آلوپسی در زنان؛ علائم و دلایل ریزش مو و طاسی در زنان

ریزش مو یا آلوپسی در زنان می‌تواند هم پوست سر و هم کل بدن را تحت‌تاثیر قرار داده و موقت یا دائمی باشد. این عارضه معمولا نتیجه وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا بخشی طبیعی از افزایش سن است. طاسی درمعنای کلی، معمولاً به ریزش بیش‌از حد مو از پوست سر اشاره دارد و ریزش موی ارثی با افزایش سن، شایع‌ترین علت طاسی است. برخی افراد ترجیح می‌دهند اجازه دهند ریزش مو بدون درمان و به‌طور پنهان ادامه یابد و برخی دیگر ممکن است آن را با مدل مو، آرایش، کلاه یا روسری بپوشانند. اما اگرچه برای آلوپسی درمان خاصی وجود ندارد، برخی داروها مانند ماینوکسیدیل کمک‌کننده هستند. در این مقاله اشاراتی به علت ریزش مو و طاسی سر در زنان، دلایل و عوامل ایجاد آن، الگوهای ریزش موی زنانه، چرخه زندگی یک تار مو، علایم ریزش مو و نحوه درمان و پیشگیری از آلوپسی زنان خواهیم داشت.

علت ریزش مو و طاسی در زنان

از دست‌دادن شکوه و زیبایی موی زنانه ممکن است بسیار سخت و آسیب‌زا باشد. ریزش موهای یک زن، به‌خصوص اگر جوان بوده یا در دوران آسیب‌پذیری از زندگی خود به‌سر برد، می‌تواند به‌شدت بر اعتمادبه‌نفس وی تأثیر بگذارد. ریزش مو که از نظر پزشکی به‌عنوان آلوپسی در زنان شناخته می‌شود، نسبتاً شایع است.

تخمین زده می‌شود حدود 40 درصد از زنان 70 ساله یا بیشتر، طاسی با الگوی زنانه را تجربه می‌کنند. تصور می‌شود شایع‌ترین نوع ریزش مو نیز دلایل ارثی داشته باشد. انواع مختلفی از ریزش مو وجود دارد که ممکن است به شکل «نازک شدن» یا ریزش کامل مو باشد ومی‌تواند به‌طور تدریجی یا ناگهانی پیر و جوان را تحت‌تاثیر قرار دهد. سایر علل آلوپسی و ریزش مو در زنان به‌شرح زیر هستند:

• ریزش مو می‌تواند نتیجه استرس شدید یا یک وضعیت پزشکی یا درمانی خاص باشد.
• ریزش مو یکی از عوارض جانبی شناخته‌شده شیمی درمانی است.
• ریزش موی بیش‌ازحد معمول در زنان تا 3 ماه پس از زایمان رایج است.

اما علت اصلی آلوپسی در زنان، ریشه‌های ارثی دارد. درهرحال افرادی که از ریزش مداوم موهایشان مضطرب هستند، لازم است به پزشک مراجعه کنند. زنانی که دچار عقب‌نشینی خط مو (آلوپسی فیبروزان پیشانی) هستند نیز باید با پزشک خود در مورد درمان زودهنگام صحبت کنند تا از طاسی دائمی قابل توجه جلوگیری شود.

همچنین، زنان اگر هنگام شانه‌زدن یا شستن موهای خود یا فرزندشان متوجه ریزش موی ناگهانی یا تکه‌ای یا بیشتر از حد معمول شدند نیز باید با پزشک تماس بگیرند، چراکه گاهی ریزش ناگهانی مو می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد.

دلایل ایجاد آلوپسی در زنان

هر فردی معمولاً روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهد که طبیعی است و معمولاً قابل توجه نیست، زیرا موهای جدید در همان زمان درحال رشد هستند. ریزش موی واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که موهای جدیدی جایگزین موهای ریخته شده نشوند. تقریباً یک سوم از زنان در دوره‌‎ای از زندگی خود دچار ریزش مو (آلوپسی) می‌‎شوند که گذراست.

دو سوم زنان یائسه نیز از نازک‌شدن تارهای مو یا ایجاد لکه‌های طاسی رنج می‌برند. آلوپسی در زنان اغلب تأثیر روانی منفی بیشتری نسبت به ریزش مو بر مردان دارد، زیرا از نظر اجتماعی و زیبایی‌شناسی برای آن‌ها قابل قبول نیست.

