درمان جوش های هورمونی؛ آکنه‌های هورمونی روی پوست و بدن را مداوا کنید!

جوش‌های هورمونی یکی از شایع‌ترین انواع جوش‌هایی است که هر شخصی درطول دوران زندگی خود با آن مواجه می‌شود. همان‌طور که از نام این آکنه‌ها پیدا است، با تغییرات و نوسانات هورمونی بدن خود را نشان می‌دهند و یقینا حضورشان در نقاط مختلف صورت آزاردهنده است. متاسفانه گریزی از این دوران نیست و شما در هر صورت در زمان گذر از دوران بلوغ، روزهای پیش از شروع پریود و دوران یائسگی این جوش‌ها را با شدت خفیف تا شدید مشاهده خواهید کرد. تغییر سبک زندگی و اصلاح عادت‌های رفتاری می‌تواند کمی وضعیت شما را در زمان بروز جوش‌های هورمونی بهبود ببخشد. با ما همراه باشید تا رابطه با ماهیت و درمان جوش های هورمونی اطلاعاتی به شما بدهیم.

جوش هورمونی چیست و چگونه به‌وجود می‌آید؟

پیش از دانستن چگونگی درمان جوش های هورمونی، باید بدانید جوش هورمونی چیست و چگونه به‌وجودمی‌آید. به زبان ساده می‌توان گفت همه جوش‌ها به نحوی در دسته جوش‌های هورمونی قرار می‌گیرند. آکنه‌ها زمانی به‌وجودمی‌‌آیند که بدن شما هورمون‌های خاصی را بیشتر تولید می‌کند که پوست را تحریک کرده و باعث ایجاد چربی بیشتری می‌شوند.

ترشح چربی توسط پوست به مقدار طبیعی باعث سلامت، شفافیت، شادابی، لطافت و جوانی پوست شما می‌شود؛ اما زمانی که هورمون‌ها به بدنتان دستور می‌دهند چربی و سبوم اضافی‌تری تولید کند، فولیکول‌های مو بسته می‌شوند و این فرایند سبب تشکیل آکنه می‌شود.

دراین‌میان میزان حساسیت هر کسی نسبت به هورمون‌های ترشح‌شده متفاوت است. درحقیقت افزایش سطح یک هورمون خاص در برخی از اشخاص موجب به وجود‌آمدن آکنه شده و این در حالی است که ممکن است در فرد دیگر هیچ‌گونه علائم حساسیتی مبنی بر ایجاد جوش بروز پیدا نکند. سوال مهم این است چه هورمون‌هایی باعث تشکیل آکنه در نقاط مختلف پوست می‌شوند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت اصلی‌ترین هورمونی که ترشح آن به ایجاد جوش صورت می‌انجامد، هورمون تستسترون است. این هورمون که یک آندروژن محسوب می‌شود، باعث افزایش تولید چربی و سبوم پوست و در نهایت مسدود‌شدن فولیکول‌های مو می‌شود.

آندروژن‌ها به چه نحوی باعث ایجاد جوش‌های هورمونی می‌شوند؟

تا به اینجا متوجه شدید تستسترون که یک هورمون مردانه است، باعث ایجاد جوش‌های هورمونی می‌شود. در بدن همه زنان مقادیر بسیار کمی از هورمون‌های مردانه مانند تستسترون وجود دارد و این هورمون در همه نقاط بدن زنان یافت می‌شود. تستسترون فعالیت‌های زیادی در بدن انسان‌ها انجام می‌دهد و می‌تواند سطح انرژی موردنیاز اندام‌ها را تامین کرده و قدرت انعطاف‌پذیری را افزایش دهد.

اما مسئله این است که این هورمون‌ها در مقادیر بسیار پایینی در بدن بانوان یافت می‌‌شوند و زمانی که سطح آن‌ها افزایش پیدا کند، باید منتظر بروز اختلالات مختلف از جمله ایجاد جوش و آکنه بمانید. بنابراین جوش‌های هورمونی در تمام سطح بدن، خصوصا در صورت زمانی به‌وجودمی‌‌آیند که بدن شما مقادیر بیشتری از آندروژن‌ها را تولید کند.

