آلوپسی در کودکان؛ علائم، دلایل و روش درمان خانگی ریزش موی کودک

آلوپسی یا ریزش مو در کودکان شاید کمی غیرقابل باور باشد، چراکه اغلب دیده‌اید این مشکل در سنین بالاتر اتفاق می‌افتد. اما باید بگوییم کودکان و حتی نوزادان هم می‌توانند دچار آلوپسی شوند. ریزش مو در کودکان بیشتر به وضعیت سلامت جسمانی آن‌ها مربوط است و با انجام آزمایش‌های گوناگون می‌توان از بروز آن پیشگیری کرد. عوامل بسیار زیادی مانند عفونت قارچی، مشکلات غده تیروئید، کم‌خونی و… می‌تواند علت اصلی بروز این بیماری باشد. بنابراین باید به‌محض مشاهده اولین علائم، آن را جدی گرفت و به پزشک مراجعه کرد. در ادامه این مطلب می‌خواهیم عمده‌ترین علت آلوپسی در کودکان را برایتان شرح دهیم. با ما همراه باشید.

آلوپسی آره‌آتا در کودکان

این نوع ریزش مو هم در بزرگسالان و هم در کودکان دیده می‌شود. در این نوع بیماری، موهای سر به‌شکل منطقه‌ای یا سکه‌ای در نواحی مختلف پوست سر دچار ریزش شده و به‌دلیل شکل بیضوی یا دایره‌ای آن به ریزش موی سکه‌ای هم معروف است.

در آلوپسی آره‌آتا، کودک عموما خارش و التهاب خاصی را تجربه نمی‌کند و می‌توان تنها علامت بارز آن را همین ریزش سکه‌ای مو دانست. آلوپسی آره‌آتا معمولا در چند روز ظاهر می‌شود و ریزش مو به‌شکل کلی اتفاق می‌افتد. در آلوپسی آره‌آتا، سیستم ایمنی بدن و گلبول‌های سفید کودک به فولیکول مو حمله می‌کنند.

طبق آمار منتشرشده حدود ۲۰ درصد کودکانی که به آلوپسی آره‌آتا مبتلا می‌شوند، سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. با قطعیت می‌توان گفت بیش از ۸۰ درصد کودکان عرض یکسال کاملا درمان شده و رشد موهای خود را مشاهده می‌کنند.

البته ممکن است موهای تازه رشدکرده به رنگ سفید باشند که جای نگرانی نیست، زیرا پس از مدتی مجددا به رنگ طبیعی خود بازخواهند گشت. در تشخیص این بیماری، پزشک متخصص پوست و مو عموما با علائم و نشانه اصلی این بیماری که ریزش موی سکه‌ای است، به نتیجه می‌رسد و آزمایش خونی خاصی برای تشخیص قطعی وجود ندارد.

همچنین پزشک در معاینه حضوری، قسمتی از موی کودک را می‌کشد. اگر موها به‌راحتی کنده شوند، یعنی این ضایعه در کودک همچنان فعال است و باید سریعا متوقف شود.

درمان مشخصی نیز برای این شکل از ریزش مو وجود ندارد. برخی از داروها می‌توانند رشد مجدد موها را به همراه داشته باشند، اما از بروز ضایعات جدید پیشگیری نمی‌کنند. پزشک ممکن است در شرایطی تشخیص دهد بیمار نیازبه تزریق کورتیزون در موضع آسیب‌دیده دارد. مصرف مکمل‌های غذایی و ویتامین‌های گروه B درطول دوره درمان کمک‌کننده خواهد بود.

آلوپسی در کودکان به‌دلیل بیماری‌های خودایمنی

گاهی‌اوقات ممکن است سیستم ایمنی بدن کودک شما بافت‌های سالم را تشخیص نداده و با تصور اینکه آنتی ژن‌ها وجود دارند، به آن‌ها حمله کند. این فرایندی است که بدن یک کودک مبتلابه بیماری خودایمنی طی می‌کند. این بیماری‌ها مشکلات بسیار زیادی را برای کودکان به وجود می‌آورند که ریزش مو در ناحیه سر، مژه و ابرو یکی از آن‌ها است.