آلوپسی می‌تواند به‌شدت بر سلامت عاطفی و کیفیت زندگی زنان تأثیر بگذارد. نوع اصلی ریزش مو در زنان مانند مردان است. به آن آلوپسی آندروژنتیک یا ریزش مو با الگوی زنانه (یا مردانه) می گویند. در مردان، ریزش مو معمولاً از بالای شقیقه‌ها شروع می‌شود و خط رویش مو در نهایت به شکل حرف «M» شکل می‌گیرد.

موهای بالای سر نیز نازک شده و اغلب به سمت طاسی پیش می‌رود. در زنان، آلوپسی آندروژنتیک با نازک‌شدن تدریجی مو شروع شده و به‌دنبال آن، ریزش مو از بالای سر افزایش می‌یابد.

خط مو در تاج سر زنان به‌ندرت کاهش یافته و به طاسی منجر می‌شود. ولی در هر ریزش موی غیرمعمول، مهم این است که برای دانستن علت اختصاصی و درمان مناسب به پزشک متخصص پوست مراجعه شود. ریزش مو معمولاً به یک یا چند مورد از عوامل زیر مرتبط است:

نقش سابقه خانوادگی (وراثت) در آلوپسی در زنان

شایع‌ترین علت ریزش مو، توارث است که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. این بیماری، آلوپسی آندروژنیک معمولاً به‌تدریج و در الگوهای قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد.

نقش تغییرات هورمونی و شرایط پزشکی در آلوپسی در زنان

شرایط مختلف می‌تواند باعث ریزش موی دائمی یا موقت در زنان شود. از جمله این شرایط می‌توان به تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئید اشاره نمود. بیماری‌های پزشکی شامل آلوپسی آره‌آتا که مربوط به سیستم ایمنی است نیز باعث ریزش موی تکه‌ای می‌شود. عفونت‌های پوست سر مانند کرم حلقه‌ای و نوعی اختلال در کشیدن مو به نام تریکوتیلومانیا نیز از همین دسته هستند.

نقش داروها و مکمل‌ها در آلوپسی در زنان

ریزش مو می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروهایی مانند داروهای سرطان، آرتریت، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشار خون بالا باشد.

نقش پرتودرمانی در آلوپسی در زنان

اگر پرتودرمانی در ناحیه سر باشد، ممکن است موها مانند قبل رشد نکنند.

نقش استرس در آلوپسی در زنان

بسیاری از افراد چند ماه پس از یک شوک فیزیکی یا احساسی، نازک‌شدن کلی مو را تجربه می‌کنند. این نوع ریزش مو موقتی است.

نقش آرایش مو در آلوپسی در زنان

آرایش بیش‌از حد مو یا مدل مویی که موها را تحت فشار و کشش زیادی قرار می‌دهد نیز می‌تواند باعث نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی شود. استفاده زیاد از دکلره، کراتینه‌کردن موها، سشوار بسیار داغ، اتوی مو و روغن‌های داغ مو نیز می‌تواند باعث آلوپسی در زنان شود.

عوامل ایجاد آلوپسی در زنان

تعدادی از عوامل که می‌توانند خطر ریزش مو را افزایش دهند، موارد زیر هستند:

• سابقه خانوادگی طاسی از طرف مادر یا پدر
• سن
• کاهش وزن قابل توجه
• برخی شرایط پزشکی مانند دیابت و لوپوس
• تغذیه نامناسب

الگوهای ریزش موی زنانه

پزشکان از طبقه‌بندی لودویگ برای توصیف ریزش موی زنانه استفاده می‌کنند. در این طبقه‌بندی:

• نوع I: حداقل نازکی یک تار مو است که می‌توان آن را با تکنیک‌های حالت‌دادن به مو استتار کرد.
• نوع II: با کاهش حجم و گسترش قابل توجه قسمت خط میانی مشخص می‌شود.
• نوع III: نازک‌شدن همراه با ظاهری شفاف در بالای پوست سر را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آلوپسی چیست؟

آلوپسی آندروژنتیک چیست؟

تقریباً هر زن طی عمر خود، نوعی از ریزش موی زنانه را تجربه می‌کند. این موضوع می‌تواند هرزمانی پس از شروع بلوغ شروع شود، اما زنان معمولا آن را در حوالی یائسگی یعنی زمانی که ریزش مو به‌طور معمول افزایش می‌یابد، تجربه می‌کنند. این خطر برای زنانی که سابقه ریزش مو در هر دو طرف خانواده دارند، بیشتر است.

