جوش غرور جوانی یا دوران بلوغ

از شایع ترین بیماری های انسان که فرضیات زیادی در مورد علل و درمان آن مطرح شده، آکنه یا جوش غرور جوانی است. این بیماری در اکثر جوانان پس از سنین ۲۵ سالگی بهبود می‌یابد. بسیاری از این افراد نیز پس از ازدواج بهبود می‌یابند. یکی از مشکلات شایع و رایج بین نوجوانان و جوانان، جوش زدن پوست صورت و بدن است که باعث می‌شود، افراد اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و همواره به دنبال درمان جوش غرور جوانی باشند. گفته می‌شود که به خاطر بالا رفتن چربی پوست در این دوران و ترکیب این چربی‌ها با سلول‌های مرده، منافذ پوست بسته شده و به همین دلیل، جوش شکل می‌گیرد. پیش از هرچیزی باید بدانیم جوش جوانی چیست و چرا ایجاد می‌شود. احتمالا همه ما در برهه‌ای از زندگی خود، با جوش‌های قرمز یا سرسیاه مواجه شده باشیم. هر دو مدل جوش‌های قرمز یا سرسیاه، تنها مدل‌های مختلفی از یک مشکل پوستی به نام آکنه هستند که در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار گرفته‌اند.

جوش جوانی صرف نظر از جنسیت افراد، معمولا در دوره بلوغ یا ابتدای جوانی ایجاد می‌شوند. افراد دارای پوست‌های چرب، بیشتر از سایرین با این موضوع مواجه خواهند شد.

جوش غرور جوانی چیست؟

جوش‌ها به صورت دانه های قرمز، جوش های سرسیاه و توده های سفت زیرپوستی در ناحیه گونه، بینی، پیشانی، پشت گردن و قسمت فوقانی پشت و سینه ظاهر می‌شوند.

این جوش ها در پایه یک مو به وجود می‌آیند و ناشی از آماس، التهاب و انسداد مجرای غده چربی کنار مو هستند. پیدایش جوش غرور جوانی ناشی از یک علت خاص نیست بلکه چندین عامل در پیدایش و شدت آن نقش دارند.

کمبود ویتامین «آ» یا ویتامین «ب»، مشکلات روحی و عصبی، ارث، نوع غذا، میکروب ها، تغییرات غددی و هورمونی، نوع پوست، رعایت نکردن بهداشت، مصرف برخی داروها و بعضی از بیماری ها از جمله علل پیدایش جوش غرور است.

علائم جوش های دوران بلوغ چیست؟

اصولاً علائم جوش های دوران بلوغ به نوع آن‌ها و شدت شرایط بستگی دارد که عبارت‌اند از:

• برجستگی‌های سرسفید یا سرسیاه
• برجستگی‌های کوچک قرمز و ظریف (پاپول)
• جوش چرکی
• توده‌های بزرگ، سفت و دردناک زیر پوست (ندول‌ها)
• توده‌های دردناک و پر از چرک در زیر پوست (ضایعات کیستیک)

احتمال بروز همگی در دوران بلوغ بر روی صورت، پیشانی، سینه، بالای کمر و شانه‌ها وجود دارد.

بیشتر بخوانید: جوش‌ ، لک‌های صورت و منافذ پوست

انواع جوش دوران بلوغ

علی‌رغم حالت یک‌دست و کاملا بسته پوست بدن، سرتاسر پوست انسان‌ها حاوی منافذ بسیار کوچک میکروسکوپی است. پوست از طریق این منافذ آلودگی‌های داخلی را خارج کرده و یا آب و رطوبت را جذب و دفع می‌کند. آکنه و جوش جوانی، ناشی از بسته‌شدن این منافذ است. معمولا این بسته‌شدن به دلیل تجمع چربی و یا سلول‌های مرده پوست ایجاد می‌شود.