همان‌طور که گفتیم در این بیماری، سیستم ایمنی بدن کودک یا همان گلبول‌های سفید دچار اختلال می‌شود و به‌همین دلیل به‌اشتباه به سلول‌های بدن حمله می‌کنند. از نتایج این حملات می‌توان به آسیب‌رساندن به فولیکول و ریشه موها اشاره کرد.

متاسفانه دلایل اصلی این بیماری هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است. شما باید درصورت مشاهده علائم بالینی، مانند تب، سرگیجه، خستگی، خشکی دهان، کاهش وزن، خشکی چشم، درد مفاصل و خارش پوست به این بیماری شک کرده و به پزشک متخصص مراجعه نمایید. پزشک در این شرایط با انجام آزمایش خونCBC، می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد.

هدف اصلی پزشک از درمان این بیماری، از بین‌بردن علائم بالینی، کنترل آسیب‌های ایجادشده و حفظ توانایی بدن کودک جهت مبارزه با بیماری است. به‌همین منظور تزریق خون، ورزش‌درمانی، مصرف مکمل‌ها، مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی، مصرف کورتیکو استروئیدها، تزریق وریدی ایمونوگلوبولین و پلاسمافرزیس توسط پزشک تجویز خواهد شد.

بیشتر بخوانید: آلوپسی در زنان؛

آلوپسی در کودکان به‌دلیل مشکلات غده تیروئید

مشکلات غده تیروئید در کودکان یکی دیگر از عوامل اصلی آلوپسی است. تیروئید کودک شما چه مشکل کم‌کاری داشته باشد چه پرکاری، این مسئله را به وجود خواهد آورد. مشکل کم‌کاری تیروئید در کودکان نه فقط ریزش مو که بیماری‌های دیگر مانند خستگی، افسردگی، اختلال در یادگیری و افزایش وزن را به همراه خواهد داشت.

یکی از اصلی‌ترین دلایل کم‌کاری تیروئید در کودکان، کمبود ماده معدنی به نام ید در بدن است که با مصرف مکمل‌های غذایی و دارویی حاوی ید می‌توان آن را برطرف کرد. به یاد داشته باشید به هیچ وجه نباید به‌شکل خودسرانه برای کودک خود دارو تجویز کنید.

اصلی‌ترین نشانه‌های کم‌کاری تیروئید در کودکان، یبوست، سردی مداوم دست و پا، خواب آلودگی، گریه زیاد، زردی پوست، رشد کند، زردی پوست، عادت غذایی نامناسب، نفخ معده، صورت پف‌کرده و تورم زبان است.

باید بدانید درصورتی که کم‌کاری تیروئید کودکان جدی گرفته نشود، بروز بیماری‌های دیگر مانند چاقی، بیماری‌های حاد قلبی و ناباروری را به همراه خواهد داشت. خوشبختانه اختلال غده تیروئید با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص بوده و با تجویز دارو کاملا درمان می‌شود.

آلوپسی در کودکان به علت عفونت قارچی

اگر کودک شما مبتلابه عفونت قارچی یا تینه‌آکپیتیس شود، موهای سر، مژه‌ها و ابروهای او درمعرض ریزش قرار خواهند گرفت. در این وضعیت ممکن است ریزش موی تکراری یا موهای خردشده در بالای سطح سر کودک را مشاهده کنید. آمار ابتلای پسران به این بیماری بیشتر از دختران است و معمولا کودکان ۳ تا ۱۰ ساله بیشتر درمعرض این عارضه قرار می‌گیرند.

بهترین راه تشخیص عفونت قارچی کودک، مشاهده پوست سر او است. پزشک با انجام آزمایش‌های گوناگون می‌تواند تشخیص خود را قطعی و نهایی کند. تجویز دارو برای عفونت قارچی بر اساس نوع قارچ، عفونت، میزان التهاب و شکل پوسته‌ریزی متفاوت خواهد بود. برای درمان این بیماری، پزشک متخصص معمولا یک داروی ضد قارچی خوراکی به نام گریزئوفولوین به همراه شامپوی مخصوص و کرم‌های موضعی را برای ۸ هفته تجویز می‌کند.

