دچار التهاب می‌شوند و ظاهر پوست را تغییر می‌دهند. این عارضه یک بیماری خاص و مجزا محسوب نمی‌شود و علائم آن در بسیاری از بیماری‌های پوستی دیگر قابل رویت است.

واسکولیت پوستی که در دسته‌بندی روماتیسم پوستی قرار می‌گیرد، شایع‌ترین نوع، واسکولیت است که درصد شیوع آن به‌طور دقیق مشخص نیست.

عوارض پوستی این بیماری به‌صورت بثورات قابل لمس مانند تاول، ندول‌های زیرپوستی و زخم و کهیر خود را نشان می‌دهد که دردناک هستند و خارش شدیدی ایجاد می‌کنند.این علائم معمولا در اندام‌های تحتانی و پشت بیمار که تحت تاثیر نیروی جاذبه بر روی وریدها هستند بیشتر ایجاد می‌شود.

برای درمان این اختلال ابتدا باید به دنبال عوامل ایجاد‌کننده بود و سپس آن‌ها را از بین برد. به‌عنوان مثال اگر نوعی میکروب بیماری‌زا سبب بروز این مشکل است، درمان ضد میکروبی به‌ کار گرفته‌می‌شود.

مورفیا

مورفیا نوعی عارضه پوستی نادر است که در آن خارجی‌ترین لایه‌های پوست دچار تغییرات می‌شوند. در برخی موارد، این بیماری در عملکرد مفاصل هم اختلال ایجاد می‌کند و مشکلات حرکتی به وجود می‌آورد. علائم پوستی در این بیماری شامل بثورات بیضی شکل و قرمز رنگ در نواحی پوست شکم، سینه و کمر است که با خشک و ضخیم شدن پوست همراه خواهدبود.

دلیل ایجاد این بیماری به‌طور کامل مشخص نیست اما به‌نظر می‌رسد نقص در سیستم ایمنی بدن در بروز آن نقش دارد. این بیماری معمولا پوست و بافت‌های زیرین آن را درگیر می‌کند اما برای استخوان‌ها مشکلی به وجود نمی‌آورد. در اغلب موارد، مورفیا بعد از گذشت چند سال خودبه‌خود از بین می‌رود اما جای لک و تغییرات رنگ پوست باقی می‌ماند.

این بیماری واگیردار نیست و یک عارضه خود ایمنی محسوب می‌شود. قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی و عفونت‌های شدید حاصل از سرخک یا آبله‌مرغان ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته‌باشند.

سندروم شوگرن

این بیماری یک اختلال مزمن در سیستم ایمنی بدن محسوب می‌شود که با خشکی چشم و دهان خود را نشان می‌دهد. این عارضه در اولین گام، غدد ترشح‌کننده رطوبت چشم و دهان را درگیر می‌کند و در نتیجه آن میزان اشک و بزاق به شدت کاهش می‌یابد.

علت ایجاد این اختلال مشخص نیست اما عواملی مانند ژنتیک، هورمون‌های جنسی، عوامل محیطی و عفونت‌های ویروسی ممکن است در به وجودآمدن آن نقش داشته‌باشد. بیماران مبتلا به این سندروم، علاوه بر خشکی چشم و دهان، عوارض دیگری مانند حس چشایی غیرطبیعی، سوزش و درد در ناحیه چشم و تاری دید را هم تجربه می‌کنند. اقداماتی نظیر آزمایش خون، بیوپسی، معاینه چشم و تصویربرداری توسط اشعه ایکس از جمله راه‌های تشخیص این بیماری به شمار می‌روند.

اسکلرودرمی

مانند سایر زیرشاخه‌های روماتیسم پوستی، این عارضه هم یک بیماری خودایمنی است که در آن پوست و برخی دیگر از اعضای داخلی بدن درگیر می‌شود. عوارض پوستی روماتیسم در این بیماری به‌صورت فیبروز پوستی است. به این معنی که مایعات اضافی در لایه زیرین پوست تجمع می‌یابند و پوست، سفت و براق و لاستیک مانند می‌شود.

