لکه پوست قهوه ای؛ علت + روش سریع درمان

اگر از هایپرپیگمانتاسیون رنج می‌برید، حتما می‌دانید که تلاش برای پنهان کردن، روشن کردن یا پاک کردن لکه‌های قهوه‌ای روی پوستتان چقدر ناامیدکننده است. هایپرپیگمانتاسیون اساساً شرایطی است که در آن، سلول‌های تولیدکننده رنگدانه توسط عوامل خارجی (معمولاً قرار گرفتن در معرض نور خورشید) یا عوامل داخلی مانند تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، قرص‌های ضدبارداری یا یائسگی تحت فشار قرار می‌گیرند. هر شکلی از هایپرپیگمانتاسیون با قرار گرفتن در معرض نور خورشید (گاهی اوقات به‌طور قابل توجهی) بدتر می‌شود. هایپرپیگمانتاسیون ممکن است با نام‌های مختلفی از جمله لکه‌های قهوه‌ای، ملاسما، لکه‌های پیری، لکه‌های کبدی، لکه‌های خورشیدی، کک‌ومک‌های خورشیدی یا ماسک بارداری نامیده شود. خوشبختانه هایپرپیگمانتاسیون اغلب قابل کنترل است و در این مطلب قصد داریم تا درباره لکه پوست قهوه ای و راه‌های خلاصی از شر آن صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید!

علت لکه قهوه ای روی پوست

رنگ پوست انسان‌ها، چه روشن و چه تیره از ملانین بدست می‌آید. برخی از افراد با سلول‌های ملانین بیشتری نسبت به دیگران متولد می‌شوند و در نتیجه، میزان رنگدانه‌های مشکل‌ساز بیشتری دارند. یعنی هر چه ملانین بدن شما بیشتر باشد، رنگ بیشتر و “پتانسیل تغییر رنگ” بیشتری در پوست خود دارید.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، گرما، آسیب یا تغییرات هورمونی همگی می‌توانند باعث افزایش تولید ملانین شوند. این انواع افزایش تولید ملانین غیر طبیعی هستند که باعث ایجاد رنگ نامنظم در پوست می‌شوند. ملانین در پاسخ به این محرک‌ها به سطح پوست افزایش می‌یابد، اما فوراً دیده نمی‌شود، زیرا سلول‌ها در عمق پوست تولید می‌شوند و سپس به آرامی به سطح می‌آیند. به همین دلیل ممکن است لکه پوست قهوه ای را تا روزها، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پس از قرار گرفتن در معرض یکی از عوامل تولید بیشتر ملانین مشاهده نکنید.

ملانین یک محافظ پوست است و در واقع به عنوان تلاش بدن برای جلوگیری از آسیب سلولی ناشی از نور خورشید یا گرما تولید می‌شود. مثلا برنزه کردن که بسیاری از دختران به دنبال آن هستند، در واقع واکنش بدن به آسیب سلولی ناشی از نور خورشید است. با انجام مکرر این کار، پوستی که به‌طور یکنواخت برنزه شده ظاهری خالدار به خود می‌گیرد و سپس لکه‌های تیره متمرکزی را نشان می‌دهد.

3 علت اصلی پرپیگمانتاسیون و لکه پوست قهوه ای شامل موارد زیر هستند:

هایپرپیگمانتاسیون ناشی از خورشید

همانطور که گفتیم، یکی از عملکردهای اولیه تولید ملانین در پوست شما محافظت از شما در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید است. “برنزه شدن” نمونه بارز پاسخ ملانین بدن شما به خورشید است. هنگامی که پوست با قرار گرفتن مکرر در معرض نور خورشید مورد حمله قرار می‌گیرد، آسیب‌های ناشی از نور خورشید را به طرق مختلف تجربه می‌کنید که یکی از آنها لکه پوست قهوه ای و ایجاد رنگدانه‌های پررنگ ناشی از تولید بیش از حد ملانین است. هنگامی که چرخه تولید بیش از حد رنگدانه شروع شده است، متوقف کردن آن دشوار است و معمولاً نیاز به مداخله پزشکی دارد.

بیشتر بخوانید: رایج‌ترین بیماری‌های پوستی و علت آن‌ها

هیپرپیگمانتاسیون هورمونی (ملاسما یا کلواسما) ناشی از تغییرات هورمونی

دومین علت شایع پرپیگمانتاسیون، تغییرات هورمونی است. این مورد ممکن است نتیجه استفاده از قرص‌های ضد بارداری، بارداری یا مراحل مختلف یائسگی باشد. تغییرات هورمونی باعث می‌شود که سلول‌های ملانین بیش از حد تولید شده و در پوست حرکت کنند، و باید بدانید که قرار گرفتن در معرض نور خورشید همیشه آن را بدتر می‌کند.

هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب ناشی از آسیب

سومین علت شایع ایجاد لکه پوست قهوه ای ، نتیجه‌ی مستقیم نوعی آسیب به پوست است. آسیب‌های معمولی که باعث ایجاد رنگدانه می‌شوند عبارتند از:

• انجام نادرست لیزر درمانی
• آکنه یا کیست آکنه
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض گرما
• اپیلاسیون مو
• نیش حشرات یا بثورات خارش‌دار
• سایش یا بریدگی

التهاب، پاسخ بدن شما به آسیب است. اغلب التهاب‌ها آشکار نیستند، زیرا در سطح عمیقی از بدن رخ می‌دهند. اما التهاب‌های ناشی از آسیب‌های ذکر شده باعث تولید ملانین می‌شوند و نتیجه آن‌ها افزایش غلظت رنگدانه در ناحیه آسیب دیده است. مثلا یکی از نتایج رایج لیزر مو که به درستی انجام نمی‌شود، تکثیر لکه‌های تیره روی پاها یا صورت است. انواع مختلفی از لیزرهای مو در بازار وجود دارند و هر کدام برای هر نوع پوست و رنگی طراحی نشده‌اند.

سریع‌ترین راه از بین بردن لک قهوه ای صورت

لکه پوست قهوه ای یک مشکل پزشکی نیست و نیازی به درمان ندارند، اما برخی از افراد ممکن است به دلایل زیبایی بخواهند این لکه‌ها را از بین ببرند. برای این کار، یک متخصص پوست می‌تواند کرم‌ها یا روش‌هایی را برای روشن کردن لکه‌های تیره یا در برخی موارد برای از بین بردن آن‌ها پیشنهاد کند.

روش‌های پزشکی گران‌تر از کرم‌ها هستند و احتمالاً عوارض جانبی بیشتری ایجاد می‌کنند، اگرچه سریع‌تر عمل می‌کنند. انتخاب بهترین گزینه درمانی برای هر فرد هم به علت، اندازه لکه قهوه ای و ناحیه بدن بستگی داشته‌باشد. در مجموع، یک متخصص پوست ممکن است یکی از درمان‌های زیر را برای لکه پوست قهوه ای توصیه کند:

لیزر درمانی

انواع مختلفی از لیزردرمانی موجود هستند. رایج‌ترین لیزر برای درمان لکه‌های تیره روی پوست از لیزر نور پالس شدید استفاده می‌کند که در آن،  نور لیزر ملانین را هدف قرار می‌دهد و لکه‌های تیره را از بین می‌برد.

میکرودرم ابریژن

در حین میکرودرم ابریژن، متخصص پوست از دستگاه خاصی که دارای سطح ساینده است برای برداشتن لایه بیرونی پوست استفاده می‌کند. این درمان باعث رشد کلاژن جدید می‌شود که ممکن است به کاهش لکه‌ها کمک کند.

لایه برداری شیمیایی

لایه برداری شیمیایی شامل استفاده از محلولی بر روی پوست است که سطح را لایه برداری می‌کند و منجر به رشد پوست جدید می‌شود. این کار ممکن است به تدریج لکه‌های تیره روی پوست را محو کند.

سرما درمانی

کرایوتراپی یا سرما درمانی روشی است که شامل استفاده از نیتروژن مایع روی لکه‌های تیره برای انجماد آن‌ها می‌شود و به سلول‌های قهوه ای کننده‌ی پوست آسیب می‌رساند. پوست اغلب بعد از سرما درمانی روشن‌تر می‌شود.

بیشتر بخوانید: علائم پوست دهیدراته؛ نشانه‌ها و روش درمان

کرم‌های روشن کننده پوست

برخی کرم‌های روشن کننده تجویزی باعث سفید کردن پوست می‌شوند. این محصولات معمولاً به تدریج عمل می‌کنند و چندین ماه طول می‌کشد تا ظاهر لکه پوست قهوه ای را کاهش دهند. هیدروکینون که ماده فعال این کرم‌ها است از تولید ملانین پوست جلوگیری می‌کند. محصولات تجویزی معمولاً دارای 3-4 درصد از این ماده هستند.

البته محصولات روشن کننده پوست تزریقی هم در دسترس هستند، اما سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) آن‌ها را توصیه نمی‌کند، زیرا شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد آن‌ها لکه‌های قهوه ای را از بین می‌برند و همچنین ممکن است برخی خطرات سلامتی مرتبط با آن‌ها وجود داشته‌باشد.

