حساسیت پوستی در کودکان؛ علائم، دلایل، انواع و درمان خانگی

هیچ پدر و مادری نمی‌خواهد فرزندش را در رنج ببیند. هر کودکی ممکن است به آلرژی مبتلا شود، اما حساسیت در کودکان در خانواده‌هایی که دارای سابقه آلرژی هستند، شایع‌تر است. از آنجا که برای والدین غیرممکن است هر چیزی که فرزندشان درمعرض آن قرار می‌گیرد یا می‌خورد را کنترل کنند، باید روی نظارت بر علائم حساسیت کودک خود متمرکز شوند. شناسایی زودهنگام آلرژی‌های دوران کودکی، کیفیت زندگی فرزند شما را بهبود می‌بخشد، تعداد روزهای غیبت در مدرسه را کمتر می‌کند و رنج و درد او را نیز کاهش می‌دهد. در این مطلب قصد داریم تا علائم حساسیت پوستی در کودکان و راه‌های مقابله با آن را مرور کنیم. با ما همراه باشید.

انواع حساسیت پوستی کودکان

بررسی علائم حساسیت پوستی در کودکان را با معرفی انواع آلرژی‌هایی که یک کودک ممکن است به آنها دچار شود، آغاز می‌کنیم. آلرژی فقط باعث عطسه و خس خس سینه‌ی کودکان نمی‌شود، بلکه می‌تواند روی پوست کودک شما نیز ظاهر شود. یک واکنش آلرژیک ممکن است به یکی از اشکال زیر روی پوست کودک ظاهر شده و منجر به ایجاد علائم حساسیت پوستی در کودکان شود:

بیشتر بخوانید: پسوریازیس در کودکان؛ 

اگزما

حداقل 10 درصد از کودکان در سراسر جهان به اگزما مبتلا هستند. اگر فرزند شما آسم، آلرژی غذایی یا تب یونجه داشته باشد و یا هر یک از این شرایط گفته شده در خانواده‌ی شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به اگزما در کودک شما بیشتر خواهد بود.

پزشکان کاملاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث ایجاد این وضعیت پوستی می‌شود. اگزما در نوزادان به صورت راش روی صورت یا سر ظاهر می‌شود و بعداً ممکن است به بازوها و تنه سرایت کند. در این بیماری پوست اغلب خشک و خارش‌دار بوده و به راحتی تحریک می‌شود. علائم حساسیت پوستی در کودکان مبتلابه اگزما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• راش قرمز
• خراش‌هایی که به پوست آسیب می‌زنند و منجر به خارش بیشتر می‌شوند
• خشک‌شدن پوست
• لکه‌های ضخیم و چرمی که به مرور زمان در اثر خراشیدن و مالش پوست ظاهر می‌شوند. نواحی رایج برای ایجاد این لکه‌ها شامل گونه‌ها، چین‌های دست یا پا، پشت گردن، کمر، سینه و شکم هستند.
• عفونت‌های پوستی که ممکن است در اثر خاراندن و خراشیدن پوست ایجاد شوند

موارد زیر هم می‌تواند باعث خارش بیشتر شوند:

• هوای خشک
• تعریق
• پارچه‌های خشن
• برخی از صابون‌ها و مواد شوینده
• غذاهایی، مانند تخم‌مرغ، آجیل، شیر گاو، گندم، سویا و غذاهای دریایی، (اما فقط گاهی اوقات)

راش آلرژیک

هنگامی که کودک شما بعد از لمس چیزی که به آن حساس است جوش می‌زند، وضعیت حساسیت او را درماتیت تماسی آلرژیک می‌نامند. علائم این بیماری می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• خارش شدید
• قرمزی یا بثورات پوستی
• لکه‌های ضخیم، پوسته پوسته و چرمی‌شدن پوست که با گذشت زمان بدتر می‌شوند

چیزهایی که می‌توانند این واکنش‌ها را تحریک کنند، عبارتند از:

• نیکل، فلزی در برخی از گوشواره‌ها، گیره‌ها و دکمه‌ها وجود دارد
• پیچک سمی، بلوط و سماق
• مواد تشکیل دهنده دهانشویه و خمیردندان
• مواد شیمیایی و رنگ و واکس کفش
• لوازم آرایشی
• داروهای مورد استفاده روی پوست، مانند نئومایسین (آنتی‌بیوتیک)، آنتی‌هیستامین‌ها، و داروهای بی‌حس‌کننده (درمان‌های بی‌حس‌کننده پوست)

