تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی

همه مردم به‌طور معمول روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهند. با این حال زمانی که پس از شانه کردن یا برس زدن موهای خود متوجه نازک شدن یا ریزش قابل توجه آنها شدید، دلیلی برای نگرانی وجود دارد. مطالعات نشان داده‌اند ریزش مو می‌تواند بر عزت نفس افراد تأثیر منفی بگذارد و باعث ایجاد احساس خجالت در برخی مردم شود. به‌همین دلیل هر ساله، مردم میلیون‌ها دلار را صرف خرید محصولاتی می‌کنند که برای بازگرداندن رشد موهایشان عرضه شده‌اند، اما برای حمایت از موهایتان، باید نوع ریزش مویی که به‌آن دچار شده‌اید را بدانید. تحقیقات نشان می‌دهند علل شایع ریزش مو شامل عوامل هورمونی و ارثی می‌شود. حال در این مطلب قصد داریم تا به‌بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی بپردازیم. با ما همراه باشید.

ریزش موی ارثی چیست؟

بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی را با ارائه توضیحاتی راجع به‌ریزش موی ارثی آغاز می‌کنیم. اگرچه کچلی معمولا به‌عنوان مشکل مردانه در نظر گرفته می‌شود، اما ریزش مو می‌تواند صرف نظر از جنسیت بر هر فردی تأثیر بگذارد.

با افزایش سن، ژنتیک نقش مهمی را در تعیین میزان ریزش مو بازی می‌کند. با این حال، عوامل دیگری مانند میزان استرس، تغذیه و مصرف برخی داروها هم باعث طاسی می‌شوند. ریزش موی ژنتیکی را نمی‌توان معکوس کرد، اما با طی مراحلی می‌توانید برای کاهش سرعت آن و افزایش پتانسیل رشد مو اقدام کنید.

هنگامی که ریزش مو دلیل ژنتیکی داشته باشد، در یک الگوی از قبل شناخته شده و قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد که معمولا از آن به‌عنوان طاسی الگوی مردانه (MPB) یا طاسی الگوی زنانه (FPB) یاد می‌شود. برای مردان، MPB اغلب در دهه 20 یا 30 زندگی به‌صورت یک فرورفتگی m شکل در جلوی پوست سر آغاز می‌شود.

حدود 80 درصد از مردان این نوع الگوی ریزش مو را تا سن 80 سالگی تجربه می‌کنند. زنان نیز معمولا پس از یائسگی، ریزش مو را با الگوی لودویگ تجربه می‌کنند که یک کاهش تدریجی در امتداد بخشی از موهای آنها است.

تقریباً نیمی از زنان تا سن 80 سالگی موهایی با الگوی زنانه خواهند داشت. آلوپسی آندروژنیک، نام پزشکی MPB و FPB است که شایع‌ترین علت ریزش مو می‌باشد. در واقع مطالعات جدید تخمین می‌زنند ژنتیک عامل حدود 80 درصد ریزش مو در افراد است.

بیشتر بخوانید: انواع ریزش موی زنان؛

طاسی الگوی مردانه در تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی

در ادامه بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی، نگاهی به‌الگوی طاسی ژنتیکی مردانه می‌اندازیم. ممکن است شنیده باشید که مردان ژن کچلی را تنها از پدر یا مادرشان به‌ارث می‌برند. البته همیشه اینطور نیست، اما این سخن تا حد زیادی درست است.

در واقعیت، مؤلفه ژنتیکی طاسی با الگوی مردانه هنوز به‌خوبی شناخته نشده است، اما تصور می‌شود این مولفه دارای چند ژن باشد، یعنی بیش از یک ژن در این نوع کچلی نقش داشته باشند.

انسان‌ها دارای 23 جفت کروموزوم هستند که حاوی اطلاعات ژنتیکی آن‌هاست و همه ویژگی‌های بدن از رنگ چشم گرفته تا سایز بینی توسط این کروموزوم‌ها کدگذاری می‌شوند.

یکی از این جفت کروموزوم‌ها که کروموزوم‌های “X” و “Y” نام دارند، جنسیت بیولوژیکی شما را تعیین می‌کنند. زنان دارای دو کروموزوم X و مردان دارای یک کروموزوم X و Y هستند.

مردان کروموزوم “X” خود را از مادر و “Y” را از پدر خود به‌ارث می‌برند. طاسی شدیداً با ژن AR موجود در کروموزوم “X” ارتباط دارد. تحقیق جامع که روی 12806 مرد اروپایی انجام شد، نشان داد خطر ابتلا به‌MPB در افراد دارای این ژن بیشتر از افراد بدون آن است.