معمولا افزایش سطح تولید آندروژن‌ها ممکن است در مراحل مختلف زندگی‌تان رخ بدهد، اما جوش هورمونی در دوران بلوغ شایع‌تر است. در این دوران، بدن با نوسانات هورمونی مواجه می‌شود و با تولید مقادیر بیشتری از آندروژن‌ها مانند تستسترون باعث افزایش سطح چربی زیر پوست، مسدود‌شدن منافذ و در نهایت به وجود‌آمدن جوش و آکنه می‌شود.

لازم است بدانید جوش‌های هورمونی در تمام افراد به یک شکل و با یک الگوی خاص ایجاد نمی‌شوند و درصورتی که سطح آندروژن بدن شما در دوران پریود بیشتر شود و حساسیت ژنتیکی شما به این هورمون بالا‌تر باشد، یقینا در مقایسه با دیگران دچار آکنه‌های بیشتر و شدیدتری خواهید شد. اما نگران نباشید! خوشبختانه می‌‌توانید به کمک داروهای مختلفی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، پمادهای موضعی، محلول‌ها و رتینوئیدهای موضعی به میزان قابل توجهی جوش‌های هورمونی خود را درمان کنید.

بیشتر بخوانید: درمان جوش زیرپوستی؛

جوش‌های هورمونی طی چه فرایندی به‌وجودمی‌آیند؟

 آکنه‌های هورمونی طی یک فرآیند چهار مرحله‌‌ای خود را نمایان می‌کنند. این چهار مرحله عبارت‌اند از:

• تولید هورمون‌ها: پیش از شروع پریود، بدن شما سطح تولید آندروژن خود را تا حدی افزایش می‌‌دهد. افزایش سطح هورمون تستسترون بدنتان را به تولید چربی بیشتری تحریک کرده و در این دوران شما احساس می‌کنید پوستتان چرب‌تر شده و البته این احساس کاملا درست است.
• مسدود‌شدن فولیکول‌های مو: در مرحله دوم چربی‌های تولید شده موجب مسدود‌شدن فولیکول‌های موی شما خواهند شد و به این ترتیب ابتدا تعدادی جوش سر سفید روی صورتتان ایجاد شده و درنهایت به بروز جوش‌های ‌سرسیاه منتهی می‌شود.
• عفونت باکتریایی: درون این جوش‌های سرسیاه مقادیری از باکتری وجود دارد و همین مقدار باعث به وجود‌آمدن عفونت، التهاب و درد در موضع آسیب‌دیده خواهد شد.
• التهاب: بدن شما قطعا در واکنش به عفونت باکتریایی به‌وجودآمده در ناحیه فولیکول‌های آسیب‌دیده التهاب، تورم، درد و قرمزی را به‌وجودخواهد آورد.

علائم اصلی جوش‌های هورمونی چیست؟

‌جوش‌های هورمونی اصولا در ناحیه پیشانی، بینی و چانه به‌وجود می‌آیند. توجه داشته باشید این نواحی، شایع‌ترین مواضع ایجاد جوش‌ هستند. اما جوشی که به علت نوسانات هورمونی ایجاد می‌شود ممکن است در تمام نقاط صورت و بدن خود را نشان بدهد. بنابراین مشاهده آکنه‌ با منشا هورمونی در نقاط مختلف صورت، مانند گونه، اطراف لب و اطراف چانه غیرممکن نخواهد بود. جوش‌های هورمونی می‌توانند به شکل خفیف تا شدید به‌وجود بیایند.

زمانی که دچار جوش هورمونی خفیف می‌شوید، معمولاً هیچ‌گونه درد و التهابی را احساس نمی‌کنید و مشکل با بروز چند جوش سرسیاه و سرسفید حل می‌شود. در بیشتر موارد هم این نوع جوش‌های هورمونی به شکل خود‌به‌خود و بدون نیاز به مراجعه پزشک و مصرف دارو از بین می‌روند. جوش‌های هورمونی با شدت متوسط عموما به شکل یک جوش قرمز بزرگ دیده می‌‌شود که عفونی و ملتهب است. جوش‌های شدید‌تر هم مشخصا با علائمی مانند درد، التهاب و قرمزی شدید همراه خواهد بود.