کهیر و ورم پوستی

کهیر از دیگر علائم حساسیت پوستی در کودکان است. کهیر به برجستگی‌ها یا لکه‌های قرمز خارش‌دار روی پوست گفته می‌شود. آنها می‌توانند چند دقیقه تا چند ساعت دوام بیاورند و می‌توانند طی چند روز بیایند و بروند. محرک‌های کهیر عبارتند از:

• غذاهایی مانند تخم‌مرغ، شیر، بادام‌زمینی، گندم، سویا، غذاهای دریایی، آجیل و توت‌فرنگی
• داروها به ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها
• نیش و گزش حشرات
• لاتکس
• بزاق یا مو و شوره حیوانات خانگی
• عفونت‌های ویروسی

گاهی اوقات، کهیر می‌تواند بدون یک محرک شناخته شده ظاهر شود. اگر کودک شما کهیر داشته باشد، ممکن است به نوع دیگری از تورم پوستی به نام آنژیوادم نیز مبتلا شود. این بیماری خود را روی قسمت‌های نرم پوست مانند پوست اطراف دهان، چشم و اندام تناسلی نشان می‌دهد.

آنژیوادم معمولاً به خودی خود و بدون کهیر ظاهر نمی‌شود. کهیر خطرناک نیست، اما اگر کودک شما در تنفس مشکل دارد یا زبان یا گلوی او متورم شده است، فوراً به دنبال کمک فوری پزشکی باشید.

علائم حساسیت پوستی اگزما در کودکان

از بین علائم حساسیت پوستی در کودکان که در قسمت قبل به آنها پرداختیم، اگزما شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین نوع آنها می‌باشد. بنابراین به طور مجزا کمی به بررسی این نوع بیماری پوستی در نوزادان و کودکان می‌پردازیم.

اگزما نام گروهی از بیماری‌های غیرواگیردار است که باعث ایجاد پوستی خشک، خارش‌دار، ملتهب یا دارای ظاهری شبیه راش و جوش می‌شود. اگزما در کودکان شایع است، به طوری که یک مطالعه در سال 2018 نشان می‌دهد این بیماری شایع‌ترین بیماری پوستی دوران کودکی است و به طور مثال، تقریباً یک چهارم کودکان در ایالات متحده را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

همچنین باید بدانید بسیاری از مردم اغلب برای اشاره به بیماری درماتیت آتوپیک از کلمه “اگزما” استفاده می‌کنند. اما در واقع، درماتیت آتوپیک نوعی اگزما است که بیشتر کودکان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. اصطلاح “آتوپیک” به شرایط مربوط به سیستم ایمنی اشاره دارد، در حالی که درماتیت به التهاب پوست اشاره می‌کند.

ظاهر اگزما در گروه‌های سنی مختلف کمی متفاوت است، در حالی که این بیماری می‌تواند در هر ناحیه‌ای از پوست در هر سنی ایجاد شود. بسته به سن فرد، احتمال بروز آن در نواحی خاصی بیشتر است. در نوزادان، اگزما معمولاً روی پوست سر و صورت، به‌ویژه گونه‌ها شکل می‌گیرد و اغلب به صورت راش خشک، خام و پوسته‌دار ظاهر می‌شود.

اگزما همچنین ممکن است در آرنج و زانوی نوزاد نیز ظاهر شود. علائم خارش در این بیماری ممکن است به طور متناوب ایجاد شده و از بین بروند، و در برخی موارد، پوست ممکن است تاول زده و مایع از آن نشت کند. نوزادان به ندرت دچار درماتیت آتوپیک در ناحیه پوشک می‌شوند، زیرا پوست این نواحی معمولاً بیش از حد مرطوب می‌ماند.

بنابراین بثورات پوشک به احتمال زیاد ناشی از درماتیت تماسی تحریک‌کننده خواهند بود. اما هنگامی که اگزما در کودکان بین 2 سال به بالا ایجاد می‌شود، معمولاً به صورت لکه‌های خارش‌دار و پوسته پوسته در مناطقی مانند چین آرنج و زانو شروع می‌شود و همچنین ممکن است در گردن، مچ دست، مچ پا و چین بین باسن و پاها ایجاد شود.

