اگزما صورت؛ از علائم و دلایل تا درمان‌های خانگی

جوش‌های اگزما می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شوند، اما زمانی که روی صورت ظاهر می‌شوند، به دلیل حساسیت و لطافت پوست صورت، بسیار ناراحت‌کننده، دردناک و خارش‌دار خواهند بود. البته به طور کلی، اگزما اغلب صورت را درگیر می‌کند و اگزما صورت از آنجایی که روی زیبایی ظاهری افراد تاثیر می‌گذارد، می‌تواند فرد را از لحاظ روحی روانی نیز دچار تاثیرات منفی نماید. علاوه بر این، پوست صورت بسیار حساس است و حتی با خفیف‌ترین درجه التهاب نیز می‌تواند احساس درد، خارش و ناراحتی کند. برای برخی افراد، اگزما صورت یک مشکل کوتاه مدت است و تنها طی یک یا دو هفته حل می‌شود. اما این بیماری برای دیگران ممکن است طولانی‌تر باشد و بر کیفیت زندگی آنها تأثیر منفی بگذارد. در این مطلب به طور اختصاصی با اگزما صورت آشنا شده و راه‌های مقابله با آن را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

انواع اگزما صورت

اگزما یک بیماری پوستی است که با خشکی، خارش، التهاب و لکه‌های خشن روی پوست مشخص می‌شود. در اینجا نگاهی به پنج نوع اگزما می‌اندازیم که می‌توانند روی صورت تاثیر بگذارند.

درماتیت آتوپیک

طبق گفته انجمن ملی اگزما، درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع اگزما است که افراد را در هر سنی مبتلا می‌کند. این بیماری حتی می‌تواند کودکان را از شش ماهگی تحت تاثیر قرار دهد.

درماتیت آتوپیک یک بیماری مزمن است؛ یعنی اگرچه علائم آن ممکن است پس از چند هفته یا چند ماه بهبود یابند، اما معمولاً در طول زندگی فرد بازمی‌گردند. اگزما در اکثر کودکان تا زمانی که به سن 4 یا 5 سالگی می‌رسند، شدیدتر می‌شود؛ اگرچه ممکن است همیشه پوست خشک و حساسی داشته باشند.

علائم درماتیت آتوپیک شامل لکه‌های خشک و خارش‌دار در ناحیه اطراف پیشانی، گونه‌ها و چشم است. سایر نواحی بدن که معمولاً تحت تأثیر درماتیت آتوپیک قرار می‌گیرند، عبارتند از داخل آرنج و پشت زانو.

علل و محرک‌ها: موارد مختلفی می‌تواند باعث درماتیت آتوپیک شود، مانند ژنتیک، که در این صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری اگزما یک عامل خطر برای شما است. محرک‌ها و آلرژن‌ها نیز ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند، بنابراین در صورت داشتن آلرژی غذایی یا تب یونجه ممکن است درماتیت روی صورتتان ایجاد شود.

درماتیت سبورئیک

اگرچه درماتیت آتوپیک به عنوان رایج‌ترین نوع اگزما شناخته می‌شود، اما درماتیت سبورئیک یک نوع رایج از اگزما صورت است. البته درماتیت سبورئیک ممکن است پوست سر و قفسه سینه را نیز درگیر کند.

این بیماری توسط رشد بیش از حد مخمر مالاسزیا ایجاد می‌شود. در صورت ابتلابه درماتیت سبورئیک، احتمالاً خشکی، خارش و قرمزی در اطراف ابروها، گوش‌ها و خط رویش مو را تجربه می‌کنید.

این بیماری می‌تواند در نوزادان و بزرگسالان ایجاد شود و در نوزادان به عنوان کلاه گهواره‌ای (cradle cap) شناخته می‌شود و معمولاً تا حدود 6 ماهگی ادامه دارد. درماتیت سبورئیک می‌تواند روی پوست سر هم ایجاد شود. افراد مبتلابه شوره سر گاهی‌اوقات به این نوع اگزما مبتلا می‌شوند.

