کهیر چیست؟ علت، نشانهها و درمان آن چگونه است؟
اگر تا به حال دچار کهیر نشدهاید، خوششانس هستید، زیرا حدود ۲۰ درصد از افراد، در مقطعی از زندگی خود به این عارضه پوستی دچار شدهاند. کهیر یک بیماری رایج است که میتواند دارای منشا جسمی یا روحی باشد، به خصوص اگر به طور مکرر ظاهر شود و برای ماهها یا سالها ادامه یابد. آنچه اهمیت دارد این است که کهیر میتواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. در حالی که برخی از افراد ممکن است زمینه بیشتری برای ابتلا به کهیر داشته باشند، شما نیز میتوانید بدون توجه به سن یا جنسیت به آن مبتلا شوید. به همین دلیل لازم است بدانید کهیر چیست و با ویژگیهای آن آشنا شوید. در این مقاله قصد داریم تا در مورد کهیر، علت، نشانهها و درمان آن صحبت کنیم. اگر علاقهمند به این موضوع هستید، تا انتها با ما همراه باشید.
کهیر چیست؟
کهیر به برجستگیهای قرمز رنگ، صاف و اغلب خارشدار روی پوست گفته میشود که به طور ناگهانی در اشکال و اندازههای مختلف ظاهر میشوند و گاهی اوقات مشخص نمیشود که علت بروز کهیر چیست. این بیماری پوستی نسبتاً شایع است و حتی بدون مداخله پزشکی خود به خود از بین میرود.
کهیرها میتوانند از نظر اندازه تغییر کنند، پخش و ناپدید شوند و یا حتی در عرض چند ساعت در یک مکان دیگر دوباره ظاهر شوند. کهیر ممکن است در هر جایی از بدن رخ دهد، از جمله صورت، قفسه سینه، پشت، لبها، پلکها، زبان، گوشها و گلو. به نظر میرسد زنان بیشتر از مردان دچار کهیر میشوند.
این بیماری پوستی در برخی افراد ممکن است جدیتر باشد، به طوری که گاهی اوقات با تورم و تجمع مایع در قسمتهای آسیبدیده خاص بدن همراه است که به آن آنژیوادم میگویند.
علل ایجاد کهیر چیست؟
علت اصلی ایجاد کهیر چیست؟ با وجود پیشرفت علم در این زمینه، هنوز دلیل بروز کهیر شناسایی نشده است. با این حال، اعتقاد بر این است که کهیر یک واکنش آلرژیک به برخی آلرژنها است.
کهیرهای آلرژیک در پاسخ به هیستامین ایجاد میشوند و توسط سلولهای خاصی وارد رگهای خونی میشوند تا به یک آلرژن در بدن حمله کنند. هنگامی که این اتفاق میافتد، پلاسمای خون از رگهای خونی کوچک به بیرون نشت میکند و در نتیجه، برجستگیهای کمرنگ یا پلاکهایی روی پوست ظاهر میشوند.
کهیر آلرژیک را میتوان به محرکهای خاصی نسبت داد که میتواند شامل موارد زیر باشد:
- گرده گلها
- مواد غذایی، مانند ماهی، صدف، تخم مرغ، شیر، توتفرنگی، گندم، گلوتن، آجیل درختی و بادام زمینی
- مواد شیمیایی در برخی غذاها، رنگهای غذایی و مواد نگهدارنده
- شوره حیواناتی، مانند سگ، گربه یا اسب
- غبار
- گیاهان، مانند پیچک سمی یا بلوط سمی و گزنه
- داروها، مانند داروهای آنتیبیوتیک و ضدالتهابهای غیراستروئیدی/NSAIDS، داروهای حاوی پنیسیلین، آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن و برخی داروهای فشار خون (ACE/مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین
- نیش حشرات
- سوسکها و ضایعات سوسک
- لاتکس
- مواد شیمیایی، مانند عطرها، مواد شوینده، شامپو، رنگ مو، لوازم آرایشی
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید که منجر به کهیر خورشیدی میشود
- آب که منجر به کهیر آکواژنیک (کهیر ناشی از قرار گرفتن در معرض آب) میشود.