جوش‌های دوران بلوغ به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شوند و تنها به یک مورد و شکل خاص محدود نیستند. برخی از مهم‌ترین حالت‌های جوش جوانی، شامل موارد زیر است:

• جوش سرسفید: این جوش‌ها به شکل برجستگی‌های متورم و ملتهب قرمز رنگی بوده و در بالای آن‌ها، چند میلی‌متر رنگ روشن‌تر کرمی یا سفید به‌چشم می‌خورد؛
• جوش‌های سرسیاه: این جوش‌ها برخلاف جوش سرسفید، هم‌سطح پوست بوده و برجسته نیستند. جوش سرسیاه منافذ باز پوستی هستند که در مرکز آن‌ها رنگ تیره‌تر و سیاهی وجود دارد؛
• جوش‌های قرمز: این جوش‌ها معمولا مشابه جوش‌های سرسفید بوده و تنها تفاوت‌شان، رنگ یک‌دست قرمز است؛
• جوش‌های عفونی: این جوش‌های حاوی ترشحات مختلف عفونی بوده و ممکن است دردناک باشند؛
• جوش زیرپوستی: این جوش‌ها بدون رنگ بوده و معمولا در لایه داخلی پوست ایجاد می‌شوند. جوش‌های زیرپوستی، جوش عصبی نیز گفته شده و معمولا دردناک هستند.

چرا آکنه ایجاد می‌شود؟

بلوغ مهمترین عامل آغازکننده آکنه است و علت آن هم افزایش هورمون آندروژن می‌باشد. ثابت شده است که هورمون آندروژن یا هورمن مردانه باعث افزایش تولید چربی و همچنین افزایش روند شاخی شدن پوست می‌شود.

سایر عوامل ایجاد آکنه عبارتند از:

• غذاهای حاوی پروتئین کم؛
• غذاهای دریایی که حاوی ید زیاد هستند.
• استرس با مکانیزم افزایش هورمون‌های فوق کلیوی که آندروژن‌ها هم در آن وجود دارند.
• تحریک پوست با خاراندن و همچنین ایجاد زمینه التهاب و عفونت؛
• وراثت؛
• تغییرات هورمونی؛
• حاملگی؛
• مواد پاک‌کننده پوست؛
• آرامش بخشیدن به پوستاستفاده از هورمون‌های آنابولیک؛
• تجمع سلول‌های مرده و ایجاد زمینه مناسب برای بسته شدن دهانه فولیکول مو؛
• داروهای دارای هالوژن (ید، کلرید، برومید) مثل لیتیوم، باربیتورات‌ها و غیره؛
• غذاهای حاوی قند و چربی زیاد؛
• کاهش مصرف ویتامین E و A؛

بیشتر بخوانید: آبله مرغان در بارداری؛ 

دلایل جوش غرور جوانی

جوش دوران بلوغ به علت تغییرات هورمونی

شاید مهم ترین دلیل ایجاد جوش ها، تغییرات هورمونی زمان بلوغ است. در هنگام بلوغ، هورمون های جنسی، ناگهان افزایش می‌یابند و مقدار آنها در خون بسیار زیاد می‌شود.

این هورمون ها موجب افزایش ترشح چربی پوست شده و زمینه را برای التهاب غدد چربی صورت، رشد میکروب و پیدایش جوش فراهم می‌آورند. اکثر زنان در نزدیکی عادت ماهیانه خود دچار افزایش جوش های صورت می‌شوند.

زنانی که دچار آکنه هستند معمولا هورمون‌های مردانه زیادی دارند و در بسیاری از آنها رشد موی صورت نیز بیش از حد معمول است.

بیشتر بخوانید: درمان جوش های هورمونی؛ 

نقش تغذیه در جوش دوران بلوغ

نوع غذا می‌تواند در پیدایش جوش موثر باشد. مصرف مواد قندی مثل ماکارونی، نان، سیب زمینی، برنج، شیرینی، شکلات، فندق، پسته، بادام، موز، نارگیل و گردو می‌تواند موجب تشدید آکنه شود که یکی از علل آن احتمالا افزایش چربی خون است.