آلوپسی آندروژنتیک شامل عملکرد هورمون‌هایی به‌نام آندروژن است که برای رشد جنسی طبیعی مردان ضروری است و عملکردهای مهم دیگری نیز در هردو جنس مرد و زن دارد که از آن جمله می‌توان به میل جنسی و تنظیم رشد مو اشاره نمود. این بیماری ممکن است ارثی بوده و چندین ژن مختلف را شامل شود.

همچنین می‌تواند ناشی از یک بیماری غدد درون‌ریز مانند تولید بیش‌از حد آندروژن یا تومور ترشح‌کننده آندروژن در تخمدان، هیپوفیز یا غده فوق کلیوی باشد. درهرصورت، آلوپسی احتمالاً با افزایش فعالیت آندروژن مرتبط است. اما برخلاف آلوپسی آندروژنتیک در مردان، برای آلوپسی در زنان تعیین نقش دقیق آندروژن‌ها دشوارتر است.

به‌همین دلیل و باتوجه به احتمال این‌که یک تومور ترشح کننده ‌آندروژن در این نوع آلوپسی زنانه درگیر است، اندازه‌گیری سطح آندروژن در زنانی که دارای ریزش موی واضح زنانه هستند، بسیار مهم است.

چرخه زندگی یک تار مو

هر مو از یک فولیکول – یک شکاف بسیار بسیار باریک در پوست – رشد می‌کند و طی فرایند رشد خو باید سه مرحله را طی کند.

• آناژن (A): مرحله رشد فعال که دو تا هفت سال طول می‌کشد.
• کاتاژن (B): مرحله انتقال که حدود دو هفته طول می‌کشد. طی این مرحله، ساقه مو به سمت بالا به سمت سطح پوست حرکت می‌کند و پاپیلای پوستی (ساختاری که سلول‌های تولید کننده مو را تغذیه می‌کند) شروع به جدا‌شدن از فولیکول می‌کند.
• تلوژن (C): مرحله استراحت که حدود سه ماه طول کشیده و با ریزش ساقه مو به اوج خود می‌رسد.

پزشک با گرفتن سابقه پزشکی و معاینه پوست سر، ریزش موی زنانه را تشخیص می‌دهد. او الگوی ریزش مو را مشاهده نموده و علائم التهاب یا عفونت را بررسی می‌کند و احتمالاً برای بررسی سایر علل احتمالی ریزش مو، از جمله پرکاری تیروئید، کم‌کاری تیروئید و کمبود آهن، آزمایش خون را تجویز می‌کند. اگر علائمی از فعالیت بیش‌از حد آندروژن (مانند بی‌نظمی قاعدگی، آکنه و رشد موهای ناخواسته) وجود داشته باشد، معمولاً ارزیابی هورمونی ضروری نیست.

علایم ریزش مو

ریزش مو بسته به این‌که چه چیزی باعث آن شده باشد، می‌تواند به طرق مختلف ظاهر شود. علائم و نشانه‌های آلوپسی در زنان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

نازک‌شدن تدریجی موها در بالای سر

این نوع آلوپسی، شایع‌ترین نوع ریزش مو است که با افزایش سن افراد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. الگوی رایج ریزش مو در زنان مسن، آلوپسی فیبروزان پیشانی است.

نقاط طاسی دایره‌ای یا تکه تکه

برخی از زنان طاسی دایره‌ای یا تکه‌ای روی پوست سر، ابرو موهای بدن خود را تجربه می‌کنند. پوست ممکن است قبل از این نوع ریزش مو، دچار خارش یا درد شود.