حال که متوجه شدید محرکهای آلرژیک کهیر چیست، باید بدانید که برخی محرکهای غیرآلرژیک نیز میتوانند سبب ایجاد کهیر شوند که شامل موارد زیر هستند:
- ورزش و تعریق بیش از حد
- قرار گرفتن بیش از حد در معرض هوای سرد یا گرم
- خراش یا اصطکاک با پوست
- فشار ناشی از لباسهای تنگ یا مناطقی از بدن که تحت فشار ثابت هستند مانند کف پا
- استرس
- عفونت ویروسی یا باکتریایی، مانند هپاتیت، ویروس اپشتینبار، اچآیوی/ایدز، آنفولانزا و سیتومگالوویروس (متعلق به خانواده ویروسهای تبخال)، عفونت دستگاه ادراری و گلودرد استرپتوکوکی
- بیماریهای زمینهای، مانند لوپوس، لنفوم و اختلالات تیروئید
- پاسخ به انتقال خون و فرآوردههای خونی
- التهاب رگهای خونی (واسکولیت) که میتواند دردناک و خارشدار باشد و همچنین کبودی روی پوست ایجاد کند.
- انگلهای رودهای
انواع کهیر چیست؟
اگر میخواهید بدانید انواع کهیر چیست باید بگوییم، اشکال مختلفی از کهیر وجود دارد که ارتباط نزدیکی با محرکهای آن دارند، اما معمولاً در یکی از دو دسته اصلی حاد و مزمن قرار میگیرند.
کهیر حاد
این نوع کهیر که به آن کهیر معمولی نیز گفته میشود، معمولاً طی ۶ تا ۸ هفته خود به خود برطرف میشود. شایعترین علت کهیر حاد، واکنشهای آلرژیک است. همچنین برخی از اشکال این نوع کهیر نیز ممکن است با آنافیلاکسی (یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه تهدیدکننده زندگی) رخ دهد.
کهیر مزمن
کهیرهای مزمن معمولاً بیش از ۶ تا ۸ هفته ادامه مییابند و تقریباً به صورت روزانه اتفاق میافتند و ظاهر شدن مکرر آن از ماهها تا سالها متغیر است. تشخیص علت دقیق کهیر مزمن غیرمعمول است و به همین دلیل به آن بیماری ایدیوپاتیک گفته میشود. پزشک ممکن است در هنگام مشاهده علائم کهیر، یک آزمایش خون یا آزمایش آلرژی تجویز کند، ولی نتایج آزمایش شاید به تعیین علت زمینهای آن کمک نکند. اما اطلاعات دقیق مربوط به سوابق پزشکی، مصرف خوراکی (غذاها، داروها و غیره) و عادات شخصی میتواند در تعیین دقیق علل بالقوه کهیر مزمن مفید باشد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است یک بیماری زمینهای مانند اختلال تیروئید، سرطان، بیماری سلیاک، آرتریت روماتوئید، لوپوس، دیابت نوع یک یا عفونت را که میتواند در تشدید کهیر نقش داشته باشد، به عنوان عامل کهیر مزمن تعیین کند.
کهیرهای مزمن باید توسط یک پزشک متخصص نظارت و درمان شوند، زیرا علائم آن میتواند بر اندامهای داخلی مانند ریهها و ماهیچههای دستگاه گوارش تأثیر بگذارد و همچنین منجر به ایجاد مشکلات دیگری مانند تنگی نفس، دردهای عضلانی، اسهال یا استفراغ شود. کهیر مزمن ممکن است با واکنشها یا ناهنجاریهای سیستم ایمنی نیز مرتبط باشد.