با گذشت زمان، ظاهر پوست کودک ممکن است تغییر کند و باعث برآمدگی، تغییر رنگ و ضخیم‌شدن آن شود که این امر ممکن است منجر به خارش مداوم پوست او شود.

بیشتر بخوانید: حساسیت پوستی به خرگوش؛

به طور کلی در نوزادان تا سن 2 سال، اگزما به صورت جوش روی صورت یا پوست سر ظاهر می‌شود. کودکان بزرگ‌تر معمولاً در پشت زانوها، در خمیدگی مفاصل آرنج و مچ دست، روی پوست سر و پشت گوش‌ها راش خواهند داشت. شایع‌ترین علائم درماتیت آتوپیک، عبارتند از:

• بثورات
• خارش پوست
• پوست خشک، ترک خورده یا پوسته پوسته شده
• نشت مایع شفاف پس از خاراندن پوست آسیب دیده
• عفونت‌های پوستی

محققان هنوز از علت دقیق اگزمای کودکان مطمئن نیستند. با این حال، آکادمی آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا می‌گوید که این بیماری ممکن است ناشی از ضعف و وجود منافذی در سد پوستی برخی کودکان باشد.

این امر می‌تواند منجر به خشک‌شدن پوست شود و آن را بیشتر درمعرض تحریک و التهاب قرار دهد. عواملی که می‌توانند در ایجاد اگزما در کودکان نقش داشته باشند، عبارتند از:

• ژنتیک: کودکان با سابقه خانوادگی اگزما، آلرژی یا آسم بیشتر مستعد ابتلا به اگزما هستند. جهش در ژن‌های خاصی مانند CARD11 و FLG نیز با اگزما ارتباط دارند.
• سیستم ایمنی: هنگامی که سیستم ایمنی بدن کودک باعث واکنش اغراق آمیز به یک محرک می‌شود و بیش از حد به آن واکنش نشان می‌دهد، ممکن است فرد دچار اگزما شود.
• عوامل محیطی: «محیط» به محرک‌های بالقوه‌ای که یک فرد ممکن است درمعرض آنها قرار گیرد، از جمله آلاینده‌هایی مانند دود تنباکو، عوامل آب و هوایی مانند دما، و عوامل اجتماعی مانند استرس اشاره دارد.

افراد مبتلابه اگزما در برابر عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی آسیب‌پذیرتر هستند. زندگی با اگزما می‌تواند بر سلامت روان فرد تأثیر منفی بگذارد، مثلا کودکان ممکن است نگران ظاهر خود باشند و یا توسط دیگر همسالان خود مسخره شده و مورد آزار و اذیت قرار گیرند.

پیشگیری از حساسیت‌های پوستی در کودکان

برای پیشگیری از آلرژی و علائم حساسیت پوستی در کودکان در ابتدا باید بدانیم چه چیزهایی باعث ایجاد علائم حساسیت پوستی در کودکان می‌شوند؟ آلرژی زمانی رخ می‌دهد که بدن به مواد خاصی واکنش منفی نشان دهد. این موارد می‌تواند شامل گزینه‌های زیر باشند، اما محدود به موارد زیر نیستند:

• گرد و غبار
• رنگ‌ها
• برخی غذاها
• عطرها
• لاتکس
• کپک
• شوره حیوانات خانگی
• گرده‌ی گل

در برخی موارد، علائم آلرژی پوستی زمانی خود را نشان می‌دهند که پوست مستقیماً با یک ماده خارجی تماس پیدا می‌کند. در موارد دیگر، ماده حساسیت‌زا بلعیده یا استنشاق می‌شود. علائم حساسیت پوستی در کودکان ممکن است همراه با انواع دیگر علائم آلرژی مانند سردرد، احتقان، عطسه و آبریزش بینی ظاهر شوند. بنابراین برای پیشگیری از حساسیت‌های پوستی در کودکان، در ابتدا باید عامل حساسیت‌زا را پیدا کنیم.

بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست کودک؛

اگر علائم حساسیت پوستی را در فرزند خود مشاهده کردید، بهترین کار این است که او را نزد یک پزشک متخصص ببرید. گاهی اوقات تنها کاری که پزشک شما باید انجام دهد این است که یک شرح حال خوب برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه کودک شما باید از چه موادی اجتناب کند، بگیرد. یک “تاریخچه و شرح حال خوب” زمانی جمع‌آوری می‌شود که پزشک به نگرانی‌ها، ایده‌ها و انتظارات شما گوش دهد.

سابقه‌ی آلرژی کودک شما ممکن است برای پزشک کافی باشد تا به شما بگوید که ابتدا کدام آلرژن بالقوه را از زندگی او حذف کنید؛ یعنی پس از مشاوره با پزشک، احتمالا او بتواند از روی سابقه‌ی آلرژی کودک شما بگوید که چه عاملی باعث ایجاد حساسیت در فرزندتان شده و با حذف آن در محیط خانه و مدرسه می‌توانید حساسیت را در کودک خود از بین ببرید.

اما اگر آزمایش آلرژی لازم باشد، پزشک شما معمولاً یک آزمایش پچ (روی سطح پوست) یا یک تست خراش پوستی انجام می‌دهد (خراش‌های سوزن را به قدری ریز می‌کند که پوست کودک آسیب نبیند). هر دو آزمایش، شامل وارد‌کردن مقادیر کمی از آلرژن‌ها به پوست است.

اگر واکنشی رخ دهد، ممکن است کودک شما به این ماده آلرژی داشته باشد. پزشک شما بر اساس محیط و سابقه خانوادگی از مواد مختلفی در این آزمایشات استفاده می‌کند. گاهی اوقات از آزمایش خون برای تشخیص استفاده می‌شود، اما ممکن است دقت کمتری داشته باشد، به‌خصوص در کودکان بسیار کم سن و سال. یادتان باشد همه واکنش‌های پوستی واکنش‌های آلرژیک نیستند.

پزشک می‌تواند به تعیین علت واکنش پوستی در کودک شما کمک کند. به غیر از مراجعه به پزشک، شما می‌توانید با در نظر داشتن نکات زیر در منزل از ایجاد حساسیت در کودک خود پیشگیری کرده یا آن را درمان کنید:

• اگر می‌دانید چه چیزی باعث واکنش آلرژیک در کودکتان شده است، به کودک خود کمک کنید تا از آن اجتناب کند. آلرژی کودک شما ممکن است با هر بار واکنش با آن ماده شدیدتر شود.
• در مورد دادن آنتی‌هیستامین به کودک خود با پزشک مشورت کنید. اگر می‌توانید، برای درمان علائم خفیف به کودک خود یک آنتی‌هیستامین بدون نسخه، مانند لوراتادین (کلاریتین) بدهید. تمام دستورالعمل‌های روی برچسب دارو را بخوانید و دنبال کنید. برخی از آنتی‌هیستامین‌ها می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند. علائم خفیف این داروها شامل عطسه یا خارش یا آبریزش بینی است. خارش دهان، ایجاد چند کهیر با خارش خفیف،و حالت تهوع خفیف یا ناراحتی معده هم از عوارض جانبی نادر آنتی‌هیستامین‌ها هستند.
• اجازه ندهید کودک شما کهیر یا جوش را بخراشد. یک حوله سرد و مرطوب روی پوست او قرار دهید یا از کودکتان بخواهید تا حمام خنک داشته باشد. کیسه‌های یخ را هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه روی کهیر، تورم یا نیش حشرات قرار دهید. یک پارچه نازک بین کیسه یخ و پوست کودک خود قرار دهید. اجازه ندهید فرزندتان حمام یا دوش آب گرم بگیرد، چون خارش را بدتر خواهند کرد.
• پزشک ممکن است برای شما و فرزندتان یک واکسن اپی نفرین تجویز کند تا از واکنش‌های شدید آلرژیک پیشگیری شود. بیاموزید که چگونه به فرزندتان واکسن بزنید و همیشه آن را همراه خود داشته باشید. فقط مطمئن شوید تاریخ مصرف واکسن تمام نشده باشد. اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ شده است، به او چگونگی واکسن زدن را بیاموزید.
• هر بار که کودک شما دچار واکنش آلرژیک شدید شد، او را به اورژانس ببرید، حتی اگر از قبل واکسن زده باشد.
• اطمینان حاصل کنید که معلمان، پرستاران کودک، مربیان و سایر مراقبان فرزندتان از آلرژی او اطلاع دارند. واکنش‌های آلرژیک به هیچ وجه نباید ساده پنداشته شوند.