ارتباط اعصاب با جوش غرور جوانی

ناراحتی های عصبی و روحی اثر به سزایی در آکنه دارد. به دنبال فشارهای عصبی و کم خوابی پوست صورت طراوت و شادابی خود را از دست می‌دهد، آنگاه جریان خون و دفاع آن کاسته می‌گردد، زمینه برای پیدایش آکنه فراهم می‌آید و به سرعت بر تعداد جوش ها افزوده می‌شود.

ژنتیک و جوش دوران بلوغ

مسائل وراثتی و ژنتیک در ابتلا به جوش غرور و شدت آن نقش دارند. حتما تاکنون افرادی را دیده‌اید که اعضا خانواده آنان دچار جوش های غرور فراوان می‌شوند. به طور کلی نقش یک زمینه فامیلی در ابتلا به این بیماری ثابت شده است.

کمبود ویتامین ها در ایجاد جوش دوران بلوغ

کمبود ویتامین های A و ویتامین B نیز به عنوان عواملی در ایجاد جوش غرور جوانی مطرح شده‌اند. این دو ویتامین اثر سازنده و ترمیم کننده بر پوست دارند و کمبود آنها موجب آسیب پوست و کاهش دفاع آن می‌شود. به همین علت بسیاری از متخصصین پوست برای درمان آکنه از ویتامین A نیز استفاده می‌کنند.

بهداشت و جوش غرور جوانی

عدم رعایت بهداشت پوست یکی از عوامل مهم در ایجاد و یا تشدید جوش های غرور است. پیدایش جوش غرور ناشی از افزایش ترشح چربی و تجمع میکروب در غده چربی کنار مو است.

بنابراین رعایت نکات بهداشتی می‌تواند نقش موثری در تخفیف و بهبود آن داشته باشد. در مبحث درمان جوش غرور خواهیم گفت که دستکاری کردن خودسرانه این جوش ها می‌تواند موجب انتشار عفونت به نقاط دیگر و افزایش تعداد و حجم جوش ها شود.

امروزه آنتی بیوتیک و مواد ضدعفونی کننده جزو لاینفک درمان آکنه هستند. استفاده از بعضی داروها ممکن است منجر به تشدید آکنه شود. از جمله این داروها قرص های ضدبارداری است. علاوه بر قرص ضدبارداری، مصرف زیاد و مکرر پماد بتامتازون، تریامسینولون، فلوئوسینولون و کرم ها و مواد آرایشی بسیار چرب نیز ممکن است باعث پیدایش یا تشدید جوش های غرور شود.

شستشوی مرتب برای رفع جوش دوران بلوغ

اگر به دنبال این هستید که فکری اساسی برای رفع جوش‌ها بکنید و صورتی شفاف و زیبا داشته باشید ما به شما دستگاه فیس براش را معرفی می کنیم. فیس براش وسیله ای دستی و جمع و جور است که به شما در شستشوی صورت، ماساژ و پاک کردن صورت کمک می کند. فیس براش ۶ برابر بهتر از حالت معمولی صورت را شستشو می دهد و منجر به ریلکس شدن عضلات زیر پوست می شود.

این دستگاه با برس های متعددی که دارد، کمک زیادی به پاک کردن صورت و رفع کثیفی روی پوست که نقش مهمی در ایجاد آکنه دارند؛ رفع جوش های سرسیاه و جلوگیری از چین و چروک زودرس می‌کند. همچنین می‌توانید از آن برای پخش کردن مواد آرایشی بر روی صورت استفاده کنید.