علل و محرک‌ها: عوامل متعددی می‌توانند باعث تشدید یا بدتر‌شدن این نوع اگزما صورت شوند. پوست شما ممکن است زمانی که تحت استرس هستید یا در معرض آفتاب و رطوبت زیاد قرار می‌گیرید، بدتر شود.

درماتیت تماسی تحریک‌کننده

محصولاتی که روی صورت خود استفاده می‌کنید نیز می‌توانند باعث خشکی، خارش و قرمزی شوند. اینها شامل محصولات شستشوی صورت، کرم‌های لایه‌بردار، لوازم آرایش، ضد آفتاب و سایر محصولات آرایشی بهداشتی می‌باشد. درماتیت تماسی تحریک‌کننده، افراد در هر سنی از جمله نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اگر کودک شما به لوسیون یا دستمال مرطوب کودک حساس باشد، ممکن است به این نوع درماتیت مبتلا شود. برخی از نوزادان نیز به دلیل رطوبت بیش از حد ناشی از ترشح آب دهان، درماتیت تماسی تحریک‌کننده در اطراف دهان خود دارند.

علل و محرک‌ها: درماتیت تماسی تحریک‌کننده زمانی رخ می‌دهد که مواد و عطرهای خاصی در محصولات آرایشی پوست را تحریک کنند.

بیشتر بخوانید: درمان اگزما؛ 

درماتیت تماسی آلرژیک

درماتیت تماسی آلرژیک با درماتیت تماسی محرک متفاوت است، زیرا این بیماری یک پاسخ آلرژیک روی صورت است. اگر به یک ماده موجود در یک محصول مراقبت از پوست یا سایر محصولاتی که با صورت شما در تماس هستند حساسیت دارید، سیستم ایمنی بدن شما واکنش نشان می‌دهد.

این امر باعث اگزما صورت و علائم آلرژی مانند خشکی، کهیر، خارش و قرمزی می‌شود. درماتیت تماسی آلرژیک و تحریک‌کننده می‌تواند علاوه بر صورت، سایر نواحی بدن را نیز درگیر کنند.

علل و محرک‌ها: ممکن است پس از مصرف برخی محصولات مراقبت از پوست روی صورت، رنگ مو، آرایش، لاک ناخن و حتی پس از استفاده از انواع خاصی از جواهرات، دچار اگزما صورت از نوع آلرژیک شوید. اگر به نیکل حساسیت دارید، گوشواره‌های ساخته شده از این فلز نیز ممکن است باعث واکنش بدنتان شوند. علائم ممکن است از اطراف گوش شما شروع شده و به سایر قسمت‌های صورت سرایت کنند.

اگزمای حساس به نور

اگر به نور خورشید و رطوبت حساس هستید، می‌توانید علائم اگزما را در صورت خود ببینید. اگزمای حساس به نور در کودکان شایع است، اما بزرگسالان را نیز درگیر می‌کند.

علائم این بیماری می‌توانند موقتی باشند، به خصوص زمانی که به دلیل مصرف داروهایی مانند دیورتیک‌ها یا داروهای فشار خون بالا ایجاد شوند. پس از قطع مصرف این داروها ممکن است پوست شما بهبود یابد. برای دیگران، اگزمای حساس به نور یک بیماری مزمن است.

علل و محرک‌ها: خشکی، خارش و قرمزی پوست ممکن است در اثر نور خورشید یا در هوای مرطوب بدتر شوند. استفاده از کرم ضد آفتاب و ماندن در خانه در هوای گرم و مرطوب ممکن است علائم این بیماری را بهبود بخشد.