این جوش‌های هورمونی (جوش سرسفید، جوش سرسیاه و جوش قرمز ملتهب) می‌توانند باعث به وجود‌آمدن گره‌های متعدد حاوی مایعی روی سطح پوست شما شوند. معمولا اگر شما دچار آکنه متوسط تا شدید شوید، این نوع از جوش‌ها را تجربه می‌کنید که بسیار دردناک هستند و برای درمانشان به تجویز پزشک نیاز پیدا خواهید کرد.

جوش‌های هورمونی در دوران یائسگی

 اصولا آغاز دوران یائسگی با کاهش طبیعی سطح هورمون‌های فعال جنسی زنانه مانند استروژن همراه خواهد بود. البته این نوسان هورمونی در برخی از بانوان موجب ایجاد جوش‌ها هورمونی می‌شود. در حقیقت با کاهش سطح استروژن بدن شما، آندروژن‌ها اقدام به تولید چربی بیشتری می‌کنند و اگر پوست شما مستعد آکنه است، تغییرات هورمونی ایجادشده در دوران یائسگی احتمال به وجود‌آمدن جوش‌های هورمونی را افزایش خواهد داد. همچنین بروز جوش‌های هورمونی در این دوران می‌تواند به دلیل استفاده‌از داروهای مکمل هورمون به جهت کنترل علائم یائسگی باشد.

درصورتی که شما در دوران یائسگی خود دچار جوش‌های هورمونی شده‌اید، توصیه می‌کنیم با پزشک خود در رابطه با استفاده‌از آنتی‌بیوتیک‌ها، رتینوئیدها و داروهای هورمونی مشورت کنید.

درمان جوش های هورمونی چگونه است؟

 راه‌های موجود برای درمان جوش های هورمونی با توجه به شدت آسیب‌دیدگی صورت و بدن ، نوع جوش و مدت زمان بروز آن مشخص می‌شود. اگر شما مبتلابه جوش‌های هورمونی خفیف و قابل کنترل شده‌اید، معمولاً بدون نیاز به پزشک و مصرف دارویی خاصی درمان خواهید شد.

اما درصورتی که جوش‌های هورمونی شما بسیار شدید و ملتهب شده باشند، بهترین اقدام مراجعه به یک پزشک متخصص جهت تشخیص و تجویز داروهای مخصوص آکنه مانند آنتی‌بیوتیک، ترتینوئین و ایزوترتینوئین است. پزشک متخصص با انجام آزمایش‌های گوناگون و معاینه حضوری ابتدا علت و شدت ضایعه را تشخیص می‌دهد و سپس در درمان آن به شما کمک می‌کند. در ادامه راهکارهایی که به درمان جوش های هورمونی منتهی می‌شود را برایتان شرح می‌دهیم.

تغییر سبک زندگی

سبک زندگی صحیح و داشتن یک لایف استایل سالم به شما کمک می‌کند همیشه پوستی سالم و شفاف داشته باشید و از بروز مشکلات این‌چنینی جلوگیری نمایید. هر چند شاید تغییرات کوچک در سبک زندگی و اصلاح کیفیت آن برای درمان جوش های هورمونی شدید تنها راه درمانی نباشد، اما مطمئن باشید رعایت‌کردن همین موارد کوچک در کنار مصرف داروهای تجویز‌شده توسط پزشک متخصص، روند درمان و بهبود جوش‌های شما را سرعت می‌بخشد. اقداماتی که سبک زندگی شما را اصلاح می‌کند، عبارتند از:

