درمان سوختگی سقف دهان؛ علائم، دلایل و روش درمان سریع خانگی

آیا تا به حال یک لقمه غذا یا یه جرعه نوشیدنی بیش از حد داغ را خورده‌اید؟ اگر دمای غذا خیلی بالا باشد، می‌توانید زبان، گوشت پشت گونه‌ها یا بدتر از آن، سقف دهان خود را بسوزانید. اگر این اتفاق بیفتد چه باید بکنید؟ اگر تجربه سوزاندن دهان خود را دارید، حتما می‌دانید که سوختگی‌های سقف دهان دیرتر از سوختگی زبان بهبود می‌یابند، زیرا زبان بیشترین میزان خون را در بین اعضای بدن دارد و بنابراین برای ترمیم سریع خود، مواد لازم را از طریق خون دریافت می‌کند. علاوه‌براین، پوست روی سقف دهان حساس‌ترین نقطه در دهان است، و از آنجایی که چربی کمی در این ناحیه از بدن وجود دارد، باعث می‌شود تا سوختگی این نقطه دردناک و طولانی مدت باشد. بنابراین بیایید روش‌های درمان سوختگی سقف دهان را با هم بررسی کنیم!

سوختگی دهان به چه علت اتفاق می‌افتد؟

دهان انسان دارای بافت‌های بسیار ظریفی است که مستعد سوختگی و انواع آسیب‌های دیگر هستند. به همین دلیل مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های داغ می‌توانند سقف دهان را تحریک کرده و باعث سوختگی سطحی شوند که به آن سوختگی درجه یک نیز می‌گویند.

سوختگی درجه یک جزئی‌ترین نوع سوختگی است و اغلب نیازی به درمان پزشکی ندارد. این سوختگی‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهند که یک منبع گرما به لایه بالایی پوست فرد آسیب می‌رساند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید و جریان‌های الکتریکی نیز از علل شایع سوختگی درجه یک هستند.

سوختگی می‌تواند به بافت پوست دهان آسیب برساند و سلول‌های آن را از بین ببرد. با بهبود و درمان سوختگی سقف دهان ، سلول‌های مرده جدا شده و سلول‌های جدید زیر آن آشکار می‌شوند. این پوست جدید می‌تواند در ابتدا حساس باشد، اما به سرعت سفت خواهد شد. درمان یک سوختگی درجه یک سقف دهان حدود 1 هفته زمان می‌برد.

درمان سوختگی دهان

اگر فردی دچار سوختگی درجه یک شود، معمولاً می‌تواند آن را در خانه درمان کند. انجام اقدامات فوری می‌تواند آسیب سوختگی را محدود کند و درمان‌های طبیعی می‌توانند باعث بهبودی سریع‌تر شده و به جلوگیری از عفونت کمک کنند. برای کمک به کاهش درد و التهاب نیز، می‌توانید از داروهای مسکن ساده و رایجی مثل ایبوپروفن، استامینوفن و بنزوکائین کمک بگیرید. البته هیچگاه این داروها را بیش از دوز توصیه شده‌ی روزانه مصرف نکنید.

روش‌های طبیعی برای درمان سوختگی دهان

آب خنک، عسل، شیر، ماست و آلوئه ورا از بهترین مواد طبیعی برای درمان سوختگی سقف دهان هستند:

آب خنک

اگر درمان سوختگی سقف دهان سریعا انجام شود، احتمالا آسیب ناشی از آن به مقدار زیادی کاهش خواهد یافت. مثل همیشه، خنک کردن فوری ناحیه سوخته می‌تواند به جلوگیری از تأثیر سوختگی بر لایه‌های داخلی پوست کمک کند.

آکادمی پوست آمریکا توصیه می‌کند که هر فردی که دچار سوختگی شده است، ناحیه مورد نظر را حداقل به مدت 10 دقیقه در آب سرد غوطه‌ور کند. هنگامی که سوختگی در دهان است، می‌توانید دهان خود را با آب سرد پر کنید. وقتی آب کمی گرم شد، آن را تف کرده و با آب خنک تازه جایگزین کنید. شما باید از استفاده از یخ برای تسکین سوختگی اجتناب کنید، زیرا می‌تواند به پوست بچسبد و باعث درد و آسیب بیشتر شود.