چه عواملی باعث شدت یافتن اگزما پوستی در افراد می‌شود؟

پوست صورت انسان بسیار ظریف است، بنابراین تحریک‌پذیری بالاتری دارد. با توجه به گفته‌ی انجمن ملی اگزما (NEA)، برخی از محرک‌های عمومی که می‌توانند منجر به تشدید اگزما صورت شوند، عبارتند از:

• محرک‌ها و آلرژن‌های محیطی: اینها معمولا برخی مواد شیمیایی هستند که با پوست شما تماس دارند. این مواد شامل مواد تشکیل‌دهنده صابون، شامپو، محصولات پاک‌کننده صورت، عطرها، دود سیگار، تماس با فلزات و رنگ‌های پارچه هستند. آلرژن‌های رایج (موادی که باعث واکنش آلرژیک می‌شوند) از کپک، شوره حیوانات خانگی، گرد و غبار و گرده تشکیل شده‌اند.
• آلرژن‌های غذایی: برخی افراد پس از خوردن برخی غذاها دچار بثورات اگزما می‌شوند. غذاهای محرک رایج، عبارتند از آجیل، صدف، شیر و تخم‌مرغ.
• استرس: تا به امروز، محققان مطمئن نیستند که چرا استرس می‌تواند اگزما را تحریک کند. اما اجتناب از استرس تا حد امکان ممکن است به کاهش شعله‌ور‌شدن علائم اگزما صورت کمک کند.
• دمای هوا: برای بسیاری از افراد به نظر می‌رسد که هوای گرم باعث بروز اگزما می‌شود. از طرف دیگر، هوای خشک زمستانی نیز می‌تواند به عنوان یک محرک عمل کند.
• نوسانات هورمونی: افزایش و کاهش ترشح استروژن یا پروژسترون ممکن است به تشدید اگزما کمک کند.

وقتی صحبت از اگزما صورت می‌شود، به هر چیزی که با پوست شما در تماس است توجه ویژه‌ای داشته باشید. حساسیت به مواد آرایشی، ماسک‌های صورت، تونرها، پاک‌کننده‌ها و سایر محصولات آرایشی بهداشتی صورت ممکن است باعث تحریک اگزما شوند.

بیشتر بخوانید: گال و اگزما چه فرق و ارتباطی با هم دارند؟

کنترل علائم اگزما صورت

در ادامه استراتژی‌های لازم برای کنترل علائم اگزما را بررسی می‌کنیم:

اول از همه، مطمئن شوید به اگزما مبتلا هستید

اگزما باعث تغییرات پوستی می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به بثورات پوستی خشک و خارش‌دار، تغییر رنگ پوست و سایر علائم پوستی شود.

• اگزما در صورت: اگزما یک بیماری التهابی است و می‌تواند باعث ناراحتی شدید شود. بثورات ممکن است بسیار خشک و خارش‌دار باشند.
• اگزما دور چشم: هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما طیف وسیعی از درمان‌های موثر، از جمله استروئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها، فتوتراپی و داروهای تزریقی وجود دارد.
• اگزمای اطراف دهان: اگزما یا درماتیت آتوپیک اغلب به صورت پوست خشک، قرمز و خارش‌دار ظاهر می‌شود. این بیماری بسیار شایع است و می‌تواند در نوزادان و بزرگسالان رخ دهد.

سایر بیماری‌ها مانند درماتیت سبورئیک یا پسوریازیس ظاهری مشابه اگزما دارند، اما نیاز به درمان متفاوتی دارند. به عنوان مثال، درمان درماتیت سبورئیک معمولاً بر از بین‌بردن پوسته‌های خشک روی پوست و استفاده از کرم ضد قارچ تمرکز دارد. پسوریازیس نسبت به اگزما خارش خفیف‌تری دارد و باعث ایجاد لکه‌هایی از پوست ضخیم و ملتهب می‌شود.

پزشک می‌تواند فرد را معاینه کند و اگزما یا بیماری دیگری را تشخیص دهد. پزشک ممکن است آزمایش پچ روی پوست شما را توصیه کند. در این آزمایش مقادیر کمی از مواد مختلف روی پوست شما اعمال می‌شوند.