با این حال، این تنها ژنی نیست که طاسی ژنتیکی را در شما ایجاد می‌کند. یک بررسی در سال 2017 تعداد 63 ژن را یافت که ممکن است در طاسی الگوی مردانه نقش داشته باشند، که تنها شش مورد از آنها در کروموزوم “X” یافت می‌شوند.

تحقیقات همچنین نشان داده بیش از 80 درصد از افرادی که اکثر موهای سرشان در سنین بالاتر می‌ریزد، پدری دارند که موهایش را از دست داده است.

طاسی الگوی زنانه در تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی

برای درک بهتر تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی، باید شناختی نیز از طاسی ژنتیکی با الگوی زنانه داشته باشیم. مؤلفه ژنتیکی FPB هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است، اما همانند MPB، تصور می‌شود ژن‌های مختلفی باعث ایجاد آن می‌شوند.

ژن‌هایی که در تولید آنزیمی به‌نام آروماتاز که تستوسترون را به‌استرادیول تبدیل می‌کند نقش دارند، ممکن است عاملی برای FPB باشند و دلیل اینکه چرا بسیاری از زنان پس از یائسگی موهای خود را از دست می‌دهند را توضیح دهند.

ریزش موی هورمونی چیست؟

بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی را با ارائه توضیحاتی راجع به‌ریزش موی هورمونی ادامه می‌دهیم و به‌معرفی فاکتورهای هورمونی ریزش مو می‌پردازیم:

استرس و کورتیزول

همه ما می‌دانیم استرس برای شما مضر است، از جمله موهایتان. به‌صراحت بگویم، استرس باعث ریزش موهای شما می‌شود. این امر بیشتر به‌این دلیل است که استرس شما را در حالت بقا قرار می‌دهد و بیایید صادق باشیم، بدن شما مو را برای بقای شما ضروری نمی‌داند!

همچنین، مولکول‌های استرس مانند کورتیزول می‌توانند فولیکول مو را هدف قرار داده و به‌آن آسیب برسانند و بدین ترتیب، بسیاری از زنان در دهه 20 و 30 زندگی خود به‌دلیل مسائل مربوط به‌استرس شروع به‌ریزش مو می‌کنند.

تلوژن افلوویوم وضعیتی که در آن مو در مرحله آناژن (در حال رشد) زودتر از موعد وارد فاز تلوژن (استراحت) می‌شود، و این بیماری ناشی از استرس است. علاوه بر این، استرس ناشی از خود ریزش مو (که برای بسیاری از افراد بار روانی قابل توجهی را به‌همراه دارد)، این چرخه معیوب علت و معلولی را تشدید می‌کند و تداوم می‌بخشد.

هورمون‌های جنسی

افزایش ترشح استرادیول و پروژسترون در دوران بارداری، فاز رشد موها را گسترش داده و از ریزش جلوگیری می‌کند. اما در حدود 3 ماه پس از زایمان، زمانی که هورمون‌های بدن سعی می‌کنند تا خود را دوباره متعادل کنند، معمولا موها به‌صورت توده‌ای خواهند ریخت.

تغییرات مو در بارداری شایع است. با این حال، این تغییرات برای هر زن متفاوت است و اگر ریزش مو در دوره پس از زایمان تجربه شود، اکثر زنان بهبودی کامل را تجربه خواهند کرد، اگرچه این روند ممکن است کند باشد.

در همین راستا، زمانی که سطح استرادیول و پروژسترون در یائسگی کاهش می‌یابند، گرگرفتگی و تعریق شبانه تنها علائمی نیستند که شما را درگیر می‌کنند و این واقعیت که ممکن است خود را با کم پشتی مو ببینید نیز وجود دارد. و درست مانند ریزش مو پس از زایمان، همه چیز به‌هورمون‌ها مربوط می‌شود. با این حال برخلاف دوره پس از زایمان، ریزش مو در یائسگی غیرقابل برگشت است، مگر اینکه درمان جایگزینی هورمونی دریافت کنید.

هورمون تیروئید

در ادامه بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی، به‌یکی از هورمون‌های اصلی ریزش مو می‌پردازیم. هورمون تیروئید تقریباً هر فرآیندی را در بدن ما تنظیم می‌کند. هنگامی که سیستم تیروئید کم کار می‌شود، متابولیسم ما کند می‌شود و در نتیجه، عملکردهای کم اهمیت‌تر بدن کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و متأسفانه، در این شرایط مو (و پوست) معمولاً در ابتدا آسیب می‌بینند.