درطول دوره درمان، باید موارد بهداشتی را رعایت کنید، زیرا این بیماری به‌راحتی قابل انتقال است و جهت عدم شیوع بیشتری بیماری نباید اجازه دهید کودکتان به مدرسه یا مهد کودک برود. قارچی که عامل ایجاد آلوپسی در کودکان است، از طریق تماس پوستی یا استفاده از وسایل مشترکی مثل کلاه، حوله، شانه و … منتقل می‌شود.

بیشتر بخوانید: آلوپسی یونیورسالیس چیست؟ 

انواع عفونت‌های قارچی

عفونت قارچی اکتوتریکس

 در کشور ما این شکل از عفونت قارچی، شایع‌ترین علت آلوپسی در کودکان است و حدود ۸۸ درصد کودکانی که مبتلابه کچلی قارچی می‌شوند، به عفونت اکتوتریکس دچار شده‌اند. در این وضعیت قارچ‌ها معمولا بخش خارجی ساقه‌موی کودک شما را می‌پوشاند.

عفونت قارچی اندوتریکس

در این وضعیت برخلاف عفونت اکتوتریکس، بخش داخلی ساقه‌موهای کودک مورد تهاجم قارچ قرار گرفته و ریزش مو را به همراه دارد. این عفونت طبق آمار حدود ۹ درصد از آلوپسی‌های قارچی کودکان را شامل می‌شود.

عفونت قارچی فاووس

این وضعیت باعث تخریب ساقه یا شفت موی کودک به‌شکل لانه زنبوری شده و کودک را مستعد ریزش مو می‌کند.

آلوپسی در کودکان به علت خال سباسه

خال سباسه یا خال ارگانویید، یکی از دلایل شایع مادرزادی آلوپسی در کودکان است. این اختلال به‌دلیل تقسیم بیش‌ازحد سلول‌ها در بدن کودک بروز پیدا کرده که غدد سبابه (چربی)، پوست و فولیکول‌های موی کودک را درگیر می‌کند. ضایعات تشکیل‌شده ناشی از این بیماری اصولا زرد، نارنجی یا قهوه‌ای روشن هستند و می‌توانند سطحی زبر یا هموار داشته باشند.

این‌ ضایعات عموما در بدو تولد کودک به وجود آمده، بعد از گذشت یک سال کوچک می‌شوند و دوباره در سنین بلوغ عود می‌کنند. شایع‌ترین محل ایجاد این خال‌ها پوست سر بوده و اصلی‌ترین علامت آن ریزش مو در ناحیه آسیب‌دیده است.

آلوپسی در کودکان به‌دلیل فقدان پوست به‌شکل مادرزادی

فقدان یا نارویشی مادرزادی پوست نام نقصی در تشکیل پوست است که عموما در ناحیه سر کودک دیده می‌شود. فقدان پوست سر هم می‌تواند محدود باشد و هم می‌تواند گسترش پیدا کند. در ناحیه‌ای که پوست سر رویش نکرده است، هیچ مویی وجود نخواهد داشت.

آلوپسی در کودکان به علت دیسپلازی اکتودرمال

این بیماری به‌دلیل یک نقص ژنتیکی به وجود می‌آید. افراد مبتلابه این اختلال پوستی در ناحیه سر و بدن خود موهای کم‌رنگ، کم‌پشت و کم‌تراکمی دارند، اما ریزش کامل در این نواحی صورت نمی‌گیرد.

آلوپسی در کودکان به علت اختلالات ساقه‌مو

اختلالات شفت یا ساقه‌مو یکی از علل مهم آلوپسی مو در کودکان است. این اختلال هم ممکن است به‌شکل مادرزادی بروز پیدا کند و هم ممکن است فرد درطول زندگی خود به آن مبتلا شود. در این نوع اختلال مو حالت طبیعی و ساختار اصلی خود را از دست می‌دهد و کودک دچار آلوپسی می‌شود.