طی چند روز آینده، پزشک پوست شما را برای علائم واکنش نسبت به موادی که روی آن مالیده است بررسی می‌کند. آزمایش پچ می‌تواند به تشخیص انواع خاصی از آلرژی‌هایی که باعث اگزما می‌شوند کمک کند.

برای درمان اگزما صورت، اقدامات بهداشتی مناسب را دنبال کنید

اقدامات بهداشتی خوب ممکن است به افراد در مدیریت و کاهش علائم اگزما کمک کنند. یک فرد باید پوست خود را به طور منظم بشوید، اما از صابون یا محصولاتی با عطر زیاد که می‌توانند پوست را بیش از حد خشک یا تحریک کنند، استفاده نکند.

افراد همچنین باید دوش یا حمام کوتاه و ولرم بگیرند و به جای مالش شدید با حوله، پوست را با هوای ملایم سشوار خشک کنند و بلافاصله پس از حمام‌کردن، آن را مرطوب نمایند. علاوه بر این، استفاده منظم از کرم‌های آبرسان ممکن است به بهبود پوست و جلوگیری از خشک‌شدن بیش از حد آن کمک کند.

برخی از افراد مبتلابه اگزما ممکن است متوجه شوند که حمام سفید‌کننده به کاهش التهاب و باکتری‌های پوستشان کمک می‌کند. انجمن ملی اگزما خاطرنشان می‌کند غلظت سفید‌کننده باید مشابه استخرهای شنای کلردار باشد.

این انجمن توصیه می‌کند هر جلسه حمام سفید‌کننده باید حدود 5 تا 10 دقیقه طول بکشد. علاوه بر این، والدین و مراقبان باید اطمینان حاصل کنند که پس از غذا خوردن، دهان و صورت نوزاد را با دقت پاک و خشک نمایند. آنها باید دستمال مرطوب تجاری (که معمولا معطر است) را روی صورت خود استفاده نکنند.

برای درمان اگزما صورت، محرک‌های بالقوه را شناسایی کرده و از آنها اجتناب کنید

فرد مبتلابه اگزما صورت می‌تواند با اجتناب از موادی که ممکن است پوست او را تحریک کنند، مانند صابون، روغن‌های صورت و محصولات معطر، اقداماتی را برای بهبود اگزما انجام دهد. در حالی که قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند التهاب پوست را کاهش دهد و اگزما را بهبود بخشد، گرما و عرق ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند باعث شعله‌ور‌شدن علائم بیماری شود.

سایر محرک‌های بالقوه برای علائم اگزما، عبارتند از:

• گرد و غبار
• محصولات پاک‌کننده
• آلودگی هوا
• لاک ناخن
• جواهرات
• رنگ مو
• گیاهان
• حیوانات خانگی
• کرم ضد آفتاب
• برخی از داروها

شناسایی محرک‌ها و اجتناب از آنها ممکن است به بهبود علائم اگزما کمک کند.

برای رفع اگزما صورت از داروها به درستی استفاده کنید

برخی داروهای بدون نسخه و تجویزی می‌توانند به افراد در مدیریت خارش کمک کنند. پزشکان و داروسازان می‌توانند موثرترین راه‌های استفاده از این محصولات را به افراد نشان دهند. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است پیشنهاد کنند از یک ماسک خنک‌کننده به علاوه‌ی داروهای موضعی یا مرطوب‌کننده به مدت حدود 30 دقیقه برای تسکین علائم اگزما استفاده کنید.

آنها همچنین ممکن است مصرف یک آنتی‌هیستامین غیر آرامبخش را 1 ساعت قبل از ورزش، تمرین یا فعالیت‌های دیگر توصیه کنند، زیرا عرق می‌تواند اگزما را بدتر کند.