در کم‌کاری تیروئید، موها خشک، شکننده، کدر و به‌طور گسترده نازک می‌شوند و حتی موهای ابرو نیز ممکن است ریزش کنند! در حالت برعکس و زمانی که هورمون تیروئید بیش از حد باشد (بیماری گریوز)، باز هم موها می‌ریزند!

علائم بیماری تیروئید به‌طور قابل توجهی در سطح انرژی و خلق و خوی فرد خود را نشان می‌دهند. کم کاری تیروئید باعث می‌شود افراد احساس خستگی، تنبلی، افسردگی و یبوست کنند. پرکاری تیروئید می‌تواند به‌صورت اضطراب، مشکلات خواب، بی‌قراری و تحریک پذیری ظاهر شود.

در صورت وجود علائم، سطح تیروئید خود را بررسی کنید و با پزشک خود در مورد هورمون درمانی تیروئید صحبت کنید. در بیشتر موارد، پس از درمان ناهنجاری‌های تیروئید، مو دوباره رشد می‌کند.

بیشتر بخوانید: ریزش مو پس از زایمان؛ 

بهترین روش درمان ریزش موی ارثی و هورمونی

در صورت ابتلا به‌ریزش مو، در درجه اول باید دلیل آن را بیابید. ریزش مو علاوه بر دلایل ارثی و هورمونی می‌تواند ناشی از بیماری‌های خاصی نیز باشد. معمولاً یک آزمایش برای بررسی دلیل ریزش مو انجام می‌شود. پزشک ممکن است سوالات دیگری را برای افزایش دقت تشخیص خود از شما بپرسد:

• ریزش مو از چه زمانی شروع شد؟ شروع ناگهانی ریزش مو ممکن است نشان‌دهنده اختلال در چرخه مو باشد.
• ریزش مو در کجا برجسته‌تر است؟ ریزش مو می‌تواند تکه تکه، منتشر یا طرح‌دار باشد. ریزش منتشر ممکن است نشان‌دهنده اختلال در چرخه مو باشد، در حالی که نازک شدن طرح‌دار را می‌توان به‌اختلالات هورمونی نسبت داد.
• روال معمول مراقبت از موهایتان چگونه است؟ برخی از روش‌های مراقبت از مو می‌توانند تأثیر فوق‌العاده‌ای بر از دست دادن سلامت مو داشته باشند.

اگر ریزش مو ناشی از عدم تعادل و یا ترشح هورمون‌های خاصی رخ داده باشد، پزشک به‌دنبال راهی برای برگرداندن تعادل به‌هورمون‌های بدن شما خواهد بود.

از آنجایی که عدم تعادل هورمونی (مثل کم کاری یا پرکاری تیروئید) می‌تواند به‌دلایل متعددی رخ دهد، پزشک در ابتدا سعی می‌کند تا عامل ایجاد این مشکل را شناسایی کرده و آن را برطرف نماید. کنترل استرس و هورمون درمانی از روش‌های اصلی کنترل ریزش موی هورمونی هستند. در مورد درمان ریزش موی ارثی هم تا کنون دو روش تاثیر بیشتری را از خود نشان داده‌اند:

• ماینوکسیدیل: ماینوکسیدیل که به‌نام Rogaine نیز شناخته می‌شود، محلول بدون نسخه‌ای است که شما دو بار در روز روی پوست سر خود استفاده می‌کنید. با افزایش گردش خون در ناحیه آسیب دیده پوست سر، ضخیم شدن و تقویت فولیکول‌های مو عمل می‌کند. هم مردان و هم زنان می‌توانند از Rogaine استفاده کنند. نتایج معمولاً پس از چهار تا هشت ماه استفاده نشان داده می‌شود.
• فیناستراید: فیناستراید یک قرص نسخه‌ای است که با جلوگیری از تبدیل تستوسترون به‌ماده‌ای به‌نام DHC که فولیکول‌های مو را ضعیف می‌کند، ریزش موی ژنتیکی را برطرف می‌کند. فیناستراید یک بار در روز مصرف می‌شود و اگر به‌طور مداوم استفاده شود، میزان موفقیت بالایی در کاهش ریزش موی ژنتیکی دارد.

