سرطان پوست؛ علائم، دلایل و درمان‌های رایج!

یک‌سوم تشخیص‌های سرطان در سراسر جهان به سرطان پوست ختم می‌شود بنابراین می‌توان گفت که سرطان پوست یکی از متداول‌ترین نوع سرطان است. احتمالاً می‌دانید که قرار گرفتن در معرض آفتاب یکی از اصلی‌ترین دلایل چین‌وچروک و لکه‌های پیری روی صورت است اما عواقب جدی‌تر آن به سرطان پوست ختم می‌شود! خوشبختانه این نوع سرطان اگر زود تشخیص داده شود قابل‌درمان است. در ادامه با کیوت مگ همراه باشید تا بیشتر با سرطان پوست و روش‌های درمان آن آشنا شوید.

سرطان پوست چیست؟

سرطان پوست در اثر رشد غیرطبیعی سلول‌های پوستی­ای که کنترل چرخه رشد خود را از دست داده‌اند ایجاد می‌شود. در اغلب موارد این نوع سرطان به دلیل تغییرات ناشی از اشعه ماوراءبنفش انباشته‌شده در سلول‌های پوستی اتفاق می‌افتد.

قرار گرفتن طولانی‌مدت زیر نور آفتاب، برنزه کردن با دستگاه سولار، آفتاب‌سوختگی شدید در کودکی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار و تماس مکرر با اشعه ایکس ازجمله عوامل مؤثر در بروز سرطان پوست هستند. سه نوع اصلی سرطان پوست عبارت‌اند از:

• کارسینوم سلول پایه‌ای
• کارسینوم سلول سنگفرشی
• ملانوم

همچنین کراتوز اکتینک نوعی رشد پوستی پیش سرطانی است که می‌تواند به یک سرطان تبدیل شود. کارسینوم سلول پایه‌ای و کارسینوم سلول سنگفرشی رایج‌ترین انواع سرطان پوست هستند که با عنوان “سرطان پوست غیرملانوم” شناخته می‌شوند.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی سرطان خون

کارسینوم سلول پایه‌ای قابل‌درمان است و کارسینوم سلول سنگفرشی در صورت تشخیص در مراحل اولیه و درمان زودهنگام معمولاً به سایر اندام‌ها گسترش نمی‌یابد. بیشتر سلول‌های پایه‌ای و سنگفرشی در مناطقی از پوست که بیشتر در معرض آفتاب قرار می‌گیرند مانند صورت، گوش، گردن، لب و پشت دست‌ها ایجاد می‌شوند.

این نوع سلول‌های سرطانی بسته به‌نوعی که دارند می‌توانند رشد سریع یا کندی داشته باشند اما به‌ندرت به سایر نقاط بدن گسترش می‌یابند. ملانوم به‌اندازه کارسینوم سلول پایه‌ای و سلول سنگفرشی شایع نیست اما خطرناک‌ترین شکل سرطان است. اگر ملانوم درمان نشود یا به مراحل پیشرفته برسد به احتمال زیاد در سایر اندام‌های بدن پخش می‌شود، درنتیجه درمان آن مشکل شده و احتمال مرگ ناشی از سرطان پوست افزایش می‌یابد.

علائم سرطان پوست

سرطان پوست می‌تواند یک آماس یا لکۀ پوستی باشد که بهبود نمی‌یابد. رایج‌ترین علامت هشداردهنده سرطان پوست تغییر سطح پوست، رشد خال و سلول‌های پوستی جدید یا تغییر رشد آن‌هاست.

کارسینوم سلول پایه‌ای اغلب به شکل یک برجستگی کوچک، صاف، مرواریدی یا مومی روی صورت، گوش و گردن ظاهر می‌شود. گاهی نیز به شکل یک ضایعه صاف صورتی، قرمز یا قهوه‌ای‌رنگ در بدن، بازوها یا پاها دیده می‌شود. کارسینوم سلول سنگفرشی به‌صورت یک گره سفت، قرمز یا به‌صورت یک ضایعه مسطح پولک­دار و خشن ظاهر می‌شود و ممکن است خارش، خونریزی و پوسته‌پوسته شدن را به همراه داشته باشد.

