آلوپسی چیست؟ علائم، انواع و درمان انواع طاسی منطقه‌ای

آلوپسی در لغت به معنی ریزش و کم شدن مو و آرا آتا به معنی منطقه است که به فارسی به معنی ریزش سکه ای یا منطقه ای ترجمه شده است و همچون سکه ای گرد، موی سر خالی می‌شود و بخش هایی از سر، ابرو، ریش، سبیل، بدن، مژه و همه جای بدن همچون کف دست خالی از مو می‌شود.

آلوپسی شرایطی است که باعث ریزش مو در قسمتی از بدن می‌شود به‌طوری‌که ممکن است متوجه آن نشوید! این ریزش مو ممکن است فقط پوست سر یا تمام بدن را تحت تأثیر قرار دهد و می‌تواند موقت یا دائمی باشد. آلوپسی می‌تواند نتیجه وراثت، تغییرات هورمونی، شرایط پزشکی یا یک بخش طبیعی از پیری باشد. بدون شک ریزش مو می‌تواند یک اتفاق وحشتناک و استرس‌زا باشد؛ اگر می‌خواهید کنترل این وضعیت را در دست بگیرید با کیوت مگ همراه باشید.

آلوپسی چیست؟

آلوپسی یک اصطلاح عمومی برای ریزش مو است و انواع مختلفی از حالت‌های ریزش مو را شامل می‌شود. درواقع آلوپسی به ریزش سکه‌ای مو اشاره دارد که در قسمتی از بدن رخ می‌دهد؛ اگرچه ممکن است این قسمت‌ها ابتدا کوچک بوده و دیده نشوند اما به مرور زمان گسترش‌یافته و گاهی کل بدن را دربر می‌گیرند.

این وضعیت زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کند و درنتیجه ریزش مو اتفاق می‌افتد. اگرچه این ریزش ناگهانی مو در پوست سر شایع‌تر است اما در بعضی موارد در ابرو، مژه، صورت و همچنین سایر قسمت‌های بدن نیز رخ می‌دهد. همچنین می‌تواند بعد از گذشت سال‌ها به‌آرامی گسترش‌یافته و عود کند.

معمولاً آلوپسی را در دسته بیماری‌های پوستی بدون زخم دسته‌بندی می‌کنند که ممکن است برگشت‌پذیر، موقتی یا با زخمی که غیرقابل بازگشت است همراه باشد. این بیماری می‌تواند به ریزش تمام موهای بدن منجر شود که با عنوان آلوپسی یونیورسالیس (Universalis) شناخته شده و می‌تواند از رشد مو جلوگیری کند.

حتی وقتی‌که مو رشد می‌کند ممکن است دوباره بریزد؛ میزان ریزش مو و رشد مجدد آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این نوع ریزش مو ممکن است برای هرکسی اتفاق بیافتد اما آلوپسی در مردان شایع‌تر است. عموماً 50 درصد از آقایان و 40 درصد از خانم‌ها در 50 سالگی با این مشکل روبه‌رو می‌شوند.

علائم آلوپسی

قابل‌توجه‌ترین علائم آلوپسی، ریزش مو است که می‌تواند به اشکال مختلفی مانند افزایش ریزش مو زمان شستشو یا شانه کردن، نازک شدن تارهای مو، کاهش رشد مو و طاسی سکه‌ای(که اغلب چند سانتی‌متر یا کمتر است)، نمایان شود. علائم دیگر، شامل برجستگی یا بثورات پوست سر، خارش، سوزش یا درد در ناحیه موردنظر است.

ریزش مو ممکن است در سایر قسمت‌های صورت مثل ابرو، مژه، ریش و سایر قسمت‌های بدن نیز رخ دهد. برخی از افراد فقط در نقاط خاصی دچار ریزش مو می‌شوند و برخی دیگر موهای بسیاری از نقاط بدنشان می‌ریزد. ممکن است ابتدا دسته‌های ریخته شده مو را روی بالش یا زمان شستشو مشاهده کنید.

ریزش سکه‌ای اغلب در قسمت پشت سر اتفاق می‌افتد. بااین‌حال سایر شرایط بهداشتی نیز می‌تواند باعث ریزش مو در یک الگوی مشابه شود به‌طور مثال افزایش سن، شوک جسمی و عاطفی، برخی شرایط و درمان‌های پزشکی مثل شیمی‌درمانی می‌تواند باعث ریزش موی سر یا بدن شود. به‌طور کل ریزش مو به‌تنهایی دلیلی بر تشخیص آلوپسی نخواهد بود.