بیشتر بخوانید: ریزش مو بعد از کاشت؛

پیشگیری از ریزش موی ارثی

ریزش مو به‌دلیل عوامل ارثی علاوه بر اینکه قابل پیشگیری نیست، بلکه نمی‌توان به‌طور قابل توجهی جلوی آن را گرفت و یا موهای از دست رفته به‌دلیل این نوع ریزش مو را برگرداند. اگر ریزش موی شما در سنین پایین‌تری شروع شده باشد، احتمال افزایش شدت آن در طول زمان بیشتر است.

اما گزینه‌هایی برای کاهش سرعت رشد ریزش مو وجود دارند. داروهای خاصی مثل ماینوکسیدیل و فیناستراید برای ریزش موی ارثی در دسترس هستند، اما هنگام استفاده روزانه از آنها باید بسیار منظم باشید.

تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی

به گفته محققان، اگر خط موی شما عقب رفته یا موهای شما نازک شده‌اند، ممکن است دلایل هورمونی برای ریزش موی شما وجود داشته باشند. این بدان معنی است که علائم هورمونی ریزش مو ممکن است با سایر اشکال ریزش مو، از جمله ریزش موی ارثی متفاوت باشد. در ادامه تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی را خواهیم دید:

ریزش موی هورمونی: سطوح غیر طبیعی هورمون

شایع‌ترین نوع ریزش مو در مردان و زنان، آلوپسی آندروژنیک است که به‌آن ریزش موی آندروژنیک یا الگوی مردانه یا زنانه نیز گفته می‌شود. بر اساس یک مطالعه در سال 2020 که در مجله بین‌المللی علوم مولکولی منتشر شد، ریزش موی آندروژنی پس از بلوغ شروع می‌شود.

آلوپسی آندروژنیک می‌تواند ژنتیکی باشد، اما هورمونی نیز هست. طبق گفته انجمن ریزش موی آمریکا، هورمون‌های زیر می‌توانند باعث ریزش مو شوند:

• تستوسترون بالا
• کورتیزول بالا
• بالا یا پایین‌بودن هورمون تیروئید

آنچه تا کنون ثابت شده نشان می‌دهد بدترین و رایج‌ترین هورمون مسئول ریزش مو کورتیزول (به دلیل استرس) است. استرس می‌تواند باعث تلوژن افلوویوم شود و تمام موها را وارد فاز استراحت و به‌دنبال آن، وارد فاز ریزش کند.

این موضوع معمولا پس از زایمان، جراحی یا کاهش وزن سریع نیز دیده می‌شود، زیرا بدن این موارد را به‌عنوان رویدادهای استرس‌زا در نظر می‌گیرد. پزشک می‌تواند سطح تستوسترون، کورتیزول و تیروئید شما را بررسی کند تا مشخص کند که آیا عدم تعادل یکی از این هورمون‌ها می‌تواند باعث ریزش موی شما شده باشد یا نه.

ریزش موی هورمونی: نازک شدن تدریجی مو

یک مطالعه در سال 2020 نشان داد ریزش موی آندروژنی در مردان منجر به‌عقبگرد خط مو می‌شود و اغلب به‌سمت طاسی پیشرفت می‌کند.

در زنان، آلوپسی آندروژنیک با گشاد شدن تدریجی خط فرق مو شروع شده و به‌دنبال آن نازک شدن موها از بالای سر آغاز می‌شود. بنابراین برخلاف ریزش موی هورمونی که تدریجا رشد می‌کند و در آن ابتدا موها نازک می‌شوند، ریزش موی ژنتیکی می‌تواند خیلی سریع موهای فرد را طاس کند.

بهبود با ماینوکسیدیل موضعی

با ریزش موی ارثی و هورمونی، فولیکول‌های مو توسط سیستم ایمنی مورد حمله قرار نمی‌گیرند، بنابراین ریزش موی ارثی و هورمونی یک اختلال خود ایمنی نیستند.

ماینوکسیدیل موضعی رایج‌ترین درمان برای این 2 نوع ریزش مو است که در مقابل آن، کورتیکواستروئیدها برای درمان ریزش موی غیرهورمونی به‌کار گرفته می‌شوند.

به پایان مطلب بررسی تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی می‌رسیم. ریزش موی ارثی شایع‌ترین نوع ریزش مو در دنیا است که مردان بسیاری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

متاسفانه این نوع ریزش مو قابل درمان یا جلوگیری نیست، اما می‌توان روند پیشرفت آن را کندتر کرد. اما در ادامه تفاوت ریزش موی ارثی و هورمونی دیدیم که ریزش موی هورمونی که معمولا در بانوان دیده می‌شود، قابل درمان است و موهایی که در این نوع ریزش مو ریخته‌اند را می‌توان جایگزین نمود.