آلرژی‌های پوستی را چگونه باید کنترل کنید؟

آلرژی‌های پوستی و علائم حساسیت پوستی در کودکان در هر سنی اتفاق می‌افتند، اما در کودکان خردسال شایع‌تر هستند و خوشبختانه، شدت آنها با افزایش سن کاهش می‌یابد. اما همچنان مهم است که هر گونه تغییرات غیرعادی پوستی در کودک خود را زودتر و قبل از بروز عوارض برطرف کنید.

اقدامات پیشگیرانه بخشی کلیدی در پیشگیری از عود علائم حساسیت پوستی در کودکان است؛ حتی اگر جوش‌ها و علائم پوستی کودک از بین بروند یا اگر فرزند شما دوباره درمعرض محرک‌های خاصی قرار گیرد، حساسیت او می‌تواند عود کند.

بنابراین بهترین راه برای درمان این آلرژی‌ها، تشخیص زودهنگام علت و جلوگیری از بدتر‌شدن آنها است. با یک متخصص اطفال در تماس باشید تا تمام نگرانی‌های شما برطرف شوند. همچنین این نکات را در منزل امتحان کنید:

• تف و بزاق نوزاد را خشک کنید. برای نوزادان، ریختن بزاق دهان روی پوست می‌تواند علت مداوم تحریک پوستشان باشد.
• با پوست کودک به صورت ملایم برخورد کنید! از پاک‌کننده‌ها و صابون‌های بدون عطر و رنگ استفاده کنید. صابون‌های تند می‌توانند پوست را خشک کرده و سد محافظ آن را بشکنند.
• ناخن‌های کودک را کوتاه کنید. نوزادان و اکثر بچه‌ها (و بزرگسالان!) نمی‌توانند با میل به خاراندن پوست ملتهب خود مبارزه کنند. این کار باعث از بین رفتن خارش نمی‌شود، اما احتمال ابتلا به عفونت پوستی را بیشتر می‌کند.
• برای حمام‌کردن از آب ولرم (نه داغ) استفاده کنید و از حمام کف خودداری نمایید. حمام را کوتاه نگه دارید (3 تا 5 دقیقه). خیساندن طولانی مدت می‌تواند پوست را خشک کند.
• بعد از حمام از مرطوب‌کننده استفاده کنید. ابتدا اجازه دهید پوست کودک در هوا خشک شود و یا به آرامی پوستشان را خشک کنید. سپس از پماد یا کرم استفاده کنید و از زدن آن روی پوست ملتهب فرزند خود نترسید. پمادها از کرم‌ها و کرم‌ها از لوسیون‌ها موثرتر هستند. لوسیون‌ها معمولا آبکی هستند، اما پمادهای روغنی بهتر روی پوست می‌چسبند و قدرت مرطوب‌کنندگی بیشتری دارند.
• کودکان را با پارچه‌های نخی نرم بپوشانید. لباس‌های خشن می‌توانند باعث خارش و خراشیده‌شدن پوست آنها شوند.
• عفونت را شناسایی و درمان کنید. اگر علائم عفونت پوستی را مشاهده کردید (وجود چرک یا پوستی که بسیار قرمز و داغ شده و زخم، برجستگی یا پوسته پوسته روی آن دیده می‌شود)، با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک شما ممکن است یک کرم استروئیدی موضعی برای پوست کودک تجویز کند. او همچنین می‌تواند تصمیم بگیرد آیا آنتی‌هیستامین ممکن است به کاهش خارش کمک کند یا خیر. اگر چنین است، آنتی‌هیستامین ممکن است به خواب کودک شما نیز کمک کند.

به پایان مطلب بررسی علائم حساسیت پوستی در کودکان می‌رسیم. حساسیت پوستی بین کودکان بسیار شایع است و بهترین راه مقابله با آن، یافتن عوامل آلرژی‌زا برای کودک و حذف آنها از محیط زندگی او می‌باشد. با این حال در صورت مشاهده حساسیت پوستی در کودک خود بهتر است هر چه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کرده و قبل از بدتر‌شدن علائم به دنبال راهی برای بهبود آنها باشید.

منبع ++++++