بیشتر بخوانید: بهترین میوه برای سوختگی پوست

ماست یا شیر

پروتئین‌های موجود در لبنیات می‌توانند به بهبود زخم و درمان سوختگی سقف دهان کمک کنند. بنابراین، خوردن مقداری ماست طبیعی خنک یا نوشیدن یک لیوان شیر ممکن است به کاهش ناراحتی ناشی از سوختگی دهان کمک کند.

آلوئه ورا

استفاده موضعی از آلوئه ورا می‌تواند به درمان زخم‌های مختلف از جمله انواع سوختگی‌ها کمک کند. ترکیبات گیاهی موجود در آلوئه ورا می‌توانند التهاب و ناراحتی را کاهش دهند، رطوبت پوست را حفظ کنند و روند درمان را تسریع نمایند. با این حال، مصرف آلوئه ورا می‌تواند قند خون را کاهش دهد. بنابراین مصرف خوراکی این گیاه برای برخی افراد، مانند افراد مبتلا به دیابت، مناسب نیست.

عسل

عسل می‌تواند در درمان سوختگی سقف دهان مفید واقع شود. پوشاندن ملایم محل سوختگی با عسل، پوست را مرطوب نگه می‌دارد و می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند. همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهند که عسل دارای خواص ضد میکروبی است، بنابراین می‌تواند ارگانیسم‌های مضر را بکشد (و یا رشد آن‌ها را کُند کند) و به جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبود کمک کند.

شستشو با آب نمک

یکی از وظایف ضروری پوست این است که مانعی در برابر عفونت باشد. اما هر آسیبی به پوست مانند سوختگی، می‌تواند آن را در برابر عفونت آسیب پذیر کند. بنابراین شستن زخم‌ها با سرم‌های نمکی یا آب نمک، روشی موثر برای جلوگیری از عفونت است. برای تمیز کردن سوختگی‌های سقف دهان هم شما می‌توانید دهان خود را با محلول آب نمک شستشو دهید.

مراقبت از پوست دهان

پس از درمان سوختگی سقف دهان ، این ناحیه ممکن است همچنان ظریف و دردناک باشد، بنابراین باید هنوز از آن مراقبت کنید. برخی از اقدامات ساده برای محافظت از پوست در حال بهبود عبارتند از:

• ملایمت در هنگام مسواک زدن
• عدم استفاده از گاردهای محافظ دهان و دندان
• اجتناب از کندن پوسته‌های ایجاد شده در دهان
• اجتناب از نوشیدنی‌های گرم تا زمان بهبودی سوختگی

تشخیص شدت سوختگی سقف دهان

برای درمان سوختگی سقف دهان باید بتوانید شدت آسیب سوختگی را مشخص کنید. به‌طور کلی سوختگی از نظر شدت به 3 درجه تقسیم می‌شود. سوختگی‌های درجه یک کمترین آسیب را به پوست وارد می‌کنند و به آن‌ها “سوختگی‌های سطحی” نیز می‌گویند، زیرا خارجی‌ترین لایه پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهند. علائم سوختگی درجه یک عبارتند از:

• قرمز شدن پوست
• التهاب جزئی یا تورم
• درد
• خشک و لایه لایه شدن پوست در طول دوره درمان

سوختگی‌های شدیدتر، مانند سوختگی درجه دوم یا سوم، نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند. علائم این نوع سوختگی‌ها عبارتند از:

• درد شدید
• تاول زدن
• تورم و سرخی بسیار شدید

اگر علاوه‌بر تاول، عفونت هم در دهان شما ایجاد شود، ممکن است متوجه چرکی شدن سقف دهان خود شوید.

سوختگی درجه سوم می‌تواند بر اعصاب دهان شما تأثیر گذاشته و حتی به ساختارهای دیگر در سر آسیب بزند. اعصاب آسیب دیده ممکن است نتوانند سیگنال‌های درد را به مغز شما منتقل کنند، بنابراین گاهی با اینکه دهان شما به شدت سوخته است، اما درد خاصی احساس نمی‌کنید! این نوع سوختگی‌ها می‌توانند عوارض شدیدی ایجاد کنند.

بیشتر بخوانید: درمان سوختگی دست؛ برای سوختگی چی خوبه ؟

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد

گاهی اوقات سوزش دهان شما ممکن است به قدری دردناک باشد که درمان‌های خانگی هیچ تسکینی در آن ایجاد نمی‌کنند. اگر سوختگی شدید داشته باشید، معمولا علائم زیر را هم تجربه خواهید کرد:

• زخم‌ها یا لکه‌های سفید در دهان شما ظاهر می‌شوند
• تب می‌کنید
• زخم سوختگی به کندی بهبود می‌یابد
• در خوردن غذا مشکل خواهید داشت

اگر دچار سوختگی سقف دهان به همراه هر یک از این علائم شدید، سریعا به دنبال درمان پزشکی باشید. بسته به شدت سوختگی، حتی ممکن است نیاز به درمان در اورژانس داشته باشد.

