درمان جوش روی زبان؛ علائم، دلایل و روش درمان زخم روی زبان

جوش‌ها و برجستگی‌های روی زبان ممکن است درطول زندگی هر فردی دیده شود. اگر دچار این برآمدگی‌های مزاحم شده باشید، که وجود این برجستگی‌های کوچک روی زبانتان باعث ایجاد بافت زبر و خشنی می‌شود که بلعیدن غذا را برایتان سخت می‌کند. دلایل مختلفی برای ایجاد جوش روی زبان وجود دارد. برخی از آن‌ها جدی نیستند و پس از مدتی خود به خود رفع می‌شوند و برخی از آن‌ها می‌توانند نشانه بیماری سرطان دهان و زبان باشند. اگر شما یا اطرافیانتان مدت‌ها است از این مشکل رنج می‌برید، توصیه می‌کنیم حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کنید تا علت اصلی بیماری را متوجه شوید. در ادامه این مطلب می‌خواهیم انواع برآمدگی‌های زبانی را به شما معرفی کنیم و در کنار آن راه‌های درمان جوش روی زبان را شرح دهیم. با ما همراه باشید.

انواع جوش‌ها و برآمدگی‌های روی زبان

دلایل بسیار زیادی برای ایجاد جوش و برآمدگی روی زبان وجود دارد که در این بخش تک‌تک آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

برآمدگی‌های موقت یا پاپیلیت زبانی گذرا

تقریبا می‌توان گفت نیمی از انسان‌ها با این نوع برآمدگی روی زبان خود مواجه شده‌اند. این برجستگی‌های کوچک سفید یا قرمز رنگ زمانی دیده می‌شوند که پاپیلاها تحریک و کمی متورم می‌شوند. البته علت بروز این اتفاق چندان واضح و ثابت‌شده نیست؛ اما ممکن است به دلیل استرس، نوسانات هورمونی یا مصرف مواد غذایی خاصی باشد.

هرچند وجود این برآمدگی‌ها روی زبان ناراحت‌کننده است؛ اما نگران نباشید! این برجستگی‌های ریز اصولا جدی نیستند و پس از چند روز بدون مصرف داروی خاصی درمان می‌شوند. با این حال مراقب باشید، زیرا جوش‌های روی زبان می‌توانند عود کنند و مجددا ایجاد شوند.

پاپیلیت‌های زبانی حاد اغلب بین کودکان شایع‌تر است و احتمال مسری بودن آن هم وجود دارد. گاهی‌اوقات این شرایط با تب، تورم غدد و عفونت ویروسی نیز همراه می‌شود. ظرف دو هفته بدون نیاز به مراجعه به پزشک این جوش‌ها کاملا برطرف می‌شوند، اما همان‌طور که گفتیم احتمال عودکردنشان وجود دارد. استفاده از یک فنجان آب نمک یا مصرف غذاهای سرد و نرم درطول درمان تسکین‌دهنده خواهد بود.

بیشتر بخوانید: درمان جوش های هورمونی؛

سیفلیس از جوش‌های روی زبان

سیفلیس یک عفونت مقاربتی یا «STI» است. این جوش‌ها معمولا با یک زخم کوچک و بدون کوچک‌ترین دردی شروع شده و به‌راحتی برطرف می‌شوند. زخم اولیه این برآمدگی‌ها عموما با بثورات همراه است و با پیشرفت بیماری، گه‌گاه زخم‌های بیشتری نیز ایجاد می‌شود.

در مراحل اولیه بروز، سفلیس‌ها به‌راحتی با آنتی‌بیوتیک‌های معمولی درمان می‌شوند. ممکن است در مراحل ثانویه زخم‌های پیش‌رونده‌تری در دهان و زبان ظاهر شوند و درصورت عدم درمان صحیح، این زخم‌ها می‌توانند عوارض جدی‌تر و حتی مرگ را به همراه داشته باشند.