برای جلوگیری از خارش شبانه اقدامات لازم را انجام دهید

بسیاری از افراد مبتلابه اگزما به دلیل خارش در خوابیدن مشکل دارند. برای کاهش خارش، فرد می‌تواند این موارد را امتحان کند:

• استفاده از داروهای موضعی در اواخر بعد از ظهر و اوایل شب برای جلوگیری از خارش شبانه
• خوابیدن روی بالش دارای خنک‌کننده
• خوابیدن با ماسک خنک‌کننده
• استفاده از یک رطوبت‌ساز برای جلوگیری از خشک‌شدن بیش از حد هوای خانه
• پتوهای مرطوب نیز می‌توانند به کاهش خارش شبانه، به ویژه برای کودکان و نوزادان مفید باشند.

سعی کنید پوستتان را نخراشید

اگزما ممکن است در برخی افراد باعث خارش شدید شود، اما خاراندن پوست می‌تواند آن را بدتر کند. از آنجایی که مقاومت در برابر خاراندن پوست در اگزما صورت سخت است، فرد باید ناخن‌های خود را تا حد امکان کوتاه نگه دارد. برای نوزادان مبتلابه اگزما، استفاده از دستکش‌های ضد خراش می‌تواند به جلوگیری از خراشیدن پوست آنها کمک کند.

درمان اگزما صورت و اطراف چشم

درمان اگزما پوست صورت و اطراف چشم با مرطوب‌کردن منظم پوست و سایر عادات مراقبت از بدن شروع می‌شود که در قسمت قبلی به آنها پرداختیم. اگر این روش‌ها کمکی نکردند، ممکن است ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما کرم‌های دارویی را پیشنهاد کند که خارش را کنترل کرده و به ترمیم پوست کمک می‌کنند.

این کرم‌ها گاهی با درمان‌های دیگر ترکیب می‌شوند. اگزما می‌تواند در تمام طول عمرتان همراه شما باشد و برای کنترل آن ممکن است نیاز باشد چندین ماه یا سال درمان‌های مختلفی را امتحان کنید و حتی اگر درمان موفقیت آمیز باشد، علائم بیماری ممکن است دوباره عود کنند.

درمان‌های دارویی

• داروهایی که روی پوست اعمال می‌شوند: گزینه‌های زیادی برای کمک به کنترل خارش و ترمیم پوست به صورت کرم، ژل و پماد در دسترس هستند. با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد گزینه‌ها و ترجیحات خود صحبت کنید. از هر چیزی که استفاده می‌کنید، آن را طبق دستور (اغلب دو بار در روز) قبل از مرطوب‌کردن روی پوستتان بمالید. استفاده بیش از حد از یک محصول کورتیکواستروئیدی که روی پوست اعمال می‌شود، ممکن است عوارض جانبی مانند نازک‌شدن پوست داشته باشد.
  کرم‌ها یا پمادهای دارای مهارکننده کلسینورین ممکن است گزینه خوبی برای افراد بالای 2 سال باشند. تاکرولیموس (Protopic) و پیمکرولیموس (Elidel) نمونه‌هایی از این کرم‌ها هستند. آنها را طبق دستور، قبل از مرطوب‌کردن پوست بمالید. هنگام استفاده از این محصولات از نور شدید خورشید دور بمانید.
  البته برخی پزشکان معتقدند که این محصولات خطر ابتلابه لنفوم را افزایش می‌دهند. این هشدار بر اساس موارد نادر لنفوم در بین افرادی است که از مهارکننده‌های موضعی کلسینورین استفاده می‌کنند. با این حال پس از 10 سال مطالعه، هیچ رابطه علمی بین این محصولات و لنفوم و افزایش خطر ابتلابه سرطان یافت نشده است.
• داروهای مقابله‌کننده با عفونت: ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است قرص‌های آنتی‌بیوتیک را برای درمان عفونت تجویز کند.
• قرص‌هایی که التهاب را کنترل می‌کنند: برای اگزما پوست شدیدتر، پزشک ممکن است قرص‌هایی را برای کنترل علائم شما تجویز کند. گزینه‌ها ممکن است شامل سیکلوسپورین، متوترکسات، پردنیزون، مایکوفنولات و آزاتیوپرین باشند. این قرص‌ها موثر هستند اما به دلیل عوارض جانبی جدی، نمی‌توان از آنها برای طولانی مدت استفاده کرد.
• گزینه‌های دیگر برای اگزمای شدید: داروهای بیولوژیک تزریقی (آنتی بادی‌های مونوکلونال) یعنی dupilumab (Dupixent) و tralokinumab (Adbry) ممکن است گزینه‌هایی برای افراد مبتلابه اگزمای متوسط تا شدید باشند که به درمان‌های دیگر پاسخ خوبی نمی‌دهند. مطالعات نشان می‌دهند این داروها در کاهش علائم درماتیت آتوپیک بی‌خطر و موثر هستند. Dupilumab برای افراد بالای 6 سال و Tralokinumab برای بزرگسالان استفاده می‌شوند.