در موارد نادر برخی از افراد ممکن است ریزش مو گسترده‌ای را تجربه کنند که معمولاً نشانه‌ای از ابتلا به نوع دیگری از آلوپسی است. آلوپسی توتالیس که منجر به ریزش تمام موهای سر می‌شود و آلوپسی یونیورسالیس که منجر به ریزش موهای تمام بدن می‌شود.

پزشکان اغلب از بیان این اصطلاحات اجتناب می‌کنند چراکه ممکن است افراد شرایط متفاوتی را تجربه کنند به‌طور مثال ممکن است بیماری همۀ موهای بازوها، پاها و پوست سر خود را از دست بدهد اما اثری از ریزش موهای قفسه سینه در وی نباشد.

بیشتر بخوانید: علت سفید شدن مو!

چه عواملی باعث بروز آلوپسی می‌شود؟

افراد معمولاً روزانه 50 تا 100 تار موی خود را از دست می‌دهند که اغلب نادیده گرفته می‌شود زیرا موهای جدید در همان زمان رشد می‌کنند، اما زمانی آلوپسی اتفاق می‌افتد که موهای جدید جایگزین موهای ریخته شده نشود.

آلوپسی یک بیماری خود ایمنی است. هنگامی‌که سیستم ایمنی بدن سلول‌های سالم را با ذرات خارجی اشتباه می‌گیرد یک وضعیت خود ایمنی در بدن ایجاد می‌شود. به‌طور معمول سیستم ایمنی از بدن شما در برابر مهاجمان خارجی مثل ویروس‌ها و باکتری‌ها دفاع می‌کند.

اگر مبتلا به آلوپسی باشید سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول­های مو(فولیکول­های مو ساختارهایی هستند که باعث رشد مو می‌شوند) حمله می‌کند؛

در پی این حمله فولیکول­ها کوچک‌تر شده، رشد مو متوقف و درنتیجه ریزش مو اتفاق می‌افتد. محققان علت دقیق این بیماری را نمی‌دانند، بااین‌حال بیشتر افرادی که سابقه خانوادگی در بیماری‌های خود ایمنی مانند دیابت نوع دو یا روماتیسم دارند آلوپسی را تجربه می‌کنند.

ریزش مو معمولاً به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:

1. وراثت: شایع‌ترین علت ریزش مو به وراثت مربوط می‌شود که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. به این حالت آلوپسی آندروژنی، طاسی مردانه یا زنانه گفته می‌شود. این بیماری معمولاً به‌تدریج و در الگوهای قابل پیش‌بینی- ریزش مو از خط رویش مو در مردان و نازک شدن موی تاج سر در زنان- اتفاق می‌افتد.
2. تغییرات هورمونی و شرایط پزشکی: شرایط زیادی ممکن است باعث ریزش موی دائمی یا موقت شود ازجمله تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئید.
3. داروها و مکمل‌ها: ریزش مو می‌تواند عوارض جانبی برخی از داروهای خاص باشد مانند داروهایی که برای سرطان، آرتریت، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشارخون بالا استفاده می‌شوند.
4. پرتودرمانی سر: در این وضعیت نیز ممکن است موها مثل گذشته رشد نکنند.
5. اتفاق استرس‌زا: بسیاری از افراد چند ماه پس از یک شوک جسمی یا عاطفی دچار ریزش مو در کل بدن می‌شوند. این نوع ریزش موقتی است.
6. مدل مو و برخی درمان‌های مو: برخی از مدل‌های بستن مو مثل دم‌اسبی یا خرگوشی باعث نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی می‌شوند. برخی از روش‌های درمانی مو مانند صافی دائم که مو در معرض گرمای زیاد قرار می‌گیرد، می‌تواند باعث ریزش مو شود. اگر در اثر این درمان‌ها روی سر زخمی ایجاد شود ممکن است ریزش مویتان دائمی شود.

انواع آلوپسی ها

انواع آلوپسی‌های شناخته شده برحسب شدت و الگوی ریزش مو در نواحی مختلف بدن نام‌گذاری شده‌اند که عبارتند از:

آلوپسی آره آتا (تکه تکه)

آلوپسی آره آتا یک بیماری شایع خود ایمنی پوستی است که باعث ریزش مو در پوست سر، صورت و گاهی اوقات در سایر نواحی بدن می‌شود. در حقیقت، این  بیماری 2.1٪ افراد مبتلا را تا پایان عمر درگیر می‌کند. افراد در هر سنی، از هر جنس و از هر گروه قومی می‌توانند به آلوپسی آره آتا مبتلا شوند. 