تب مخملک از جوش‌های روی زبان

تب اسکارلت یا مخملک قادر است وضعیتی را به وجود بیاورد که به آن زبان توت‌فرنگی می‌گویند. این وضعیت باعث قرمزی، تورم و برآمدگی زبان می‌شود و با تب و بثورات پوستی همراه است. تب مخملک در بیشتراوقات خفیف بوده و با آنتی‌بیوتیک‌های ساده نیز قابل درمان است.

البته گاهی‌اوقات عوارض نادری مانند ذات‌الریه، تب روماتیسمی و بیماری کلیوی را به همراه خواهد داشت. لازم است بدانید این بیماری بسیار مسری است و روند درمان آن باید جدی گرفته شود.

سرطان دهان

اکثر برجستگی‌ها و جوش‌های روی زبان جدی نیستند و به راحتی درمان می‌شوند، اما در مقابل برخی از آن‌ها سرطانی و خطرناک هستند. برآمدگی‌های سرطانی بیشتر در دو طرف زبان ظاهر می‌شوند، نه روی آن. شایع‌ترین نوع این برآمدگی‌ها سرطان سلول سنگفرشی نام دارد.

این توده‌ها عموما خاکستری رنگ، صورتی یا قرمز هستند و لمس آن‌ها ممکن است باعث باز‌شدن و خونریزی شود. سرطان همچنین می‌تواند در قسمت پشتی یا همان قاعده زبان ایجاد شود و البته تشخیص آن کمی سخت‌تر است؛ خصوصا که در مراحل ابتدایی بیمار دردی احساس نمی‌کند و بعد از پیشرفت بیماری ممکن است علائم بالینی آغاز شود.

اگر شما دچار این بیماری شوید و مشکوک به سرطان دهان باشید، پزشک متخصص از بافت زبان نمونه‌ میکروسکوپی برمی‌دارد و بسته به نوع سرطان و مرحله آن راه‌های درمانی مختلفی، مانند جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را پیش روی شما می‌گذارد. بدین‌ترتیب شما می‌توانید با کمک این درمان جوش روی زبان، این بیماری را از سر بگذرانید.

فیبروم تروماتیک از جوش‌های روی زبان

فیبروم تروماتیک یک برجستگی صاف و صورتی رنگ روی زبان است که در اثر تحریکات مزمن بروز پیدا می‌کند. تشخیص این بیماری کمی دشوار است و بنابراین مراجعه به پزشک متخصص و نمونه‌برداری از آن کاملا ضروری خواهد بود. می‌توان با یک جراحی ساده پیش از پیشرفت بیماری آن را درمان کرد.

تبخال دهانی از جوش روی زبان

تبخال‌ها یک عفونت ویروسی شایع هستند که بسیاری‌از افراد درصورت ابتلابه آن هیچ‌گونه علائم بالینی را تجربه نمی‌کنند. برخی از افراد ممکن است در اطراف بینی یا دهان خود تاول‌های سرماخوردگی را مشاهده کنند و برخی دیگر دچار تاول‌های دهانی، زبانی و لثه‌ای می‌شوند.

متاسفانه این تاول‌ها بسیار دردناک هستند و نقاهت آن‌ها یک هفته یا بیشتر هم طول می‌کشد. به یاد داشته باشید تبخال دهانی بسیار مسری است و می‌تواند از طریق بزاق دهان، تماس مستقیم با موضع آلوده و یا تماس با مخاط دهان و زبان گسترش پیدا کند.

برفک دهان از جوش‌های روی زبان

برفک دهانی نام یک عفونت قارچی شایع در دهان است. مخمر نوعی قارچ است که اغلب در محیط‌های مرطوب و تاریک به وجود آمده و رشد می‌کند. برفک دهان در نوزادان تازه متولدشده به‌وفور دیده می‌شود. بسیاری‌از افراد مبتلابه برفک دهان معمولاً متوجه لکه‌های سفید و خشنی روی زبان یا لب‌های خود می‌شوند که با قرمزی و تورم همراه است. اگر این علائم را مشاهده می‌کنید، باید احتمال مبتلا‌شدن به برفک دهان را بدهید.

کیست‌های لنفوپیتلیال از جوش‌های روی زبان

این کیست‌های کوچک زرد و نرم عموما در نواحی زیر زبان ظاهر می‌شوند. علت اصلی ایجاد آن‌ها هنوز مشخص نیست، اما خوشبختانه این کیست‌ها خوشم‌خیم هستند و با یک جراحی ساده درمان می‌شوند.

