علائم پوستی سوزاک؛ انواع، دلایل و روش درمان و پیشگیری

سوزاک یکی از بدنام‌ترین بیماری‌های دنیا است که متاسفانه در حال حاضر جمعیت بزرگی از بزرگسالان را در سرتاسر دنیا درگیر خود کرده است. سوزاک بیشتر در طول رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتشر می‌شود، اما نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به‌این بیماری نیز می‌توانند حین زایمان آلوده شوند. در نوزادان، سوزاک بیشتر چشم‌ها را درگیر می‌کند. با این حال به‌طور کلی، سوزاک عفونتی ناشی از باکتری مقاربتی است که اغلب مجرای ادرار، راست روده یا گلو را در مردان و زنان درگیر می‌کند. همچنین در زنان، سوزاک می‌تواند دهانه رحم را نیز درگیر کند. علائم پوستی سوزاک می‌توانند بسیار دردناک باشند که در ادامه این مطلب به‌بررسی آنها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

سوزاک چیست؟

قبل از اینکه به‌بررسی علائم پوستی سوزاک بپردازیم، لازم است توضیحاتی راجع به‌این بیماری و نحوه گسترش آن داشته باشیم. سوزاک عفونت مقاربتی (STI) است که توسط یک باکتری به‌نام نایسریا گونوره (Neisseria gonorrhoeae) یا گونوکوکوس (gonococcus) ایجاد می‌شود.

این بیماری قبلاً به‌عنوان “the clap” نیز شناخته می‌شد. باکتری‌هایی که عامل ایجاد سوزاک هستند، عمدتاً در ترشحات آلت تناسلی و مایع واژن یافت می‌شوند. سوزاک به‌راحتی از روش‌های زیر بین افراد منتقل می‌شود:

• رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی محافظت نشده
• به‌اشتراک گذاشتن ویبراتورها یا سایر اسباب بازی‌های جنسی که در هر بار استفاده از آنها شسته نشده یا با کاندوم جدید پوشانده نشده‌اند.

این باکتری می‌تواند ورودی رحم (دهانه رحم)، لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند (مجرای خروجی ادرار)، راست روده و به‌ندرت گلو یا چشم‌ها را آلوده کند. این عفونت می‌تواند از یک زن باردار به‌جنین نیز منتقل شود. اگر باردار هستید و ممکن است سوزاک داشته باشید، مهم است قبل از تولد فرزندتان آزمایش سوزاک بدهید و برای درمان اقدام کنید.

زیرا بدون درمان، سوزاک می‌تواند باعث کوری دائمی در نوزاد تازه متولد شده شود. سوزاک از طریق بوسیدن، در آغوش گرفتن، استخر ، صندلی توالت یا حمام مشترک، حوله، فنجان، بشقاب یا کارد و چنگال منتقل نمی‌شود. این باکتری نمی‌تواند برای مدت طولانی در خارج از بدن انسان زنده بماند.

همانطور که در مقدمه مطلب علائم پوستی سوزاک گفتیم، این بیماری بسیاری از بزرگسالان را در سرتاسر دنیا درگیر خود کرده است. مثلا در ایالات متحده امریکا، در حال حاضر بالغ بر 616هزار مورد سوزاک گزارش شده است. سوزاک معمولاً به‌راحتی قابل درمان است،

اما هرگونه تأخیر در درمان آن می‌تواند منجر به‌عوارض جدی (و گاهی اوقات، عوارض دائمی) شود. به‌عنوان مثال اگر سوزاک رحم یا لوله‌های فالوپ را تحت تاثیر قرار دهد، می‌تواند منجر به‌بیماری التهابی لگن (PID) شود که این بیماری در طولانی مدت منجر به‌ناباروری خواهد شد. عارضه رایج دیگر سوزاک، اپیدیدیمیت یا التهاب لوله حامل اسپرم است که می‌تواند منجر به‌ناباروری در مردان شود.

علائم سوزاک چیست؟

قبل از اینکه به‌علائم پوستی سوزاک بپردازیم، نگاهی کلی به‌علائم این بیماری خواهیم داشت. اول از همه باید بدانید، قرار نیست در صورت ابتلا به‌سوزاک، همیشه علائم این بیماری همراه شما باشند. اما حتی اگر یک ناقل بدون علامت هستید (یعنی هیچ علامتی ندارید)، باز هم می‌توانید سوزاک را به‌دیگران منتقل کنید.