علاوه بر روش‌های پوستی و داروهای تجویزی، برخی از درمان‌های خانگی هم ممکن است لکه‌های تیره روی پوست را محو کنند:

کرم‌های بدون نسخه

کرم‌های پوستی بدون نسخه برای روشن‌کردن پوست به اندازه داروهای تجویزی قوی نیستند، اما ممکن است موثر باشند. این کرم‌ها و سرم‌ها حاوی ترکیبات مختلفی از جمله رتینول یا آلفا هیدروکسی اسید هستند که ممکن است لایه برداری پوست را تسریع کرده و باعث رشد پوست جدید شود. هنگامی که به دنبال کرم روشن کننده پوست هستید، همیشه به توصیه‌های متخصص پوست خود توجه کنید، زیرا برخی از این محصولات می‌توانند مضر باشند.

درمان‌های طبیعی

محصولات با مواد طبیعی خاص ممکن است به درمان لکه‌های تیره روی پوست کمک کنند. مثلا محققان می‌گویند که مواد مختلفی از جمله نیاسینامید (نوعی ویتامین B-3)، سویا، عصاره شیرین بیان و توت می‌توانند به کاهش ظاهر لکه پوست قهوه ای کمک کنند. نتایج یک مطالعه در سال 2017 هم نشان می‌دهد که استفاده از ژل آلوئه ورا روی پوست می‌تواند به کاهش ملاسما در دوران بارداری بعد از 5 هفته کمک کند.

لوازم آرایشی

اگرچه لوازم آرایشی لکه‌های تیره را روشن نمی‌کند، اما می‌توانند آن‌ها را بپوشاند. افراد می‌توانند از کانسیلرهای مبتنی بر کرم برای کاهش ظاهر لکه‌ها استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: ویتیلیگو چیست؟ بررسی علل و درمان بیماری پوستی برص یا پیسی

توجه: برای از بین بردن لکه پوست قهوه ای به هیچ عنوان از راهکارهای غیرعلمی که دوست شما یا وبلاگ‌های زیبایی غیرمعتبر می‌گویند پیروی نکنید، چون ممکن است به پوست خود آسیب برسانید. به عنوان مثال می‌توان به لیمو و سرکه سیب برای رفع لکه‌های تیره پوست اشاره کرد. هیچ مطالعه‌ای این ادعا که این درمان‌ها کارآمد هستند را تأیید نمی‌کند. در برخی موارد، درمان‌های اثبات نشده ممکن است پوست را تحریک کنند.

به عنوان مثال، انجمن جراحی پوست آمریکا، استفاده از آب لیمو یا اسکراب‌های ساینده را توصیه نمی‌کند، زیرا این روش‌ها می‌توانند لکه‌های تیره را بدتر کنند. برخی از محصولات روشن کننده پوست هم می‌توانند بیشتر از اینکه مفید باشند، به پوستتان ضرر برسانند، زیرا بسیاری از آن‌ها حاوی موادی هستند که می‌توانند به پوست یا سلامت کلی آسیب برسانند، مانند جیوه یا استروئیدها. استفاده از آن‌ها می‌تواند به مرور زمان باعث ایجاد جوش، بثورات و شکننده شدن پوست شود.

چگونه لکه‌های قهوه ای را تشخیص دهیم؟

ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا متخصص پوست معمولاً می‌تواند با معاینه فیزیکی لکه‌های قهوه ای را تشخیص دهند. تا زمانی که لکه ای مشکوک به‌نظر برسد، بیوپسی یا آزمایش بیشتر لازم نیست.

پیشگیری از لکه‌های قهوه ای پوست

شما همیشه نمی‌توانید از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری کنید، اما محافظت از پوست در برابر نور خورشید به جلوگیری از ایجاد لکه پوست قهوه ای کمک می‌کند:

• هر روز ضد آفتاب بزنید. محصولی را انتخاب کنید که عبارت “طیف گسترده” (یعنی پرتوهای فرابنفش UVA و UVB را مسدود می‌کند) بر روی آن نقش بسته باشد وSPF  آن 30 یا بالاتر باشد.
• از قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید خودداری کنید.
• از مسدود کننده‌های فیزیکی مانند دی اکسید تیتانیوم یا اکسید روی استفاده کنید.
• لباس محافظ و کلاه بپوشید.

و در انتها، بهتر است هر سال برای معاینه پوست به متخصص پوست خود مراجعه کنید، حتی اگر فکر می‌کنید هر گونه عارضه عجیب بر روی پوست شما بی ضرر است. اگرچه یک عدد لکه پوست قهوه ای احتمالاً جای نگرانی ندارد، اما به یاد داشته‌باشید که تغییر رنگ پوست گاهی اوقات می‌تواند نشانه سرطان باشد. این امر به ویژه هنگامی که ظهور لکه پوست قهوه ای با تغییرات دیگری مانند خونریزی، خارش و قرمزی همراه باشد، صادق است.

سوالات متداول

منابع: + + + + +