اغلب در این بیماری فولیکول‌های مو در نتیجه حمله اشتباه توسط سیستم دفاعی بدن شخص، آسیب می‌بیند و مانع از رشد مو می‌شوند. به همین دلیل این بیماری در دسته بیماری‌های ناشی از اختلالات سیستم دفاعی بدن قرار می‌گیرد. آلوپسی آره آتا به صورت ریزش موی تکه ای (سکه ای)، معمولاً در یک یا چند قسمت به اندازه یک سکه (گرد یا بیضی) روی پوست سر یا سایر نقاط بدن که مو رشد می‌کند: مانند ریش ، ابرو ، مژه یا اندام ( دستها ، پاها ، دستها و پاها) ظاهر میشود.

آلوپسی کششی

آلوپسی کششی نوعی ریزش مو است که در اثر کشیدن مداوم موها ایجاد می‌شود. اگر اغلب موهایتان را در دم اسبی، گوجه‌ای یا بافت کف سری ببندید، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید، به خصوص اگر از مواد شیمیایی یا حرارت روی موهای خود استفاده کنید.

این نوع از آلوپسی می‌تواند در موهای جلو، پست سر و اطراف به علت فشار ناشی از کشش مو ایجاد گردد. این عارضه بیشتر در خانم ها که اقدام به بافتن موها می‌کنند رخ می‌دهد.

برای جلوگیری از ابتلا به این مشکل می‌توانید از راهکارهای زیر استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: آلوپسی یونیورسالیس چیست؟ 

• هر دو هفته یک بار مدل موهای خود را تغییر دهید. به عنوان مثال، به طور متناوب هفته‌ای یک‌بار موهایتان را ببافید و یا دم اسبی ببندید و در هفته بعد آن را باز بگذارید یا شل با یک گل سر جمع نمایید.
• هنگامی که موهای خود را به صورت دم اسبی می‌بندید از کش سرهای لاستیکی برای نگه داشتن آن استفاده نکنید. آن‌ها می‌توانند موها را از پوست بیرون بیاورند.
• در صورت اکستنشن یا بافتن مو، از مصرف زیاد مواد شیمیایی مو خودداری کنید. این مواد شیمیایی می‌توانند به موهای شما آسیب برسانند و احتمال شکستن آن‌ها را افزایش دهند.

آلوپسی توتالیس

در این نوع از آلوپسی تمام مناطق سر دچار ریزش شده و یکی از بیماری شدید آلوپسی می باشد که بروز می‌کند. این ریزش مویی است که روی کل سر، از جمله مژه‌ها و ابروها تأثیر می‌گذارد.

این یک مرحله پیشرفته تر از آلوپسی آره آتا است که در حدود 1 تا 2 درصد موارد به توتالیس و جهانی تبدیل می‌شود. آلوپسی توتالیس یا طاسی کامل به ریزش تمام موی سر اطلاق می‌شود. این بیماری دارای دوره‌های رشد و ریزش مو می‌باشد.

آلوپسی یونیورسالیس

نوع شدیدتر بیماری آلوپسی که با نام آلوپسی یونیورسالیس شناخته می‌شود، تمام بدن را فرا می‌گیرد؛ شدت این بیماری به حدی است که تمام موهای سر، بدن، ابرو، مژه و ریش‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند و فرد عاری از هرگونه مویی خواهد شد. طاسی سرتاسری یا آلوپسی یونیورسالیس به ریزش تمام موی بدن اطلاق می‌شود، که بسیار نادر است.

طبیعی است که درمان این نوع بیماری، سخت‌تر و طولانی‌تر خواهد بود؛ چرا که مقاومت بیشتری به روش‌های درمانی نشان می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد هرچه علائم بیماری از سنین پایین‌تری بروز کنند، شدت آن گسترده‌تر خواهد بود.

آناژن افلوویوم

آناژن افلوویوم به ریزش مویی گفته می‌شود که در طی مرحله آناژن (یا مرحله رشد چرخه مو) به وجود می‌آید. آناژن در مقابل واژه “تلوژن افلوویوم” یا ریزش مویی قرار می‌گیرد که به ریزش مو در طول مرحله استراحت مو گفته می‌شود. آناژن افلوویوم در اثر رسیدن آسیب به فولیکول‌های مو و در نتیجه ریزش ناگهانی موهای آسیب دیده از نظر ساختاری ایجاد می‌شود.

این بیماری پس از هرگونه آسیب به فولیکول مو که باعث اختلال در فعالیت میتوزی یا متابولیکی آن در سطح سلول می‌شود، رخ می‌دهد. این ریزش مو معمولاً با شیمی درمانی همراه است.