حتی ممکن است شما به‌سوزاک مبتلا باشید و به‌این دلیل که هیچ علامتی ندارید، از ابتلا به‌این عفونت آگاه نباشید و بدین ترتیب، بیماری را به‌سادگی به‌شریک جنسی خود منتقل کنید. محققان می‌گویند در هنگام صبح و بیدار شدن از خواب، احتمال اینکه متوجه علائم و نشانه‌های سوزاک ‌شوید بیشتر است.

علائم سوزاک در مردان

ممکن است طی 2 تا 30 روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری عامل سوزاک، علائم قابل توجهی از این بیماری در شما ایجاد شود. با این حال، ممکن است چندین هفته طول بکشد تا علائم ظاهر شوند و حتی ممکن است اصلاً علائمی را تجربه نکنید. سوزش یا درد هنگام ادرار احتمالا اولین علامتی است که متوجه آن می‌شوید. دیگر علائم احتمالی عبارتند از:

• تکرر ادرار
• ترشح چرک مانند از آلت تناسلی (این ترشح می‌تواند زرد، سفید، بژ یا سبز باشد)
• تغییر رنگ و تورم در دهانه آلت تناسلی
• تورم یا درد بیضه
• خارش و درد در مقعد
• خونریزی یا ترشحات مقعدی
• درد هنگام اجابت مزاج

علائم سوزاک در زنان

همانند مردان، بسیاری از زنان مبتلا به‌سوزاک هم هیچ علامتی ندارند. با این حال علائمی که ممکن است تجربه کنید می‌توانند از یک روز یا چند هفته پس از قرار گرفتن در معرض این بیماری ظاهر شوند. این علائم اغلب خفیف هستند.

علاوه بر این، آنها می‌توانند بسیار شبیه به‌علائم عفونت مخمری واژن یا سایر عفونت‌های باکتریایی به‌نظر برسند، که همین موضوع می‌تواند تشخیص سوزاک در زنان را (توسط پزشک) دشوارتر کند. علائم احتمالی سوزاک در بانوان عبارتند از:

• ترشحات آبکی، کرمی یا سبز رنگ واژینال
• درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• میل به‌دفع بیشتر ادرار
• پریودهای سنگین‌تر یا لکه بینی در بین پریودها
• درد حین رابطه جنسی دخولی واژینال
• درد شدید در زیر شکم
• خارش و درد در مقعد
• خونریزی یا ترشح مقعدی
• دردناک شدن حرکات روده

سایر علائم پوستی سوزاک

سوزاک همچنین می‌تواند دهان و گلوی بیماران را تحت‌تاثیر قرار دهد. علائم سوزاک دهانی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• گلودرد مداوم
• التهاب و قرمز شدن گلو
• تورم در غدد لنفاوی گردن

سوزاک حتی می‌تواند باعث تب نیز شود. به‌ندرت، سوزاک ممکن است به‌چشمان شما نیز سرایت کند. در واقع اگر فرد مبتلا به‌سوزاک اندام تناسلی یا محل عفونت را لمس کرده و سپس قبل از شستن کامل دست‌ها، چشم خود را لمس کند، ممکن است چشمانش را نیز در معرض این عفونت قرار دهد. زیرا به‌طور کلی، باکتری‌های عامل سوزاک تمایل دارند مناطق گرم و مرطوب بدن از جمله چشمان را هدف قرار دهند.

علائم سوزاک در چشم (gonococcal conjunctivitis) می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• درد، سوزش و حساسیت چشم
• تورم در پلک
• التهاب و قرمزی چشم
• وجود مخاط رشته‌ای سفید یا زرد در اطراف چشم

بیشتر بخوانید: علائم پوستی سل؛ 

پیشگیری از سوزاک

در ادامه بررسی علائم پوستی سوزاک خواهیم دید آیا راهی برای جلوگیری از ابتلا به‌این بیماری هست؟ تنها راه واقعی پیشگیری از سوزاک، نداشتن رابطه جنسی است! اما بسیاری از افراد، هدف واقعی‌تری را انتخاب می‌کنند که این هدف، کاهش خطر ابتلا و انتشار سوزاک است. این اقدامات را برای کاهش خطر انجام دهید:

• در طول رابطه جنسی همیشه از کاندوم یا محافظ دندان استفاده کنید.
• با کسی که هر نوع عفونتی دارد، رابطه جنسی نداشته باشید.
• با کسی که علائم سوزاک دارد، رابطه جنسی نداشته باشید.
• شرکای جنسی خود را محدود کنید و در مورد فعالیت‌های جنسی، آشکارا ارتباط برقرار کرده و صحبت کنید.
• برای سوزاک آزمایش دهید و شریک زندگی خود را نیز آزمایش کنید.