جلوگیری از جوش‌ های غرور جوانی

برای اینکه بتوان از بروز بیشتر این جوش‌ها روی صورت جلوگیری کرد، راهکارهایی وجود دارد. با رعایت این موارد، می‌توانید تا حد زیادی آکنه پوست صورتتان را کنترل کرده و به سلامت آن کمک کنید. رعایت مواردی که به شرح زیر هستند:

• مرتب پوست خود را تمیز کرده و زیاد حمام کنید
• قبل از خواب، هرگونه مواد آرایشی را از روی پوست پاک کرده و با آب گرم و یک شوینده مناسب تمیز کنید
• پوستتان را نسایید و آن را تحریک نکنید تا از بروز جوش‌های بیشتر جلوگیری شود
• از مصرف مواد خوراکی قندی پرهیز کرده و بیشتر از سبزیجات و میوه استفاده کنید
• اگر از ژل مو یا اسپری مو استفاده می‌کنید، مواظب باشید که به پوست صورتتان برنخورند
• به جوش‌های موجود روی پوست خود دست نزنید
• هر روز لباس زیر خود را تمیز شسته و در نور آفتاب خشک کنید
• از حوله، صابون، تیغ، ژیلت و ماشین ریش‌تراشی شخصی استفاده کنید
• از محصولات آرایشی چرب استفاده نکنید
• ورزش کنید و به سلامت بدن خود کمک کنید

این موارد برای پیشگیری از جوش موثر هستند، اما اگر این مهمان‌های ناخواسته اکنون هم روی پوست شما وجود دارند می‌توانید  از درمان جوش غرور جوانی در طب سنتی یا پزشکی استفاده کنید.

درمان سریع و از بین بردن جوش جوانی

هر چند جوش جوانی یک از مشکلات شایع پوستی است، اما در موارد زیادی این موضوع یک بیماری ادامه‌دار نیست. در واقع همه ما پیش از رفتن به یک مهمانی و دورهمی مهم، با ایجاد ناگهانی یک یا دو جوش بر صورت مواجه شده‌ایم.

در چنین حالتی برای درمان سریع جوش غرور یا جوانی، می‌توانید از ترفندها و روش‌های مختلفی استفاده کنید. در ادامه، برخی از این روش‌ها را با هم به‌اختصار شرح خواهیم داد:

• استفاده از یخ: یک روش از بین بردن جوش جوانی استفاده از یخ است. برای این کار، یک قطعه یخ را با یک پارچه تمیز پوشانده و 3 الی 4 دقیقه، در موضع جوش قرار دهید. انجام این کار سبب می‌شود که التهاب، قرمزی و درد جوش و ناحیه اطراف آن کاهش پیدا کند؛
• قرص آسپرین: یکی دیگر از روش های از بین بردن جوش جوانی استفاده از یک قرص آسپرین است. برای این کار، قرص آسپرین را پودر کرده و با چند قطره آب ترکیب کنید. خمیر نسبتا سفت ایجاد شده را به‌صورت مستقیم بر جوش قرار دهید. این کار التهاب و قرمزی جوش را کاهش خواهد داد. 10 الی 15 دقیقه منتظر بمانید و سپس محل جوش را با آب ولرم شست‌وشو دهید؛
• محصولات مراقبتی حاوی سالیسیک اسید: جوش‌ها علاوه بر درد، شکل ظاهری نازیبایی به چهره می‌دهند. البته که به خاطر وجود جوش، نمی‌توان خود را در خانه حبس کرد. یک روش از بین بردن جوش بلوغ به‌شکل سریع و در کوتاه‌ترین زمان ممکن، استفاده از محصولات آرایشی مخصوص است. در این محصولات، ترکیباتی هم‌چون سالیسیک اسید وجود دارند. به همین خاطر، علاوه بر پوشاندن جوش‌ها، در درازمدت باعث از بین‌رفتن آن‌ها نیز خواهند شد.

تمام این روش‌ها، درمان سریع جوش غرور است و یک درمان کامل نیست.