هر دو نوع کارسینوم سلول‌های پایه‌ای و سنگفرشی به‌طور عمده در مناطقی از پوست که مکرراً در معرض آفتاب قرار گرفته‌اند رخ می‌دهند اما می‌تواند در هرجایی از بدن ظاهر شوند. ملانوم معمولاً به‌صورت یک تکه یا یک رنگدانه برجسته قهوه‌ای ظاهر می‌شود و ممکن است شبیه یک خال معمولی باشد اما معمولاً ظاهری نامنظم‌تر دارد.

تشخیص به‌موقع سرطان پوست بهترین راه جلوگیری از عوارض آن است بنابراین به‌محض دیدن کوچکترین علائم بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای تشخیص خال معمولی از غیرمعمولی می‌توانید از قانون ABCDE استفاده کنید:

• عدم تقارن(Asymmetry): نیمی از خال با نیمه دیگر مطابقت ندارد.
• لبه(Border): خال‌هایی نامنظم، ناهموار با لبه‌های تار، مشکوک به سرطان پوست هستند.
• رنگ(color): ضایعات پوستی مایل به قرمز، مایل به سفید و مایل به آبی از خطرناک‌ترین نوع هستند.
• قطر(Diameter): خال‌هایی با قطر بیشتر از 6 میلی‌متر یا خال‌هایی که نسبت به قبل بزرگتر شده‌اند، را باید جدی گرفت.
• تغییر شکل(Evolution): بزرگ شدن و تغییر در شکل، رنگ یا اندازه ضایعات پوستی، از مهمترین نشانه‌ها برای تشخیص سرطان پوست به شمار می‌روند. ترشح، خونریزی، خارش، درد یا تغییر شکل زخمی که خوب نمی‌شود نیز از دیگر علائم سرطان پوست است.

درمان سرطان پوست

در صورت تشخیص سرطان پوست و بسته به نوع، گسترش یا عدم انتشار آن به سایر اندام‌های بدن می‌توان از گزینه‌های درمانی زیر استفاده کرد:

1- جراحی: این روش درمانی به چهار دسته جراحی میکروسکوپی، جراحی با برش، الکترو جراحی و جراحی به روش کرایو تقسیم می‌شود. در جراحی میکروسکوپی جراح با چاقوی کوچک جراحی، تومور و لایه نازک بافت اطراف آن را برمی‌دارد. در جراحی با برش، جراح تومور و مقدار مشخصی از پوست سالم اطراف آن را برمی‌دارد تا مطمئن شود که بافت سرطانی را به‌طور کامل خارج کرده است.

در الکترو جراحی از گرما برای سوزاندن بافت سرطانی و برخی مناطق اطراف آن استفاده می‌شود. در جراحی به روش کرایو نیز تومور را منجمد می‌کنند. گاهی لازم است که این روش چندین بار تکرار شود.

۲- شیمی درمانی موضعی یا ایمنی درمانی: اگر سرطان فراتر از پوست رفته و سایر اندام‌ها و بافت‌های اطراف را تحت تأثیر قرار دهد  شیمی درمانی یا ایمنی درمانی (دارو درمانی هدفمند) توصیه می‌شود.

۳- پرتو درمانی: فقط زمانی که خطر بازگشت توده سرطانی یا گسترش آن به اندام‌های داخلی بدن وجود داشته باشد توصیه می‌شود که از پرتو درمانی استفاده شود. برای بیمارانی که قادر به جراحی نبوده یا دسترسی به توده‌های سرطانی آن‌ها برای جراح دشوار است اغلب از پرتو درمانی یا درمان‌های موضعی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی آلرژی پوست

کلام آخر اینکه تقریباً تمام انواع سرطان پوست اگر به‌موقع و قبل از شیوع، تشخیص داده شوند قابل‌درمان هستند؛ هرچه ضایعات پوستی زودتر پیدا و از بین رود احتمال بهبودی بیمار نیز بیشتر است. 90 درصد مبتلایان به سرطان سلول‌های پایه‌ای بهبود می‌یابند. درمجموع اگر خال یا ضایعه پوستی دیگری در بدن دارید که باعث نگرانی شما شده است در اولین فرصت آن را به یک متخصص پوست نشان دهید.