اگر از نظر جنسی فعال هستید، هیچ محافظت کاملی برای سوزاک وجود ندارد. به‌عنوان مثال، کاندوم ممکن است پاره شود. با این حال، انجام اقدامات احتیاطی بیشتر در طول رابطه جنسی می‌تواند تا حد زیادی خطر ابتلا به‌این عفونت را کاهش دهد. همچنین، خطر ابتلا به‌سوزاک در افراد با ویژگی‌های زیر بیشتر است:

• جوان هستند
• رابطه جنسی با شریک جدید دارند
• رابطه جنسی با فردی دارند که با افراد دیگر رابطه جنسی دارد
• چندین شریک جنسی به‌طور همزمان دارند
• قبلا سوزاک داشته‌اند
• سایر بیماری‌های مقاربتی داشته‌اند و یا دارند

تشخیص سوزاک

پس از بررسی علائم پوستی سوزاک، نگاهی هم به‌روش‌های تشخیص این عفونت خواهیم داشت. اگر فردی به‌این دلیل که علائم پوستی سوزاک را تجربه می‌کند یا مشکوک است که اخیرا در معرض این باکتری قرار گرفته است، باید به‌پزشک مراجعه کند.

در ابتدا، پزشک از فرد در مورد علائم و سابقه پزشکی او می‌پرسد و همچنین، آزمایشی را تجویز خواهد کرد که ممکن است نیاز به‌نمونه ادرار یا سواب از آلت تناسلی، دهانه رحم، مجرای ادرار، مقعد، پلک یا گلو داشته باشد. تست‌های خانگی سوزاک نیز در دسترس هستند.

فردی که از کیت تست در خانه استفاده می‌کند، نمونه خود را به‌آزمایشگاه می‌فرستد و نتایج را مستقیماً دریافت می‌کند. اگر نتیجه مثبت باشد، باید برای درمان به‌پزشک مراجعه کند و با این حال به‌دلیل دقت پایین‌تر تست‌های خانگی، ممکن است پزشک از او بخواهد آزمایش دیگری را برای تایید نتیجه انجام دهد.

به‌طور کلی شما باید از کیت‌های خانگی دقیقاً طبق دستورالعمل استفاده کنید، چون در غیر این صورت ممکن است نتیجه آنها دقیق نباشد. از آنجایی که این تست‌ها می‌توانند از نظر دقت متفاوت باشند، بهتر است در صورت امکان به‌جای خرید آنها به‌یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید.

اگر فردی مبتلا به‌سوزاک یا بیماری مقاربتی دیگری تشخیص داده شود، شریک جنسی او نیز باید برای آزمایش به‌پزشک مراجعه کند.

درمان سوزاک

مطلب بررسی علائم پوستی سوزاک را با بررسی راه‌های درمان این بیماری ادامه می‌دهیم. خوشبختانه، آنتی‌بیوتیک‌های مدرن در اکثر موارد می‌توانند سوزاک را درمان کنند. البته شما نمی‌توانید سوزاک را با داروهای بدون نسخه همانند آنتی‌بیوتیک‌های رایج در داروخانه‌ها و به‌صورت خانگی درمان کنید.

اگر فکر می‌کنید ممکن است سوزاک داشته باشید (یا مثلا اگر شریک جنسی شما نتیجه آزمایش مثبت سوزاک را دریافت کرده است)، باید تشخیص و درمان را از یک پزشک متخصص دریافت کنید.

درمان توصیه شده برای سوزاک، تزریق عضلانی یکباره‌ی آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون است. به‌طور معمول، این شات را از طریق باسن خود دریافت خواهید کرد. پزشک شما احتمالاً داروهای خوراکی (مثلا، دوز داکسی سایکلین، دو بار در روز به‌مدت 7 روز) برایتان تجویز می‌کند.

البته در سال‌های گذشته، پزشکان سفتریاکسون را به‌همراه مصرف خوراکی آزیترومایسین توصیه می‌کردند، اما امروزه دستورالعمل‌ها تغییر کرده‌اند، زیرا باکتری‌های ایجاد کننده سوزاک به‌طور فزاینده‌ای نسبت به‌آزیترومایسین مقاوم شده‌اند. به‌همین دلیل است که شما معمولاً هم دوز تزریقی و هم دوز خوراکی آنتی‌بیوتیک دریافت خواهید کرد.