بیشتر بخوانید: کهیر مزمن چیست؟
اشکال مختلف کهیر چیست؟
برخی از اشکال رایجتر کهیر که ممکن است از نوع حاد یا مزمن باشند، عبارتند از:
آنژیوادم
آنژیوادم که گاهی اوقات به عنوان کهیر غولپیکر نامیده میشود، باعث تورم در لایههای عمیقتر پوست میشود و به طور عمده ناحیه صورت، دستها، پاها و گاهی اوقات دستگاه تناسلی را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
تورم عمیق اطراف چشمها (پلکها) و لبها میتواند کاملاً چشمگیر باشد و اگر زبان و گلو را تحت تأثیر قرار دهد، ممکن است باعث تنگی مجاری تنفسی شود و زندگی فرد مبتلا را با خطر جدی روبرو میکند.
علائم آنژیوادم عبارتند از:
- تاولهای بزرگ، سفت و ضخیم که روی سطح پوست ظاهر میشوند (عمدتاً روی چشمها، دهان، گونهها، گلو، دستها یا پاها تأثیر میگذارند)
- قرمزی (التهاب) و نواحی آسیبدیده متورم (شبیه لکههای تغییر رنگداده و ضایعات پوستی)
- احساس گرما، خارش یا درد در نواحی آسیبدیده
تورم اگرچه چشمگیر است، اما ممکن است فقط برای مدت کوتاهی رخ دهد و در یک دوره ۲۴ ساعته برطرف شود. اما ارتباط آنژیوادم و کهیر چیست؟ به عنوان یک بیماری، آنژیوادم نوعی تورم مرتبط با «کهیرهای معمولی» است و اغلب بسیار بدتر از آنچه هست به نظر میرسد. علائم و تورم کهیر معمولاً هیچ اثر طولانیمدتی بر جای نمیگذارد، حتی اگر درمان نشود.
هنگامی که آنژیوادم شدید باشد، علائم آن عبارتند از:
- گرفتگی صدا
- درد معده
- کموز (تورم شدید پلکها یا پوشش چشم)
- مشکلات تنفسی
این واکنش شبیه کهیرهای حاد است، اما صرفاً بر لایههای عمیقتر پوست تأثیر میگذارد (کهیرهای معمولی بر لایههای سطحی یا اپیدرم تأثیر میگذارند).
هر دو حالت میتوانند به طور جداگانه یا همزمان رخ دهند. محرکها و علل آن ممکن است مشابه باشند و معمولاً با یا بدون درمان پزشکی برطرف میشوند. همچنین یک پیوند ژنتیکی وجود دارد که به موجب آن، آنژیوادم میتواند از والدین به فرزند منتقل شود که به نام “آنژیوادم ارثی” شناخته میشود.
کهیر فیزیکی
در صورتی که کهیر در اثر محرکهای فیزیکی که به طور مستقیم با پوست تماس پیدا میکنند ایجاد شود، کهیر فیزیکی نامیده میشود. دما (سرما یا گرما)، فشار و ارتعاش، ورزش و تعریق بیش از حد، قرار گرفتن در معرض آب و نور خورشید، نمونههایی از محرکهایی هستند که باعث واکنشهای فیزیکی کهیر میشوند.
کهیر معمولاً به طور مستقیم در قسمتهایی از بدن که در معرض محرکهای فیزیکی قرار گرفتهاند رخ میدهد و به ندرت در سایر نواحی که در تماس مستقیم با آن نیستند، ایجاد میشود. این عارضه پوستی به طور معمول در عرض یک ساعت پس از قرار گرفتن در معرض محرک فیزیکی ایجاد میشود. از جمله انواع مختلف کهیر فیزیکی میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
- درموگرافیسم: خراش، فشار یا مالش پوست میتواند باعث این نوع واکنش کهیری شود، درموگرافیسم، واکنشی شدید ایجاد میکند که منجر به جوشهای قرمز، برجسته و خارشدار در محل تماس میشود. این کهیر فیزیکی میتواند در هر جای دیگر از پوست که تماس با لباس قرار دارد، رخ دهد. اگرچه این نوع کهیر یک واکنش اغراقآمیز است، اما معمولاً حالت خفیف دارد و میتواند خود به خود در مدت زمان کوتاهی از بین برود.