• سعی کنید تا حد امکان از خاراندن و دستکاری‌کردن جوش‌های خود اجتناب نمایید، زیرا این کار باعث باز‌شدن ضایعه آکنه و ورود هوا به آن می‌شود. در این وضعیت، باکتری‌ها می‌‌توانند به‌سادگی وارد منافذ پوست شما شوند و موضع آسیب‌دیده را مستعد بروز التهاب و به وجود‌آمدن ضایعات عفونی کنند.
• توصیه می‌شود در شرایط معمولی که تعریق زیادی ندارید، بیش از دوبار درطول روز صورت خود را نشویید. به یاد داشته باشید تعریق شدید باعث بروز التهابات پوستی و شدید‌شدن ضایعات هورمونی می‌شود. سعی کنید روزی دو مرتبه با فوم‌های شستشوی مناسب با پوست خود، صورتتان را بشویید و درصورت تعریق یا داشتن فعالیت بدنی زیاد حتما بلافاصله پوست خود را کاملا شستشو دهید.
• توجه داشته باشید نیاز نیست برای شستشوی صورت خود از محصولات شیمیایی خشن و سخت استفاده کنید. بسیاری از این شوینده‌های صورت در فرمولاسیون خود ترکیبات شیمیایی قوی دارند و باعث حساسیت و التهاب پوست شما می‌شوند. درصورتی که جوش‌های هورمونی را در نواحی محتلف صورت خود مشاهده می‌کنید، مراقب باشید از شوینده‌های حاوی دانه اسکراب و لایه‌بردارهای قوی استفاده نکنید.
• برای سلامت پوست خود بهتر است کمتر لوازم آرایشی را استفاده نمایید. لوازم آرایشی با هر کیفیتی باعث تحریک‌شدن جوش‌های شما شده و التهاب آن را افزایش می‌دهند. درصورت لزوم استفاده‌از این محصولات، توجه داشته باشید حتما لوازمی که بر پایه آب قرار دارند را تهیه کنید.
• حضور در محیط‌های بسیار گرم باعث تعریق شدید پوست شما می‌شود و بهتر است از رفتن به چنین فضاهایی خودداری نمایید. در روزهای گرم و مرطوب سال توصیه می‌کنیم کمتر از منزل خارج شوید، چرا که عرق‌کردن، عفونت و التهاب آکنه‌های هورمونی را افزایش می‌دهد.
• حتما بعد از ورزش‌کردن و انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین، دوش بگیرید تا میزان تماس و باقی‌ماندن عرق روی پوست شما به حداقل ممکن برسد.
• مصرف روزانه چای سبز به بهبود وضعیت پوست شما کمک شایانی می‌کند. سعی کنید هر روز یک یا دو فنجان چای سبز میل کنید، زیرا طبق تحقیقات، چای دارای ترکیبات ضد التهابی خفیف است و می‌تواند قرمزی و التهاب موضع آسیب‌دیده را رفع کند.
• درطول هفته حتما از ماسک‌های مخصوص صورت استفاده نمایید. ماسک‌های ضد آکنه اصولا در ترکیبات خود حاوی آلفا هیدروکسی اسید هستند و به بهبود سلامت پوست شما کمک می‌کند. در کنار ماسک‌های تخصصی، استفاده‌از ماسک‌های طبیعی نیز می‌تواند به بهبود وضعیت جوش‌های خفیف‌تر کمک کند.
• حتما در رژیم غذایی خود غذاهای حاوی آنتی‌اکسیدان را بگنجانید. عدم استفاده‌از آنتی‌اکسیدان‌ها باعث افزایش التهاب و تعداد جوش‌های هورمونی شما می‌شود. آنتی‌اکسیدان‌ها به شکل قابل توجهی حساسیت و التهاب پوست شما را کاهش خواهند داد.

رتینوئید و دیگر محصولات موضعی

همان‌طور که در بخش پیشین گفتیم، مصرف محصولات طبیعی مثل چای سبز می‌تواند آکنه‌های حفیف‌تر را کمی کنترل کرده و شرایط آن‌ها را بهبود ببخشد، اما اصولا تاثیری روی جوش‌های متوسط و شدید ندارد. بنابراین با تجویز پزشک باید سراغ داروهای رتینوئید به‌عنوان یک ابزار قدرتمند در کنترل جوش‌های هورمونی بروید. رتینوئیدها از مشتقات ویتامین A محسوب می‌شوند و همان‌طور که می‌دانید، این ویتامین قدرت و سرعت فرایند ترمیم و بازسازی پوست را افزایش می‌دهد.

در حقیقت با مصرف رتینوئید‌ها، دیگر چربی زمان لازم جهت مسدود‌کردن منافذ پوست شما را نداشته و در نتیجه بروز جوش‌های هورمونی کمتری را شاهد خواهید بود. شما می‌توانید رتینوئیدها را به شکل خوراکی یا موضعی استفاده نمایید.