در مجموع پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، باید در عرض چند روز علائم پوستی سوزاک در شما تسکین پیدا کنند، اما باید یک هفته کامل پس از اتمام داروهای خود از هر گونه فعالیت جنسی خودداری کنید. اگر علائم شما بیش از چند روز پس از درمان همچنان باقی مانده‌اند، باید برای آزمایش مجدد سوزاک اقدام کنید.

در واقع اگر اولین رویکرد درمانی مؤثر نباشد، یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی آنتی‌بیوتیک دیگری را برایتان تجویز می‌کند که یک یا دو بار در روز به‌مدت 7 روز مصرف کنید. متاسفانه ظهور سویه‌های سوزاک مقاوم به‌آنتی‌بیوتیک، چالش‌هایی را برای درمان موفقیت‌آمیز این بیماری ایجاد می‌کند.

برای سوزاک دهانی نیز، باید 1 تا 2 هفته بعد از پایان داروهایتان به‌یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مراجعه کنید تا مطمئن شوید عفونت از بین رفته است.

عوارض سوزاک

همانطور که پیش‌تر گفتیم، علائم پوستی سوزاک می‌توانند منجر به‌عوارض شدید مختلفی شوند. به‌همین دلیل مهم است که در اسرع وقت این بیماری را درمان کنید. مثلا برای فردی که علائم پوستی سوزاک را در واژن خود تجربه می‌کند، سوزاک می‌تواند منجر به‌موارد زیر شود:

• PID
• درد مزمن لگن
• ناباروری
• حاملگی خارج رحمی، که می‌تواند یک اورژانس پزشکی باشد

سایر عوارض سوزاک می‌توانند در دوران بارداری و زایمان رخ دهند و بدون درمان، سوزاک خطر مرده‌زایی را افزایش می‌دهد. اگر این عفونت به‌نوزاد تازه متولد شده منتقل شود، می‌تواند باعث عفونت مفصل، از دست دادن بینایی یا باکتریمی (که یک عفونت خونی تهدید کننده زندگی است) در نوزاد شود.

در مردان نیز، سوزاک می‌تواند منجر به ‌اپیدیدیمیت شود که می‌تواند مشکلاتی را در باروری او ایجاد کند. در همه، سوزاک درمان نشده می‌تواند منجر به‌عفونت در مفاصل شود که در این صورت، فرد ممکن است نیاز به‌درمان IV داشته باشد. باقی ماندن این بیماری در بدن همچنین می‌تواند منجر به‌”عفونت گنوکوکی منتشر شونده” شود که ممکن است زندگی فرد را تهدید کند. برخی از علائم و نشانه‌های این بیماری عبارتند از:

• درماتیت، که معمولاً شامل بثورات پوستی، خارش و خشکی پوست می‌شود
• تب
• آرتروز
• التهاب و تورم اطراف تاندون‌ها

علاوه بر این، افراد مبتلا به‌سوزاک در معرض خطر بالاتری برای ابتلا یا انتقال HIV هستند، زیرا هر دو عفونت می‌توانند زخم‌های بازی را روی پوست ایجاد کنند که ورود ویروس‌ها و باکتری‌ها از طریق آنها به‌بدن بسیار آسان‌تر خواهد بود.

بیشتر بخوانید:‌ علائم پوستی سیفلیس

به‌پایان مطلب بررسی علائم پوستی سوزاک می‌رسیم. اگر فکر می‌کنید ممکن است به‌سوزاک مبتلا شده باشید، باید فوراً آزمایش دهید. به‌خاطر داشته باشید این عفونت بسیار شایع است و نباید هیچ احساس شرم یا خجالتی در شما برای مراجعه به‌پزشک وجود داشته باشد.

می‌توانید قبل از شروع رابطه جنسی با استفاده از روش‌های بازدارنده برای کلیه فعالیت‌های جنسی، انجام آزمایش‌های منظم برای بیماری‌های مقاربتی و صحبت با شریک جنسی خود در مورد بیماری‌های مقاربتی، اقداماتی را برای جلوگیری از انتقال یا ابتلا به‌سوزاک انجام دهید. با این حال حتی اگر به‌این بیماری مبتلا شدید، بدانید سوزاک قابل درمان است و عدم درمان آن حتی می‌تواند زندگی شما را تهدید کند.

منبع ++++++