پاپیلوم سنگفرشی از جوش‌های روی زبان

پاپیلوم سنگفرشی اساسا ویروس پاپیلومای انسانی یا همان «HPV» مرتبط است. این نوع از جوش‌های روی زبان معمولا یک برجستگی تنها و نامنظم هستند که می‌شود آن را با جراحی‌های ساده یا لیزر درمان کرد. هیچ درمانی برای ویروس HPV وجود ندارد، اما علائم آن قابل رفع است.

بیشتر بخوانید: زخم سرد چیست؟ 

آفت دهانی از جوش‌های روی زبان

آفت‌های دهان بسیار شایع هستند و می‌توانند در هر نقطه‌ای از دهان، خصوصا روی زبان ایجاد شوند. علت ایجاد این زخم‌های دردناک و قرمز تاکنون ناشناخته مانده است، اما خوشبختانه باید بگوییم به هیچ‌وجه مسری نیستند. مسکن‌های بدون نسخه تا حدی می‌توانند علائم آفت‌ها را تسکین دهند.

زخم‌های گوشتی ناشی از این برآمدگی‌ها حدودا ۱۰ روزی مهمان زبان شما هستند و بدون نیازبه داروی خاصی خود به خود درمان می‌شوند. درصورتی که به شکل مداوم این آفت‌ها را روی زبان خود مشاهده کردید و علائمی مانند تب و عدم میل به غذا نیز به آن اضافه شد، توصیه می‌کنیم به پزشک مراجعه کرده تا درمان‌های موضعی را آغاز کنید.

آفت‌های دهانی کوچک

آفت‌های کوچک و دایره‌ای شکل، شایع‌ترین نوع آفت دهانی هستند که در یک یا دو هفته بدون باقی‌گذاشتن اسکار زخم کاملا برطرف می‌شوند. معمولا این زخم‌ها به اندازه نوک مداد بوده و به شکل گروهی یا خوشه‌ای بروز پیدا می‌کنند. در هر دوره ابتلابه آفت دهانی، چهار تا شش آفت به‌طور همزمان روی لثه، زبان، داخل گونه‌ها و روی لب ایجاد می‌شود.

آفت‌های دهانی بزرگ

آفت‌های بزرگ کمی عمقی‌تر از آفت‌های کوچک بوده و با لبه‌های نامنظم همراه هستند. درمان این آفت‌ها معمولا بیش از 6 هفته طول می‌کشد. محل به وجود‌آمدن آفت‌های بزرگ عموما نزدیک لوزه‌ها است که باعث ایجاد درد و التهاب زیادی هنگام بلع غذا می‌شود.

آفت‌های هرپتی فرم

ابعاد آفت هرپتی فرم به‌اندازه نوک سوزن است و در گروه‌های 10 تا 100 تایی در هر بار ابتلا ایجاد می‌شود. آفت‌های هرپتی فرم لبه‌های نامنظمی دارند، بیشتر در بزرگسالان خود را نشان می‌دهند و بدون باقی‌گذاشتن جای زخم، بعد از یک یا دو هفته کاملا بهبود پیدا می‌کنند.

درمان جوش روی زبان به روش دارویی

اگر زخم‌های ناشی از جوش باعث درد و ناراحتی شما شود، پزشک متخصص داروهایی را برای تسکین علائم بالینی‌تان تجویز می‌کند. هر چند می‌توان این داروها و ژل‌ها را بدون نسخه از داروخانه خریداری کرد، اما به شما توصیه می‌کنیم بدون دستور پرشک سراغ دارودرمانی خودسرانه نروید.