شایع‌ترین نوع رتینوئید‌های موضعی، ترتینوئین و یک نوع رتینوئیک اسید است که در محصولات بهداشتی مراقبت از پوست و داروهای آنتی آکنه یافت می‌شود. استفاده‌از ترتینوئین‌ها بسیار ساده است و شما باید آن را هر روز در ساعت مشخص روی صورت خود بمالید. تحقیقات نشان می‌دهد استفاده‌از این محصولات به مدت سه تا شش ماه به شکل قابل توجهی آکنه‌های شما را کنترل خواهد کرد.

البته رتینوئید‌های خوراکی مانند ایزوترتینوئین تاثیرات بهتری در درمان جوش‌های هورمونی دارند و به دلیل برخی عوارض جانبی که به همراه خواهند داشت، پزشک متخصص زمانی آن را تجویز می‌کند که دیگر روش‌های درمانی موضعی نتوانسته باشند موجب بهبود وضعیت پوست شما شوند.

آنتی‌بیوتیک‌ها

آنتی‌بیوتیک‌ها در دسته داروهایی قرار می‌گیرند که کارشان مبارزه با عفونت‌های باکتریایی بوده و تاثیرات بسیار ملموسی در درمان جوش های هورمونی دارند. این داروها اساسا از بدتر‌شدن وضعیت جوش‌های هورمونی جلوگیری می‌کنند و شکل خوراکی آن برای درمان جوش‌های هورمونی متوسط تا شدید در کنار رتینوئید و ترتینوئین تجویز می‌شود.

همان‌طور که اشاره کردیم، رتینوئیدها باعث سرعت‌یافتن فرایند ترمیم سلول‌های پوست شده و مانع از مسدود‌شدن منافذ می‌شوند. اگر منافذ پوست مسدود شود، آنتی‌بیوتیک‌ها از عفونی‌شدن آن جلوگیری کرده و ریسک بروز التهاب را به حداقل می‌رساند. تتراسایکلین، کلیندامایسین، ترومایسین، داکسی‌سایکلین و ماینوکسی سایکلین، از جمله آنتی‌بیوتیک‌هایی هستند که برای درمان جوش های هورمونی تجویز می‌شوند.

بیشتر بخوانید: درمان جوش روی زبان؛ 

داروهای هورمونی

آخرین راه درمانی درصورتی که جوش‌های هورمونی شما با داروهایی مانند رتینوئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر روش‌های موجود درمان نشود، قرص‌های هورمونی خواهد بود. در این بین رایج‌ترین داروی هورمونی قرص ضدبارداری است که برای درمان جوش های هورمونی زنان تجویز می‌شود.

این قرص‌های ضدبارداری در ترکیبات خود حاوی اتینیل استرادیول است که در حقیقت یک نوع استروژن تعدیل‌کننده آندروژن‌ها به شمار می‌آید. با تعدیل آندروژن‌ها از به وجود‌آمدن جوش‌های هورمونی جلوگیری می‌شود و می‌توان به کمک آن نوسانات هورمونی را کنترل کرد.

این مسئله که شما به چند دوره قرص‌های ضدبارداری نیاز دارید، در گرو تشخیص پزشک است و آزمایش‌های گوناگون در این مسیر به شما کمک می‌کند تا ورود هورمون به بدنتان دیگر اندام‌های داخلی‌تان را دچار اختلال نکند. پزشک با معاینه و مشاهده نتیجه آزمایش‌ها، بهترین داروی ضدبارداری ممکن را تجویز می‌کند و شما باید تا اتمام طول درمان خود زیر نظر پزشک این داروها را مصرف کنید.

اگر پیش از این قرص ضدبارداری خاصی مصرف کرده‌اید و جواب نداده است، باید آن را با پزشک در میان بگذارید تا داروی دیگری را تجویز کند. از مصرف خودسرانه هر گونه دارویی، خصوصا داروهای ضدبارداری خودداری نمایید.

با علل بروز و راه‌های درمان جوش های هورمونی آشنا شدید. مشخصا درمان این مشکل مانند دیگر مشکلات نیاز به صبر و حوصله فراوان، تغییر سبک زندگی و استمرار در مصرف داروهای تجویزشده دارد. پس از گذشت مدتی، قطعا نتایج درمان خود را مشاهده خواهید کرد.

منبع +++++