- کهیر کولینرژیک: دستهای از برجستگیهای کوچک، خارشدار و قرمز هستند که میتوانند در عرض چند دقیقه پس از فعالیت بدنی، مانند ورزش (اغلب همراه با تعریق) ایجاد شوند و اغلب به همان سرعت یا در عرض چند ساعت برطرف میشوند. افزایش دمای بدن ممکن است باعث فوران برجستگیهای کهیر در عرض چند دقیقه پس از ورزش شود و در طول نیم ساعت آینده بدتر شود. کهیر کولینرژیک معمولا در مناطقی از بدن که بیشتر مستعد تعریق هستند مانند نواحی گردن یا قفسه سینه، ظاهر میشود و سپس به قسمتهای دیگر گسترش مییابد.
اما علائم شدید این کهیر چیست؟ در موارد شدید، این کهیر ممکن است با علائم دیگری، مانند تهوع، استفراغ، درد شکم، ترشح بیش از حد بزاق و اسهال نیز همراه باشد. آنافیلاکسی ناشی از ورزش (شکلی از واکنش آلرژیک ناشی از ورزش) نیز ممکن است رخ دهد که نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد. علائم آنافیلاکسی شامل دشواری تنفس، خسخس سینه و سردرد است. - کهیر خورشیدی: کهیر خورشیدی که معمولاً به عنوان “آلرژی خورشید” شناخته میشود، یک واکنش آلرژیک نادر است که در اثر حساسیت به نور خورشید اتفاق میافتد (نور خورشید باعث تحریک هیستامین در بدن میشود). این واکنش معمولاً در عرض چند دقیقه پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید رخ میدهد و ممکن است چند دقیقه تا چندین ساعت ادامه یابد. کهیرهای خورشیدی میتوانند در دو دسته حاد یا مزمن قرار بگیرند. علت این واکنش تا حد زیادی ناشناخته است، اما در هر دو دسته قابل درمان است.
در برخی موارد، اعتقاد بر این است که طول موجهای خاصی از نور UV میتواند باعث واکنش پوست شوند. کهیرها ممکن است خارش، سوزش یا گزش داشته باشند و همچنین با علائم سردرد، حالت تهوع، فشار خون پایین و مشکلات تنفسی همراه باشند. گاهی این کهیرها ممکن است تاول ایجاد کنند و پوستهپوسته شوند.
کنترل و درمان کهیر چیست؟
اگر میخواهید بدانید نحوه کنترل و درمان کهیر چیست، باید گفت موارد خفیف کهیر ممکن است لزوماً به درمان با نسخه نیاز نداشته باشند، مگر اینکه مربوط به آلرژی یا سایر بیماریهای زمینهای باشند. درمان کهیر در بیشتر موارد میتواند به کاهش علائم (خارش و سوزش) که باعث ناراحتی فرد مبتلا میشود کمک کند و احتمال شعلهور شدن آن را کاهش دهد. بنابراین هدف از درمان کهیر، اساساً کاهش ناراحتی فرد در حین التیام زخمها و علائم است.
درمان کهیر حفیف
برای کهیر خفیف، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- مصرف آنتیهیستامینها / مسدودکنندههای H2 برای جلوگیری از نشت هیستامین و کاهش علائم خارش و تورم و همچنین جلوگیری از شعلهور شدن جدید
- داروهای ضد التهابی، مانند کورتیکواستروئیدهای خوراکی که میتوانند با سرکوب یک واکنش آلرژیک به کاهش خارش، قرمزی و تورم کمک کنند
- داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی برای تسکین سیستم ایمنی بیشفعال یا در مواردی که آنتیهیستامینها و داروهای ضدالتهابی بیاثر هستند
- اجتناب از برخورد آب داغ و تابش مستقیم نور خورشید روی پوست، زیرا گاهی اوقات باعث تشدید کهیر میشوند
- حمام کردن در آب خنک یا ولرم با اضافه کردن بلغور جو دوسر آسیابشده
- پرهیز از هر گونه تحریککننده در نواحی آسیبدیده پوست مانند لباس
- اجتناب از خاراندن نواحی آسیبدیده پوست
- اجتناب از ورزش شدید، مصرف کافئین، نوشیدنیهای الکلی و استرس عاطفی که میتوانند علائم کهیر را بدتر کنند
درمان کهیر مزمن
روش درمان برای این نوع کهیر چیست؟ برای چنین موردی پزشک ممکن است:
- آنتیهیستامینها را توصیه کند
- داروهای کورتیکواستروئیدی (خوراکی) یا ضدالتهابهای غیراستروئیدی تجویز کند
- برای درمان تورم و التهاب آنتیبیوتیک تجویز کند
- یک EpiPen (خودتزریقکننده اپینفرین) برای تزریق خود اپی نفرین در هنگام شعله ور شدن شدید کهیر یا نوع مزمن آن توصیه کند. این اپیپن باید همیشه در دسترس باشد تا علائم اولیه آنافیلاکسی به سرعت کاهش یابد.