چین و چروک‌های پوستی از بین می‌روند و میزان خون‌رسانی به بافت‌ها کاهش می‌یابد. اگر این بیماری به ریه‌ها نفوذ کند، به فیبروز ریوی و نابودی بافت ریه می‌انجامد. تنگی نفس از علائم بروز این مشکل است. دستگاه گوارش، قلب و کلیه‌ها از دیگر اعضای داخلی به شمار می‌روند که ممکن است درگیر اسکلرودرمی شوند.

برای درمان این بیماری ابتدا باید ارگان‌های درگیر شناسایی شوند که این فرآیند از طریق آزمایشات خاص انجام می‌گیرد. پس از تشخیص، درمان‌های دارویی مختلف تجویز خواهد شد.

درماتومیوزیت

درماتومیوزیت یک بیماری بسیار نادر است که با ضعف ماهیچه‌ها و عضلات بدن در ارتباط است و باعث ایجاد راش‌های پوستی می‌شود. این عارضه بیشتر در سنین 40 تا 60 سالگی اتفاق می‌افتد اما مواردی از ابتلای کودکان هم گزارش شده‌است.

علائم این بیماری شامل تغییرات پوستی به‌صورت راش‌های قرمز و بنفش و همچنین ضعف و التهاب عضلات است. این عارضه علت مشخصی ندارد و ضعف سیستم ایمنی از عمده‌ترین دلایل آن به شمار می‌رود. مشکل در بلع و تنفس از جمله عوارض این بیماری هستند که هرچه زودتر تشخیص داده شوند اثربخشی درمان هم بیشتر خواهدبود.

بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست در هوای شرجی؛ 

پلی‌کندریت عودکننده

این عارضه که بیشتر در بازه سنی 40 تا 50 سال اتفاق می‌افتد باعث ایجاد التهاب در غضروف گوش و بینی می‌شود. زمینه ایجاد این بیماری، اختلال دستگاه خودایمنی است که موجب بروز التهاب در نواحی غضروفی و همچنین اندام‌هایی مانند چشم، قلب و دستگاه تنفسی می‌شود. علائم این بیماری شامل درد و قرمزی بینی، قرمزی چشم، درد یا تورم مفاصل، خستگی، از دست دادن اشتها و ضایعات پوستی می‌شود که بعد از پیدایش در یک دوره، ناپدید می‌شوند و مجدد ظهور پیدا می‌کنند.

با توجه به نادر بودن این عارضه و شباهت علائم به سایر بیماری‌ها، فرآیند تشخیص کمی مشکل به‌نظر می‌رسد و چالش‌برانگیز است. پس از تشخیص پلی‌کندریت، نوبت به اقدامات درمانی می‌رسد. درمان‌های دارویی برای بهبود عوارض این مشکل شامل داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضدالتهابی خواهدبود.

اسکلرودرم

این بیماری یکی از انواع روماتیسم‌های پوستی است که در آن پوست فرد مبتلا سفت و سخت می‌شود. این عارضه بسیار نادر است و بیشتر در کودکان دختر شیوع پیدا می‌کند اسکلرودرم یک بیماری التهابی به شمار می‌رود که منشا مشخصی ندارد و این‌طور به‌نظر می‌رسد که ضعف سیستم ایمنی عامل اصلی در ایجاد این بیماری محسوب می‌شود.

علائم روماتیسم پوستی و راه‌های تشخیص آن

آرتریت روماتوئید پوستی یا همان روماتیسم پوستی، یک عارضه خودایمنی و سیستماتیک التهابی مزمن است که بیشتر زنان را درگیر می‌کند. زمینه زنتیک این بیماری چندان روشن نیست و میزان آن حدود 1 درصد تخمین زده می‌شود. این مشکل مربوط به نژاد خاصی نیست و می‌توان گفت که تمامی افراد از تمامی نژادها در معرض ابتلا به آن هستند.

شیوع این بیماری در بازه سنی 35 تا 50 سالگی است که البته در برخی از گونه‌های شناخته شده، کودکان هم در معرض ابتلا قرار دارند. به‌طور میانگین از هر 5نفری که دچار روماتیسم می‌شوند، 1نفر به عوارض پوستی گرفتار خواهدشد.

روماتیسم پوستی معمولا منشا مشخص و یکسانی ندارد و چند عامل مختلف به‌طور همزمان در ایجاد آن نقش دارند. این عارضه یک بیماری خودایمنی است که در آن عوامل ژنتیکی و محیطی هم دخیل هستند. همان‌طور که می‌دانید انواع مختلف روماتیسم، ابتدا مفصل‌های کوچکی مانند مفاصل دست را درگیر می‌کنند و در مراحل پیشرفته به سوی سایر مفاصل بدن پیش می‌روند.