در مجموع، درمان سوختگی سقف دهان اگر از نوع درجه یک باشد، در منزل و با درمان‌های طبیعی امکان پذیر خواهد بود. سوختگی درجه دو نیاز به درمان پزشکی دارد. با این حال، ممکن است بتوانید با داروهایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن درد خود را کاهش دهید. سوختگی‌های درجه سه نیاز به درمان فوری پزشکی دارند. در صورت شک، با پزشک خود تماس بگیرید و یا به یک مرکز مراقبت‌های اورژانسی بروید و علائم خود را شرح دهید و بگویید که تاکنون چه درمان‌هایی را امتحان کرده‌اید و چقدر نسبت به روز اول سوختگی بهبود داشته‌اید.

اگر سوختگی شدید دارید، استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی در دهان شما ضروری خواهد بود. برخی از آنتی بیوتیک‌های رایج مورد استفاده شامل پنی سیلین، آموکسی سیلین، اگزاسیلین، سفازولین و آمپی سیلین هستند. اگر آسیب شدیدی به حفره دهان یا ساختارهای اطراف آن وارد شده باشد، ممکن است نیاز به پیوند پوست یا سایر جراحی‌ها برای بازگرداندن عملکرد صحیح به آن ناحیه از دهان داشته باشید.

برای درمان سوختگی سقف دهان از چه چیزهایی باید اجتناب کرد

سعی کنید تا زمانی که وضعیت دهانتان به حالت عادی بازگردد، از چیزهایی که باعث تحریک سوختگی شما می‌شوند اجتناب کنید، از جمله:

• غذاهای اسیدی: این غذاها می‌توانند شامل گوجه فرنگی، آب پرتقال و قهوه باشند که همگی برای درمان سوختگی سقف دهان مضر و تحریک کننده‌اند.
• غذاهای ادویه دار: مخصوصا انواع غذاهایی که دارای فلفل هستند.
• نعناع و منتول: هر دوی این مواد می‌توانند بسیار سوزش آور باشند و سوختگی شما را ملتهب کنند. بنابراین بهتر است خمیر دندان نعناع یا دارچینی خود را تا زمانی که سوختگی سقف دهانتان بهبود یابد، عوض کنید.
• الکل و سیگار: باعث کند شدن روند درمان سوختگی سقف دهان می‌شوند.
• نوشیدنی‌های گرم: سعی کنید تا زمانی که سقف دهانتان کاملا خوب نشده، چای و سایر نوشیدنی‌ها را به‌صورت ولرم نوش جان کنید.
• اگرچه بسیار وسوسه انگیز است، اما هیچوقت پوسته‌های روی محل سوختگی را با دست جدا نکنید. این کار هم زمان بهبودی را طولانی‌تر کرده و هم می‌تواند باعث بروز عفونت شود.

سوختن دهان کودکان

اگر یک کودک سقف دهانش را بسوزاند، والدین او باید همان طور که در این مطلب گفتیم، فوراً به درمان سوختگی سقف دهان او بپردازند. یعنی تفاوت خاصی بین مراحل درمانی برای کودکان و بزرگسالان در این وضعیت وجود ندارد.

پس برای سوختگی درجه یک، کمک به کودک برای تسکین ناحیه با آب خنک و تهیه پاراستامول و ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد او کمک کند. اما اگر کودکتان مشکوک به سوختگی درجه دو یا سه باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: سوختگی پوست بعد از لیپوماتیک + عوارض دیگر این عمل زیبایی

سخن نهایی

بیشتر سوختگی‌های خفیف دهان را می‌توان در خانه و در عرض چند روز درمان کرد. اما سوختگی‌های شدید دهان ممکن است به درمان‌های طولانی مدت برای حفظ بافت پوست و کمک به التیام اعصاب داخل دهان نیاز داشته باشند. پس برای درمان سوختگی سقف دهان از نوع شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. دریافت درمان برای جلوگیری از آسیب ماندگار، زخم، عفونت و سایر عوارض ضروری است.

سوالات متداول

منابع: + + + +