تراپی‌ها

• پانسمان مرطوب: یک درمان موثر برای اگزمای شدید شامل استفاده از پماد کورتیکواستروئیدی و بستن این دارو با یک پارچه (گاز) مرطوب روی پوست است. گاهی‌اوقات این کار در بیمارستان برای افرادی که ضایعات گسترده دارند انجام می‌شود، زیرا این کار فشرده است و به تخصص پرستاری نیاز دارد. بهتر است از پزشک خود در مورد یادگیری نحوه استفاده‌ی ایمن از این تکنیک در خانه سوال کنید.
• نور درمانی: این درمان برای افرادی استفاده می‌شود که یا با درمان‌های موضعی بهبود نمی‌یابند و یا به سرعت پس از درمان دوباره علائم بیماری آنها شعله ور می‌شوند. ساده‌ترین شکل نور درمانی (فوتوتراپی) شامل قرار‌دادن ناحیه آسیب‌دیده در معرض مقادیر کنترل شده نور طبیعی خورشید است. در اشکال دیگر فوتوتراپی از اشعه ماوراءبنفش مصنوعی A (UVA) و فرابنفش باند باریک B (UVB) به تنهایی و یا همراه با دارو استفاده می‌شود. اگرچه نور درمانی در طولانی مدت موثر است، اما اثرات مضری دارد، از جمله پیری زودرس پوست، تغییر در رنگ پوست (هیپرپیگمانتاسیون) و افزایش خطر ابتلابه سرطان پوست. به این دلایل، فتوتراپی در کودکان خردسال کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نوزادان داده نمی‌شود. با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در مورد مزایا و معایب نور درمانی مشورت کنید.
• مشاوره: اگر از وضعیت پوستی خود خجالت‌زده یا ناامید هستید، صحبت با یک درمانگر یا مشاور می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• حفظ آرامش و اصلاح رفتار و عادات ناپسند: این رویکردها ممکن است به افرادی که از روی عادت پوست خود را می‌خارانند، کمک کند.

بیشتر بخوانید: اگزما صورت در بارداری؛

به پایان مطلب بررسی اگزما صورت می‌رسیم. برای برخی از افراد، اگزما یک بیماری مزمن و مادام العمر است که علائم آن به صورت مداوم عود می‌کنند. در واقع، علائم اگزما صورت ممکن است از بین بروند و بعداً بازگردند. برخی از افراد همچنین می‌توانند با افزایش سن علائم کمتری از اگزما را تجربه کنند.

اما حتی اگر اگزما به طور کامل از بین نرود، درمان‌های مختلف می‌توانند شدت علائم آن را کاهش داده و دفعات شعله‌ور‌شدن آن را کمتر کنند. با این حال اگر روش‌های خوددرمانی و داروهای بدون نسخه‌ای که در این مطلب ذکر کردیم باعث بهبود علائم شما نمی‌شوند، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

منبع ++++++