انواع مسکن‌ها

درصورتی که زخم دهان شما دردناک و ملتهب باشد، پزشک مسکن‌های مخصوصی را تجویز می‌کند که باید به شکل مستقیم روی زخم‌ها استفاده کنید. داروی بنزیدامین یکی از انواع این داروها است و عموما به شکل دهان‌شویه یا اسپری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید دهان‌شویه‌های بنزیدامین در اولین استفاده قطعا با سوزش همراه خواهند بود، اما استفاده مکرر از آن‌ها این سوزش را کامل برطرف خواهد کرد. درصورتی که سوزش و التهاب ادامه‌دار شد، پزشک خود را در جریان بگذارید.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها باعث کاهش درد، التهاب و تورم زخم‌های شما می‌شوند. به محض تشکیل زخم‌ها روی زبان بهتر است از داروی کورتیکواستروئید استفاده نمایید تا تاثیر خود را نشان دهد.

انواع دهان‌شویه‌های کلرهگزیدین

این دهان‌شویه‌ها در فرمولاسیون خود حاوی عناصری مانند بی‌حسی موضعی، آنتی‌بیوتیک‌ها و آنتی‌هیستامین هستند که به درمان جوش و آفت زبان کمک می‌کنند.

مکمل‌های ویتامینی

کمبود ویتامین‌های ضروری بدن مانند آهن، فولیک اسید و ویتامین B12، نه تنها باعث ایجاد جوش روی زبان می‌شود، بلکه روند درمان این برآمدگی‌ها را کندتر می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم همیشه سعی کنید چه با مواد غذایی طبیعی و چه مکمل‌های دارویی، سطح این ویتامین‌ها و مواد معدنی را در بدن خود بالا نگه دارید. درصورت ایجاد جوش‌‌های دهانی، پزشک با توجه به شرایط شما این مکمل‌ها را تجویز خواهد کرد.

داروهای هورمونی

داروهای هورمونی اصولا برای زنانی تجویز می‌شود که در زمان چرخه قاعدگی خود دچار جوش و برآمدگی‌های دهانی می‌شوند. معمولا داروهای خوراکی ضدبارداری می‌تواند علائم بالینی این مشکل را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: درمان جوش زیرپوستی؛

درمان جوش روی زبان به روش‌های ساده و خانگی

علاوه بر درمان‌های دارویی می‌توانید از روش‌های درمانی ساده‌ خانگی جهت سرعت‌بخشیدن به روند بهبود خود استفاده کنید. این درمان‌های خانگی عبارتند از:

درمان جوش روی زبان با بابونه

گیاه بابونه خواص بسیار زیادی دارد که تنها در رفع مشکلات گوارشی خلاصه نمی‌شود. در این میان چای بابونه یکی از بهترین مسکن‌ها برای درمان جوش روی زبان محسوب شده و می‌توانید از آن در مراحل اولیه درمان بهره بگیرید.

تنها لازم است یک کیسه چای بابونه را درون یک فنجان آب داغ بگذارید و اجازه دهید تا کیسه چای دم بکشد. بعد از آن کمی صبر کنید تا این محلول سرد شود. سپس آن را درون دهان خود بگردانید تا کاملا با جوش‌ها تماس پیدا کرده و درد و التهاب ناشی از آن را تسکین دهد.

درمان جوش روی زبان با روغن نارگیل

روغن نارگیل سرشار از خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی است و همین مزیت آن را تبدیل به یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمانی جوش‌های دهان کرده است. کمی روغن نارگیل را در یک ظرف کوچک آماده کنید و با یک گوش پاک‌کن تمیز آن را مستقیما روی جوش‌های خود قرار دهید. سعی کنید درطول درمان این کار را چندین مرتبه تکرار کنید تا نتایج آن در کمترین زمان ممکن قابل مشاهده باشد.

درمان جوش‌ روی زبان با عسل

عسل خواص ضدالتهابی بسیار قوی دارد. در مرحله اول باید به دنبال مقداری عسل ارگانیک و طبیعی باشید تا روند درمانی خود را آغاز کنید. با کمی آب گرم دهان خود را کاملا شستشو دهید و بعد از آن مقدار زیادی از عسل را مستقیما روی جوش‌های خود قرار دهید. این روش درمانی را 2 تا 3 بار در روز تا بهبودی کامل تکرار کنید.