آلوپسی کودکان به علت اختلال وسواس موکنی

اختلال وسواس موکنی یکی از علل اصلی ریزش مو در کودکان محسوب می‌شود که منشا آن اختلال روانی است. در این نوع اختلال، فرد به‌شکل مداوم و غیر ارادی موهای خود در ناحیه سر، مژه و ابرو را می‌کند. متاسفانه حدود ۱ تا ۵ درصد کودکان درطول زندگی خود دچار این اختلال که در دسته وسواس‌های فکری عملی قرار می‌گیرد، می‌شوند. بیشترین شیوع این اختلال در کودکان ۱۲ یا ۱۳ ساله است و حدود ۷۰ درصد مبتلایان به این بیماری، دخترها هستند.

مانند اکثر بیماری‌های روانی، علت این وسواس مشخص نیست. معمولا محرک‌های این اختلال مرتبط با استرس و اضطراب کودکان است و دیده شده که کودک در شرایط استرس‌زا ناخودآگاه برای پیدا‌کردن آرامش اقدام به کندن موهای خود می‌کند.

نکته‌ مهم این است که بدانید کودکان به‌صورت ناخودآگاه این کار را انجام می‌دهند و نباید آن‌ها را سرزنش کنید. سرزنش‌کردن کودکان باعث می‌شود آن‌ها در شرایط تنش و استرس قرار بگیرند و این وسواس تحریک شود. اگر علائم زیر را در کودک خود مشاهده کردید، به اختلال وسواس موکنی شک کنید:

• کندن موی سر به‌شکل مداوم که موجب کاهش قابل توجه میزان موها شود
• بروز اختلالات مختلف در عملکرد فردی و اجتماعی کودک به‌دلیل وسواس موکنی

توجه داشته باشید برخی از کودکان پس از کندن موهایشان آن‌ها را می‌خورند. بلعیدن موها باعث می‌شود گلوله‌های موی هضم‌نشده‌ای در دستگاه گوارش آن‌ها تشکیل شود که با درد شکم، حالت تهوع، استفراغ و کم‌خونی همراه خواهد بود. وسواس موکنی هرچند باعث طاسی دائم کودک نمی‌شود، اما تراکم موها را کم می‌کند و این باعث کم‌پشتی همیشگی موهای فرزند شما خواهد شد.

متاسفانه درمان ریزش مو در این اختلال کمی دشوار است. در بسیاری از موارد کودک ممکن است این عادت را ترک کند و مجددا سراغ آن نرود. در برخی از کودکان هم همه چیز به این راحتی پیش نمی‌رود و برای درمان این وسواس لازم است مانند دیگر اختلالات روانی به یک پزشک متخصص روان مراجعه شود.

برطرف‌کردن محرک‌های اختلال، مدیریت و کاهش شرایط تنش‌زا برای کودک، از اصلی‌ترین راه‌های درمانی این وسواس به‌شمار می‌آید. در جلسات مشاوره، یک روان‌پزشک یا روانشناس حرفه‌ای به کودک شما آموزش می‌دهد که با انجام تکنیک‌هایی اضطراب خود را کنترل کرده و کندن موهای خود را متوقف کند.

از متدهای درمان دیگر می‌توان افزایش آگاهی کودک از عواقب کندن موها را نام برد. همان‌طور که گفتیم، این اختلال کاملا ناخودآگاه و غیرارادی است. بنابراین افزایش آگاهی کودک از کاری که انجام می‌دهد و عواقبی که پیش روی دارد، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

آلوپسی در کودکان به علت کمبود ویتامین و اختلالات غذایی

واضح است که داشتن بدنی سالم در گرو تغذیه سالم است. وقتی کودک شما درطول روز مقادیر مناسبی از مواد معدنی، مواد پروتئینی و ویتامین‌ها را مصرف نکند، قطعا دچار ریزش مو می‌شود. آلوپسی در کودکان می‌تواند ناشی از از اختلال بولیمیا یا بی‌اشتهایی عصبی باشد که معمولا در دختران نوجوان شایع‌تر است.

بی‌اشتهایی عصبی یک نوع اختلال روانی و عصبی است که کودک با وجود احساس گرسنگی، هیچ‌گونه غذایی نمی‌خورد. در این نوع اختلال عموما کودک به هر دلیلی تمایل شدیدی به لاغر‌شدن دارد و از اضافه‌شدن وزنش می‌ترسد. اختلال عصبی بولیمیا هم نوع دیگری از میل به لاغر‌شدن افراطی در افراد است.