بیشتر بخوانید: آیا گوشی موبایل باعث جوش صورت می‌شود؟

داروهای موضعی

رایج‌ترین داروهای موضعی تجویز شده برای آکنه عبارت‌اند از:

• رتینوئیدها: داروهایی که حاوی اسیدهای رتینوئیک یا ترتینوئین هستند اغلب برای جوش های ملایم ​​مفید هستند. این‌ها به‌صورت کرم، ژل و لوسیون ارائه می‌شوند و می‌توانند از انسداد فولیکول‌های مو جلوگیری کنند. هرگز ترتینوئین را هم‌زمان با بنزوئیل پراکسید استفاده نکنید. باید بدانید که رتینوئیدهای موضعی حساسیت پوست شما به آفتاب را افزایش می‌دهند. همچنین می‌توانند باعث خشکی پوست و قرمزی به‌خصوص در افرادی با پوست روشن شوند. در مورد بهترین پماد برای جوش بلوغ می‌توان به انواع کرم حاوی رتینوئید اشاره کرد.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: این‎ها در ازبین‌بردن باکتری‎های اضافی پوست و کاهش قرمزی و التهاب مؤثر هستند. در چند ماه اول درمان، ممکن است از رتینوئید و آنتی‌بیوتیک به‎صورت هم‌زمان با دستور آنتی‌بیوتیک صبح و رتینوئید شب استفاده شود. آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب با بنزوئیل پراکسید ترکیب می‌شوند تا احتمال ایجاد مقاومت به آنتی‌بیوتیک کاهش یابد. به‌عنوان‌مثال می‌توان به داروهای کلیندامایسین با بنزوئیل پراکسید (بنزاکلین) و اریترومایسین با بنزوئیل پراکسید (بنزامایسین) اشاره کرد.
• اسید آزلائیک و اسید سالیسیلیک: اسید آزلائیک یک اسید طبیعی است که توسط مخمر تولید می‌شود. خاصیت ضد باکتری دارد و به نظر می‌رسد یک کرم یا ژل اسید آزلاییک ۲۰٪ به اندازه بسیاری از درمان‌های معمول آکنه در صورت استفاده دو بار در روز مؤثر است. این داروی موضعی یکی از گزینه‌های مطلوب در دوران بارداری و در دوران شیردهی است. همچنین می‌تواند برای ازبین‌بردن لک‌های پوستی که در برخی از انواع آکنه ایجاد می‌شود، استفاده شود. عوارض جانبی آن شامل قرمزی و تحریک جزئی پوست است. اسید سالیسیلیک می‌تواند به جلوگیری از انسداد فولیکول‌های مو کمک کند و معمولاً در ترکیب با محصولات شستشوی پوست عرضه می‌شود. عوارض جانبی آن شامل تغییر رنگ و تحریک جزئی پوست است.

طبق مطالعات صورت‌گرفته، محصولات موضعی حاوی روی، گوگرد، نیکوتینامید، رزورسینول، سولفات استامید سدیم یا کلرید آلومینیوم در درمان جوش های دوران بلوغ آن‌چنان قوی و مؤثر نیستند.

بیشتر بخوانید: رتینوئید چیست و چه مزایا و عوارضی بر پوست دارد؟

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

ممکن است این سؤال به ذهن شما برسد که جوش دوران بلوغ تا چه سنی ادامه دارد؟ جوش های دوران بلوغ معمولاً پس از گذشت یک بازه زمانی طولانی (تا قبل از ۲۵ سالگی) به‌خودی‌خود از بین می‌روند اما با توجه به اینکه در نوع احساس نوجوان نسبت به خود مؤثر هستند بهتر است به دکتر بیماریهای پوست مراجعه شود.

به‌خصوص در مورد جوش های التهابی، ندول‌ها و کیست‌ها که نیاز به درمان تخصصی دارند. آکنه شدید می‌تواند باعث زخم شدن پوست، گسترش عفونت یا حتی ماندن جای جوش یا لک‌های پوستی دائمی شود.

به‌همین‌دلیل، افرادی که متوجه می‌شوند آکنه آن‌ها اثراتی به‌صورت جای جوش یا لک بر جای می‌گذارد باید با پزشک صحبت کنند. جالب است بدانید که برخی از افراد هنوز در بزرگسالی دچار آکنه می‌شوند.