این پیشروی ابتدا با تورم، قرمزی و درد مفاصل خود را نشان می‌دهدو تا جایی ادامه می‌یابد که تخریب به‌طور کامل و غیر قابل بازگشت انجام شود. در این مرحله غضروف و استخوان‌ها عملکرد خود را از دست می‌دهند و کاملا از بین می‌روند.

از جمله عوارض پوستی روماتیسم می‌توان به نازک و چروکیده شدن پوست اشاره کرد که باعث می‌شود پوست حالت شکننده به خود بگیرد و خیلی راحت کبود شود. خشک شدن پوست، رنگ پریده و شفاف پشت دست‌ها، قرمزی کف دست وتغییر شکل دادن ناخن‌ها به‌صورت برآمدگی یا ایجاد شکاف، از دیگر عوارض روماتیسم پوستی است.

علائم این بیماری با توجه به شدت پیشرفت آن متفاوت است و در موارد حاد این علائم به بروز تب، از دست دادن اشتها، کاهش وزن و کمبود انرژی ختم می‌شود. توجه پزشکان به تظاهرات ظاهری پوست بیمار یکی از راه‌های تشخیص به شمارمی‌رود که البته به‌دلیل شباهت زیاد بین علائم گونه‌های مختلف این عارضه، کمی سخت و پرچالش خواهد بود. به این منظور انواع آزمایشات و تست‌های تشخیصی برای این منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی سرطان سينه؛

آیا روماتیسم پوستی درمان دارد؟

همان‌طور که پیش‌تر گفته‌شد روماتیسم مفصلی با پیشروی خود نواحی دیگری از بدن مانند پوست و اندام‌های داخلی را درگیر می‌کند که در نهایت باعث بروز روماتیسم پوستی می‌شود. عوارض پوستی روماتیسم شامل کهیر، بثورات دردناک و توده‌هایی سفت به نام ندول‌های روماتوئید است که میزان شدت آن‌ها رابطه مستقیمی با میزان پیشرفت بیماری دارد. برای درمان این عوارض ظاهری از داروهای خوراکی استفاده می‌شود.

گام اول در درمان، تجویز کورتون است. پس از آن نوبت به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و ضدالتهابی خواهد رسید. باید دانست که تمامی عوارض پوستی در این بیماری قابل درمان نیستند و در برخی مواقع حتی این علائم برای مدت کوتاهی ناپدید می‌شوند و پس از آن مجدد بروز می‌یابند. گاهی مصرف دارو تنها با هدف کنترل بیماری و جلوگیری از آسیب بیشتر انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: فواید و عوارض وازلین برای پوست صورت

زمانی که فرد به این نتیجه می‌رسد که باید برای مدتی طولانی و شاید تمام عمر، با این بیماری کنار بیاید، رعایت یک سری نکات می‌تواند تحمل این درد را برای او آسان‌تر سازد. به‌عنوان مثال، فرد مبتلا به روماتیسم پوستی نباید برای مدت زمان طولانی در معرض نور خورشید قرار گیرد.

محافظت از پوست در برابر گرما بسیار اهمیت دارد. همچنین سرمای شدید می‌تواند شدت آسیب را افزایش دهد و به کرختی انگشتان دست و پا منجر شود.

سخن آخر این‌که، روماتیسم یک بیماری خود ایمنی محسوب می‌شود که ممکن نواحی مختلفی از بدن شامل پوست، کلیه، قلب و … را درگیر کند. عوارض پوستی روماتیسم در بیماران مختلف، متفاوت است اما دردناک‌بودن و کاهش کیفیت زندگی در تمامی گونه‌های آن یکسان به‌نظر می‌رسد.

تشخیص به موقع و شروع فرآیند درمان نقش مهمی در اثربخشی درمان و رضایت حاصل از آن ایفا می‌کند. به همین دلیل بهتر است به محض مشاهده علائم ذکرشده در این مطلب، به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار گیرید. امیدواریم مطالب ارائه شده برای شما مفید واقع گردد و به شما برای داشتن یک زندگی باکیفیت یاری رساند.

منابع: + + +