از آنجا که شیمی درمانی سلول‌های سرطانی را به سرعت تقسیم می‌کند، سایر سلول‌های بدن که به سرعت تقسیم می‌شوند، مانند فولیکول‌های مو در مرحله رشد (آناژن) نیز بسیار تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

به زودی پس از شروع شیمی درمانی، تقریباً 90٪ یا بیشتر موهای موجود در مرحله آناژن می‌توانند از بین بروند. یافته مشخصه آناژن افلوویوم، شکستگی مخروطی ساقه های مو است. ساقه مو در اثر آسیب به ماتریکس باریک می‌شود. در نهایت، شافت در محل باریک شدن شکسته و باعث ریزش مو می‌گردد.

بیشتر بخوانید: فواید آب برنج برای مو؛

درمان آلوپسی

۱. روش تزریقی ( تزریق تریامسینولون استوناید )

این روش انتخاب اول درمان در مواردی است که طاسی سکه ای یک یا چند ناحیه کوچک از سر را درگیر کرده است. بدین منظور معمولاً از سوسپانسیون تزریقی تریامسینولون استوناید استفاده می شود. برای ناحیهٔ ابرو و ریش سوسپانسیون رقیقتر به کار می‌رود.

۲. درمان توسط نور

نوردرمانی در طاسی‌های یونیور سالیس که کل موهای بدن درگیر شده‌است، کاربرد دارد. اثربخشی آن در مطالعات گوناگون با درصدهای موفقیت مختلف گزارش شده‌ است. احتمال ریزش دوباره موها با قطع نوردرمانی بالاست و نیاز به ادامه درمان برای مدت طولانی برای نگه داشتن موهای رشد کرده وجود دارد. در این روش با تاباندن نور به محل ریزش مو باعث رویش مجدد مو در این ناحیه دچار عارضه می‌شود. 

۳. استفاده از داروی ماینوکسیدل

این دارو به عنوان داروی رویش مجدد مو مورد استفاده قرار می‌گیرد که توسط پزشکان برای درمان آلوپسی نیز تجویز می‌شود. اما درمان قطعی و مطمئنی برای درمان نیست. با توجه اینکه ماینوکسیدیل در درمان طاسی آره آتا اثر چندانی ندارد و مطالعات مختلف نتایج متناقضی از اثر بخشی آن نشان داده اند. اما به دلیل ایمن بودن و عوارض کم در بسیاری از موارد به عنوان درمان جانبی بکار می‌رود.

استفاده هر ۲ بار در روز محلول ماینوکسیدیل ۵% ممکن است موجب رشد مجدد مو در قسمتهای پوست سر، ابروان و ریش در بیماری آلوپسی آره آتا شود.

۴. تزریق کورتون

این درمان، تزریق کورتون به قسمت‌های بدون موی پوست است. تزریقات معمولاً ماهی یک‌بار در پوست و اطراف ناحیه بدون مو انجام می‌شود. این داروها در طاسی های سکه ای به عنوان درمان اصلی و در طاسی های آره آتا توتال که با دیفن سیپرون تحت درمان است به عنوان درمان کمکی کاربرد دارد.

آیا بیماری آلوپسی واگیردار است؟

سوالی که ممکن است برای بسیاری از ما پیش آمده باشد، این است که آیا آلوپسی واگیردار است؟ پاسخ مشخص است؛ زمانی که ریشه‌ی یک بیماری اختلالات ژنتیکی باشد، دلیلی برای واگیردار بودن آن وجود ندارد. منشا بیماری آلوپسی هیچ‌گونه ویروس یا میکروبی نیست؛ بنابراین هیچ احتمالی برای انتقال آن از فردی به فرد دیگر وجود ندارد.

کلام آخر اینکه ریزش مو می‌تواند ناگهان یا به تدریج و به شکل‌های مختلف ظاهر شود، ‌طوری که فقط پوست سر یا تمام بدن را تحت تأثیر قرار دهد. آلوپسی یک بیماری خود ایمنی است و ممکن است تحت تأثیر ژنتیک و هورمون­ها یا به دلیل استرس شدید عاطفی، برخی بیماری‌ها، جراحی یا بارداری و بعضاً مصرف برخی داروها رخ دهد.

این بیماری عمدتا به علت اختلال در غده ی تیروئید و هم چنین عوامل ژنتیکی رخ می‌دهد. بیماری آلوپسی واگیر دار نیست. روش های درمانی متنوعی برای آلوپسی وجود دارد که توسط پزشک مورد استفاده قرار می گیرد. اگر تجربه‌ای در مورد ریزش مو داشته‌اید لطفاً با ما به اشتراک بگذارید.