- اگر علت کهیر مزمن، ایدیوپاتیک تشخیص داده شود (یعنی علت آن ناشناخته است)، پزشک ممکن است از فرد مبتلا درخواست کند تا برای مدتی فعالیتها، عادتها، غذاها و نوشیدنیها، داروها یا مکملهایی که مصرف میکند را یادداشت کند. این موارد را میتوان با هر بار شعلهور شدن کهیر مقایسه کرد. گاهی اوقات ممکن است یک محرک، دلیل اصلی کهیر نباشد، اما میتواند به عنوان یک تشدیدکننده آن تعیین شود. یادداشت کردن این موارد میتواند به پزشک در تعیین تفاوتها کمک کند.
درمان کهیر و آنژیوادم شدید
برای کهیر و آنژیوادم شدید، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:
- تزریق آدرنالین (اپینفرین) که اغلب در شرایط اضطراری استفاده میشود
- داروی کورتیزون
- داروهای کنترلکننده پروتئین خون، برای کمک به تنظیم و کاهش علائم
- EpiPen در صورت بروز شرایط اضطراری یا شعلهور شدن شدید کهیر
- تزریق مایع داخل وریدی برای افزایش فشار خون که معمولا یک محلول نمکی است
- در شرایط اضطراری که تنفس دشوار است، ممکن است اکسیژن از طریق ماسک یا از طریق لوله تنفسی به بیمار داده شود.
هر مورد شدیدی از کهیر که منجر به بستری شدن در بیمارستان شود، برای مدتی نیاز است تا بیمار تحت نظر پزشک باشد، زیرا خطر عود آن نسبتاً بالاست.
درمان کهیرهای خورشیدی
اگر میپرسید روش درمان این نوع کهیر چیست، بهتر است بدانید که کهیر خورشیدی اغلب خود به خود برطرف میشود، اما میتوان با روشهای زیر آن را درمان کرد:
- مصرف داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها و برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان آسم یا هیدروکسی کلروکین (داروی ضد مالاریا)
- فتوتراپی که میتواند به آمادهسازی پوست برای قرار گرفتن در معرض نور خورشید با استفاده از دوزهای کم لامپ خورشیدی ماوراء بنفش برای کاهش حساسیت بدن نسبت به اثرات آن کمک کند، اما نتایج آن ممکن است طولانیمدت نباشد
- سرکوبکنندههای ایمنی، تبادل پلاسما، فوتوفورز و ایمونوگلوبولین داخل وریدی
درمان کهیر کولینرژیک
کهیر کولینرژیک را با استفاده از روشهای زیر میتوان درمان کرد:
- اصلاح شیوه زندگی (به ویژه فعالیتهای ورزشی شدید و فیزیکی که ممکن است نیاز به اصلاح داشته باشد تا دمای بدن بیش از حد افزایش نیابد؛ به عنوان مثال فعالیتهای ورزشی محدود در فضای باز در طول ماههای گرم سال)
- مدیریت اضطراب و محرکهای مرتبط با استرس
- از طریق تجویز داروهایی که ممکن است برای کاهش علائم توصیه یا تجویز شوند (مانند آنتیهیستامینها یا آنتاگونیستهای H1) یا داروهای کنترلکننده میزان تعریق تولید شده توسط بدن (متانتلین بروماید)، مسدودکنندههای بتا، سرکوبکنندههای ایمنی یا داروهایی که برای درمان مشکلات ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش استفاده میشوند.