شل‌شدن ناگهانی مو

یک شوک فیزیکی یا روحی می‌تواند باعث شل‌شدن ریشه مو شود. در این هنگام، ممکن است زمان شانه‌کردن یا شستن موها یا حتی پس از کشیدن ملایم مو با برس نیز تعدادی مو به‌راحتی از ریشه جدا شده و در دست بمانند. این نوع ریزش مو معمولاً باعث نازک‌شدن کلی مو می‌شود، اما موقتی است.

ریزش موی تمام بدن

در برخی از شرایط و درمان‌های پزشکی (مانند شیمی‌درمانی برای سرطان) می‌تواند منجربه ریزش مو در سراسر بدن شود. در این حالت، موها معمولاً دوباره رشد می‌کنند.

پوسته‌های ریز روی پوست سر

وجود این پوسته‌ها نشانه کرم حلقوی است که ممکن است با موهای شکسته، قرمزی، تورم و گاهی تراوشاتی روی پوست سر همراه باشد.

نحوه درمان طاسی با الگوی زنانه

داروها رایج‌ترین درمان آلوپسی در زنان هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

تاثیر ماینوکسیدیل بر آلوپسی در زنان

این دارو در ابتدا به‌عنوان درمانی برای فشارخون بالا معرفی شد، اما افرادی که آن را مصرف می‌کردند متوجه شدند همزمان با مصرف ماینوکسیدیل، در مناطقی که موهای خود را از دست داده بودند، دوباره رشد مو را تجربه می‌کنند. پس از آن، مطالعات نیز تایید کردند ماینوکسیدیل به‌طور مستقیم روی پوست سر تاثیر گذاشته و می‌تواند رشد مو را تحریک کند.

درنتیجه این مطالعات، FDA در ابتدا ماینوکسیدیل 2% بدون نسخه را برای درمان ریزش مو در زنان تایید کرد. از آن زمان به بعد، زمانی که برای ریزش موی زنان به راه‌حل قوی‌تری نیاز باشد، محلول 5 درصد ماینوکسیدیل نیز قابل تجویز است.

البته واضح است ماینوکسیدیل یک داروی معجزه‌آسا نیست و باوجودی‌که می‌تواند رشد جدید موهای ریز را در برخی از زنان ایجاد کند، اما نمی‌تواند تراکم کامل موهای ازدست‌رفته را بازگرداند. بنابراین، استفاده از ماینوکسیدیل یک راه‌حل سریع نیست.

باید توجه داشت تا زمانی که دارو حداقل به‌مدت دو ماه استفاده نشود، اثرات مثبت خود را نشان نخواهد داد. این اثرات، گاهی در حدود چهارماه طول می‌کشد تا به اوج خود برسند، اما بازهم ممکن است برای برخی افراد این دوره، بیشتر طول بکشد. بنابراین در استفاده از این دارو بهتر است روی یک دوره 6 تا 12 ماهه برنامه‌ریزی شود.

توقف آن منجر به شروع به ریزش مجدد مو خواهد شد. برخی از زنان طی مصرف متوجه می‌شوند استفاده از محلول ماینوکسیدیل، رسوبی برجای می‌گذارد که پوست سرشان را خشک و تحریک می‌کند. این تحریک که درماتیت تماسی نامیده می‌شود، احتمالاً توسط خود ماینوکسیدیل ایجاد نشده، بلکه به دلیل الکلی است که برای تسهیل خشک‌شدن در فرمولاسیون این دارو به‌کار رفته است.

تاثیر آنتی‌آندروژن‌ها بر آلوپسی در زنان

آندروژن‌ها شامل تستوسترون و سایر هورمون‌های مردانه هستند که می‌توانند ریزش مو را در زنان تسریع کنند. برای برخی از زنانی که به ماینوکسیدیل پاسخ نمی‌دهند، ممکن است افزودن داروی آنتی‌آندروژن اسپیرونولاکتون (آلداکتون) برای درمان آلوپسی آندروژنیک مفید باشد. این امر به‌ویژه درمورد زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) صادق است، زیرا بدن آن‌ها تمایل به تولید آندروژن اضافی دارد.

پزشکان معمولا اسپیرونولاکتون را همراه با یک داروی ضدبارداری خوراکی برای زنان در سنین باروری تجویز می‌کنند. زنی که یکی از این داروها را مصرف می‌کند، نباید باردار شود، زیرا این دارو می‌تواند باعث ناهنجاری‌های تناسلی در جنین پسر شود. عوارض جانبی احتمالی نیز شامل افزایش وزن، کاهش میل جنسی، افسردگی و خستگی است.