در این اختلال فرد درطول روز مقادیر زیادی غذا می‌خورد، اما با مصرف ملین‌ها یا استفراغ اجباری از افزایش وزن خود جلوگیری می‌کند. متاسفانه این دو اختلال غذایی و عصبی در دختران نوجوان بیشتر دیده می‌شود و ریزش مو تنها یکی از نتایج آن است.

اگر کودک شما از این اختلال‌ها رنج می‌برد، باید حتما به یک روانشناس یا متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید. به‌غیر از این اختلالات عصبی، کمبود یا افزایش مصرف مواد معدنی زیر نیز می‌تواند باعث آلوپسی در کودکان شود:

• کمبود آهن
• کمبود روی
• کمبود ویتامین نیاسین (B3)
• کمبود ویتامین بیوتین (B7)
• کمبود پروتئین
• کمبود آمینواسیدها
• مصرف بیش‌از اندازه ویتامین A

با مراجعه به یک پزشک متخصص تغذیه می‌توانید یک برنامه غذایی سالم و مناسب برای کودک خود دریافت کنید. پس از مدتی تمام این کمبودها در بدن فرزند شما جبران خواهد شد.

دلایل غیربالینی آلوپسی و ریزش مو در کودکان

ریزش موی نوزادان

بسیاری از نوزادان در ۶ ماه اول زندگی خود ریزش همان موهایی که با آن‌ به دنیا آمده‌اند را تجربه می‌کنند. این اتفاق باعث می‌شود سر نوزاد برای رشد موهای جدید و بالغ آماده شود. اصلا نگران نباشید! زیرا این مسئله کاملا طبیعی است و ممکن است برای هر نوزادی اتفاق بیفتد.

سایش سر

بعضی‌از کودکان به این دلیل که سرشان را مدام به تشک، زمین، مبل، فرش یا هر سطح دیگری می‌سایند، دچار ریزش مو در نواحی پشت سر می‌شوند. این مسئله هم کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد، زیرا با افزایش سن، فرزند شما قطعا این رفتار را ترک می‌کند و بعد از ترک این عادت موهای جدیدی جایگزین موهای ریخته‌شده خواهد شد.

استفاده از مواد شیمیایی

استفاده از مواد شیمیایی که در حالت‌دهنده‌های مختلف، مانند تافت، ژل، چشب مو، واکس، رنگ و … وجود دارد، موجب ضعیف‌شدن فولیکول مو و ریزش آن‌ها می‌شود. بهتر است این وسایل را از دسترس کودک خود دور نگه‌ دارید تا سلامتی او را به خطر نیندازید.

استفاده از سشوار

سشوار کشیدن، استفاده از فرکننده مو یا اتو مو به‌دلیل حرارت بالایی که ایجاد می‌کنند، باعث ریزش مو در کودکان می‌شوند. بهتر است برای حالت دادن موهای کودک خود از این وسایل حرارتی استفاده نکنید و درصورت لزوم آن‌ها را در کمترین درجه حرارت ممکن قرار دهید.

بیشتر بخوانید:‌ آلوپسی آره آتا؛ 

کشیده‌شدن موهای کودک

به شما توصیه می‌کنیم شانه‌کردن موها، باز‌کردن گره‌های مو، بافتن یا بستن موها را به آرامی انجام دهید، خصوصا اگر کودکتان موهای فر و پرپشتی دارد. کشیده‌شدن موها موجب آسیب‌دیدن فولیکول‌های ریشه مو شده و ریزش در نواحی مختلف را به همراه خواهد داشت.

در این مطلب شما به‌طور کامل با آلوپسی در کودکان آشنا شدید. همان‌طور که دیدید این اختلال در کودکان می‌تواند منشا مادرزادی، غیربالینی و عصبی داشته باشد. این مهم است که شما با مشاهده اولین علائم به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کرده و سریع‌تر روند درمان فرزندتان را آغاز کنید.

منبع ++++