درمان جوش روی زبان با فلفل قرمز

فلفل قرمز حاوی مقادیر مناسبی از کپسایسین است که می‌تواند در تسکین درد و التهاب جوش روی زبان کمک‌کننده باشد. مقداری از فلفل قرمز آسیاب‌شده را با آب گرم مخلوط کنید تا خمیری یکدست داشته باشید. مراقب باشید این ترکیب نباید زیاد از حد تند باشد. با گوش پاک‌کن این مخلوط را روی جوش‌های خود بگذارید و تا بهبودی کامل، حداقل روزی دو بار این کار را انجام دهید.

درمان جوش روی زبان با آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا به خواص آرامبخش و ضدالتهاب خود شناخته می‌شود. یک برگ آلوئه‌ورا را خریداری کنید و مقداری از ژل آن را استخراج نمایید. ژل را در آب حل کرده و این محلول را سه مرتبه در روز قرقره کنید. سرعت بهبود جوش‌های شما با این روش درمانی چند برابر خواهد شد.

درمان جوش روی زبان با پودر زاج

خواص پودر زاج باعث خشک نگ‌ داشتن ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. همان‌طور که گفتیم محیط‌های مرطوب سرعت روند بهبود را کاهش می‌دهند و شما با استفاده از زاج می‌توانید نواحی آسیب‌دیده دهان را خشک کرده و التیام ببخشید. برای این کار کافی است یک بند انگشت پودر زاج را روی جوش دهانی خود قرار دهید و بگذارید یک دقیقه باقی بماند. سپس آن را با بزاق دهان خود تف کنید و موضع را به هیچ وجه با آب شستشو ندهید. بعد از یک روز اثر این روش درمانی را احساس خواهید کرد.

درمان جوش روی زبان با ماست

استفاده از ماست می‌تواند باکتری‌های موجود در دهان و زبان شما را متعادل کرده و در کوتاه‌ترین زمان ممکن باعث بهبود جوش‌های روی زبان شود. توصیه می‌کنیم حداقل سه بار در روز ماست مصرف کنید و از طبع خنک آن برای التیام و تسکین التهاب موضع آسیب‌دیده استفاده کنید. همچنین می‌توانید کمی عسل را به ماست خود اضافه کنید که هم طعم بهتری داشته باشد و هم از خواص عسل نیز بهره ببرید.

رژیم غذایی مناسب در دوره درمان جوش روی زبان

• برای بهبود جوش‌های روی زبان خود سعی کنید درطول روز مایعات فراوانی بنوشید و اگر از برخورد مایعات با جوش‌ها دردی احساس می‌کنید، از نی استفاده کنید.
• یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید که در آن مواد غذایی تسکین‌دهنده مانند ماست، بستنی، شیر، عسل، ژلاتین و … گنجانده شده باشد.
• از مصرف مواد‌غذایی تحریک‌کننده، مانند غذاهای ادویه‌دار یا اسیدی بپرهیزید.
• درطول دوره درمان برای جلوگیری از تحریک دهان و زبان، بهتر است از جویدن آدامس خودداری کنید.

دیگر نکات مهم در درمان جوش روی زبان

• حتما بهداشت دهان و زبان خود را چه درطول درمان و چه در دوره‌های دیگر رعایت کنید.
• مسواک‌زدن بعد از هر وعده غذایی و استفاده از نخ دندان به شکل روزانه باعث از بین‌بردن ذرات غذایی می‌شود که موضع آسیب‌دیده را تحریک می‌کند. بنابراین این اقدامات را فراموش نکنید.
• از مصرف داروهایی مانند نیکوراندیل، داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن و قرص‌هایی مانند آسپرین که باید با بزاق دهان حل شوند، پرهیز کنید.
• مصرف دخانیات و موادمخدر، باعث تحریک بیشتر جوش‌های روی زبان شما خواهد شد.

با انواع برآمدگی‌های زبانی، علت ایجاد و درمان جوش روی زبان آشنا شدید. واضح است در اکثر مواقع مشکل خاصی سلامتی شما را تهدید نمی‌کند؛ اما اگر علائم بالینی ادامه‌دار شد، بهتر است حتما به یک پزشک برای معاینه و تشخیص بهتر مراجعه کنید.

منبع +++++