تاثیر مکمل‌ها بر آلوپسی در زنان

کمبود آهن می‌تواند یکی از دلایل ریزش مو و آلوپسی در زنان باشد. پزشک ممکن است سطح آهن خون فرد را آزمایش کند. بسیاری از زنان به‌خصوص اگر گیاهخوار باشند، سابقه کم‌خونی یا خونریزی شدید قاعدگی دارند. افرادی که کمبود آهن دارند، باید مکمل مصرف کنند و همین کار ممکن است ریزش موی آن‌ها را نیز متوقف کند. بااین‌حال، اگر سطح آهن بدن نرمال باشد، مصرف آهن اضافی فقط عوارض جانبی مانند ناراحتی معده و یبوست ایجاد می‌کند.

تاثیر کاشت مو بر آلوپسی در زنان

کاشت مو، روشی است که از دهه 1950 در ایالات متحده برای درمان آلوپسی آندروژنیک استفاده شد. این درمان، شامل برداشتن نواری از پوست سر از قسمت پشت سر و استفاده از آن برای پر‌کردن لکه‌های طاسی است. امروزه 90 درصد جراحان کاشت مو از تکنیکی به‌نام پیوند واحد فولیکولی استفاده می‌کنند که در اواسط دهه 1990 معرفی شد.

درطول این روش، جراحان نوار باریکی از پوست سر را برمی‌دارند و آن را به صدها گرافت ریز تقسیم می‌کنند که هرکدام شامل چند تار مو است. هر گرافت در شکافی در پوست سر کاشته می‌شود که توسط تیغه یا سوزن در ناحیه موهای ازدست‌رفته ایجاد شده است. موها به‌طور طبیعی در این فرایند در دسته‌های کوچکی از یک تا چهار فولیکول به‌نام واحدهای فولیکولی رشد می‌کنند.

روش‌های پیشگیری از آلوپسی در زنان

بیشتر طاسی‌ها و آلوپسی در زنان، به‌دلیل ژنتیک ایجاد می‌شود که قابل پیشگیری نیست. اما درخصوص سایر الگوهای ریزش مو، نکات زیر ممکن است در پیشگیری از آلوپسی کمک‌کننده باشد:

• با موهای خود ملایم رفتار کنید. هنگام برس‌زدن و شانه‌کردن، به‌خصوص زمانی که موهایتان خیس است، از گیره استفاده کرده و از کشیدن آن‌ها خودداری کنید.
• یک شانه با دندانه پهن می‌تواند به جلوگیری از کنده‌شدن مو کمک کند.
• از راه‌های خشن مانند غلتک داغ، اتوی مو، استفاده از روغن داغ و مواد دائمی خودداری کنید.
• موها را با کش محکم نبندید.
• از موهای خود دربرابر نور خورشید محافظت کنید.
• سیگار نکشید.
• اگر تحت درمان با شیمی درمانی هستید، از پزشک خود در مورد کلاه خنک‌کننده بپرسید. این کلاه می‌تواند خطر ریزش مو را درطول شیمی درمانی کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: آلوپسی آره آتا؛ 

آلوپسی در زنان به معنی الگوهای ریزش مو است که می‌تواند به‌صورت تکه‌تکه، ریزش شدید یا طاسی باشد. علت آن در اغلب موارد ژنتیکی است، اما برخی مواقع دراثر مصرف بعضی از داروها، استرس حاد، تغییرات هورمونی، مواد آرایشی و پرتودرمانی نیز ممکن است ایجاد شود.

علائم ریز مو معمولا با نازک‌شدن تارهای مو یا کنده‌شدن آن‌ها، بدون هیچ‌گونه فشار یا کشش، ریزش سکه‌ای و دیدن پوسته‌های ریز ناشی از زندگی نوعی کرم حلقوی لابه‌لای موها مشخص می‌شود. درمان‌های دارویی رایج، معمولا استفاده موضعی یا تزریقی ماینوکسیدیل، مصرف آندروژن‌ها، مصرف مکمل‌های آهن و کاشت مو است.

منبع +++