- EpiPen، اگر علائم شدید خطر عوارض آنافیلاکسی ناشی از ورزش باشد.
بیشتر بخوانید: کهیر گرمایی؛
بهترین درمان خانگی کهیر چیست؟
موارد زیر ممکن است به کاهش علائم کهیر خفیف کمک کند:
- از کمپرس خنک، پانسمان یا بانداژ مرطوب و پارچههای خیس روی پوست آسیبدیده استفاده کنید تا به تسکین و جلوگیری از میل به خاراندن کمک کند.
- دمای خنک و ملایم را در طول روز و شب در محیط خانه حفظ کنید.
- لباسهای سبک و گشاد نخی بپوشید.
- از آلرژنها و محرکها اجتناب کنید.
- حمام با آب سرد یا ولرم همراه با بلغور جو دوسر آسیابشده را امتحان کنید. (این کار به کاهش خارش کمک میکند).
- از صابونهای ملایم برای پوستهای حساس استفاده کنید .
- هنگام بیرون رفتن از خانه از کرم ضد آفتاب مورد تایید پزشک معالج استفاده کنید.
- از سیگار کشیدن یا مصرف الکل، بخصوص در حین مصرف دارو خودداری کنید.
در این مقاله تلاش کردیم به طور جامع و کامل به سوال کهیر چیست پاسخ دهیم. در بیشتر موارد، کهیر یک بیماری جدی نیست، اگرچه یک عارضه ناراحتکننده است. به طور کلی میتوان گفت کهیر بیضرر است، خود به خود برطرف میشود و به ندرت به یک واکنش تهدیدکننده برای سلامتی تبدیل میشود.
البته کهیرهای شدید میتوانند به سرعت خطرناک شوند و در صورت عدم درمان مؤثر ممکن است زندگی فرد مبتلا را تهدید کنند. کهیر میتواند هم قابل پیشبینی باشد و هم نه، اغلب ناپدید میشود و سپس دوباره ظاهر میشود. در اکثر موارد، کهیر را میتوان به طور موثر کنترل کرد و معمولاً هیچ آسیب طولانیمدت یا اثرات نامطلوبی پس از شیوع ایجاد نمیکند.
کهیر به برجستگیهای قرمز رنگ، صاف و اغلب خارشدار روی پوست گفته میشود که به طور ناگهانی در اشکال و اندازههای مختلف ظاهر میشوند و گاهی اوقات مشخص نمیشود که علت بروز کهیر چیست. این بیماری پوستی نسبتاً شایع است و حتی بدون مداخله پزشکی خود به خود از بین میرود.
اعتقاد بر این است که کهیر یک واکنش آلرژیک به برخی آلرژنها است. کهیرهای آلرژیک در پاسخ به هیستامین ایجاد میشوند و توسط سلولهای خاصی وارد رگهای خونی میشوند تا به یک آلرژن در بدن حمله کنند. هنگامی که این اتفاق میافتد، پلاسمای خون از رگهای خونی کوچک به بیرون نشت میکند و در نتیجه، برجستگیهای کمرنگ یا پلاکهایی روی پوست ظاهر میشوند.
کهیرهای مزمن معمولاً بیش از ۶ تا ۸ هفته ادامه مییابند و تقریباً به صورت روزانه اتفاق میافتند و ظاهر شدن مکرر آن از ماهها تا سالها متغیر است. تشخیص علت دقیق کهیر مزمن غیرمعمول است و به همین دلیل به آن بیماری ایدیوپاتیک گفته میشود. پزشک ممکن است در هنگام مشاهده علائم کهیر، یک آزمایش خون یا آزمایش آلرژی تجویز کند، ولی نتایج آزمایش شاید به تعیین علت زمینهای آن کمک نکند.