کراتین چیست و با بدن، پوست و موی ما چه می‌کند؟

از دهن ورزشکاران و بدنسازان گرفته تا آرایشگران و کسانی که در صنعت پوست و مو و زیبایی فعالیت می‌کنند، حتما نام کراتین را بارها در زندگی خود شنیده‌اید. شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که چه ارتباطی بین مکمل کراتینی که ورزشکاران مصرف می‌کنند و آنچه که آرایشگران به عنوان صاف‌کننده‌ی مو از آن استفاده می‌کنند وجود دارد و آیا این دو ماده‌ای که به نام کراتین شناخته می‌شوند، با هم یکسان هستند یا فقط دچار یک تشابه اسمی شده‌ایم؟ اگر به شناخت بیشتر از کراتین علاقه‌مند هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا ببینیم کراتین چیست؟ و چه اثراتی روی بدن ما دارد.

کراتین چیست؟

آنچه که در فارسی با نام کراتین صدا می‌کنیم، در انگلیسی به دو کلمه‌ی مجزا با تلفظ‌های متفاوت تقسیم می‌شود: Creatine (تلفظ انگلیسی: کیرییِتِن) و Keratin (تلفظ انگلیسی: کِرِتِن). Creatine یک اسید‌آمینه با نام 2-(carbamimidoyl-methyl- amino)acetic acid است که به‌طور طبیعی در مهره‌داران وجود دارد و به تامین انرژی برای سلول‌های عضلانی و عصبی کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: کراتین پوست صورت؛

این اسید‌آمینه که در پروتئین‌ها وجود ندارد، در بافت ماهیچه‌ای مهره‌داران هم به صورت آزاد و هم به صورت فسفوکراتین یافت می‌شود و انرژی لازم برای انقباض عضلات را تامین می‌کند. Creatine یک ترکیب آلی است که در (توتومرها) به صورت محلول وجود دارد.

از سوی دیگر، Keratin پروتئینی است که مو و ناخن از آن تشکیل شده‌اند. Keratin یک پروتئین فیبری حاوی گوگرد است که پروتئین ساختاری اصلی بافت‌های سخت بدن جانوران مانند شاخ، مو، پر، ناخن، پنجه، سم و مانند آن را تشکیل می‌دهد. Keratin ماده‌ای نامحلول است و برخلاف الاستین، حتی در شیره معده یا پانکراس حل نمی‌شود، اما با تجزیه در اسید‌سولفوریک، لوسین و تیروزین به همراه اسیدهای آمینه پایدار دیگر از آن به دست می‌آید. ترکیب اسید‌آمینه در انواع مختلف Keratin متفاوت است، اما معمولاً دارای درصد بالایی از سیستین هستند که با ایجاد پیوندهای درون زنجیره‌ای، پروتئین را تثبیت و نامحلول می‌کند.

به بیان ساده‌تر، Creatine یک اسید‌آمینه است که به تامین انرژی برای سلول‌های عضلانی و عصبی کمک می‌کند و به همین منظور مورد توجه ورزشکاران است، اما Keratin یک پروتئین است که در اجزایی مثل پوست و مو یافت می‌شود و بنابراین محصولاتی بر پایه‌ی آن در صنعت مد و زیبایی ساخته شده‌اند.

خب مشخصا ما در این مطلب توجهمان روی صنعت زیبایی و سلامت پوست و مو است، پس از اینجا به بعد منظورمان از کلمه‌ی کراتین همان Keratin می‌باشد و کاری با Creatine نداریم.

 کراتین در بدن ما چطور کار می‌کند؟

کراتین پروتئینی است که از اسیدهای آمینه تشکیل شده است. یکی از این اسیدهای آمینه به نام سیستئین شناخته می‌شود که پیوندهای قوی در موهای شما ایجاد می‌کند. ما با پیوندهای قوی سیستئین و یک لایه محافظ صاف از کراتین به دنیا می‌آییم، بنابراین در همان ابتدا موهایی قوی و بسیار سالم داریم.

با گذشت زمان، آلودگی، افزایش سن، استفاده از شامپوها، نرم‌کننده‌ها، محصولات مختلف مو و فرآیندهای شیمیایی مانند رنگ‌کردن، سشوار کشیدن یا اتو‌کردن مو، پیوندهای سیستئین ضعیف شده و حتی می‌شکنند و باعث ایجاد موهای آسیب‌دیده، وز و غیر قابل کنترل می‌شوند.

این آسیب دقیقا مثل این است که ما اکنون به دلیل از بین‌رفتن کراتین اصلی در موهایمان، سوراخ‌هایی در سرتاسر ساختار موهای خود داریم. وقتی این سوراخ‌ها را روی مو داریم، رطوبت هوا از طریق این سوراخ‌ها به درون مو نفوذ کرده و باعث می‌شود موها علاوه بر اینکه دیگر صاف نیستند، باد کرده و وز به نظر برسند.

بنابراین کاری که باید انجام دهیم این است که سوراخ‌های درون موها را با تزریق کراتین در جایی که کمبود آن وجود دارد ترمیم کنیم. بدین‌ترتیب می‌توانیم لایه محافظ اطراف مو که سوراخ‌ها را پر می‌کند را تجدید کنیم. در اصل اضافه‌کردن کراتین به موها، پیوندهای بین سلول‌های مو را تقویت می‌کند و یک سطح محافظ کراتینی صاف روی آن ایجاد می‌کند. این لایه کراتینی رطوبت را دفع می‌کند و بدین‌ترتیب موهایمان براق و سالم به نظر می‌رسند.

بیشتر بخوانید: کراتین مو برای موخوره؛

کراتینه درمانی یک سیستم صاف‌کننده موقت است که با جایگزینی پروتئین‌های از دست رفته، موهایی صاف، ابریشمی، براق و نرم به مشتری می‌بخشد و وز موها را از بین می‌برد. البته پروتئین keratin به تنهایی موها را صاف نمی‌کند، اما یک عامل پیوند‌دهنده یا ماده فعال به نام اسید‌گلیوکسیلیک به همراه حرارت بالای یک اتوی صاف‌کننده، برای تزریق کراتین به موها لازم است تا موهایمان صاف شده و جلوه‌ای براق به خود بگیرند.

اما به‌جز مو، ناخن و لایه بیرونی پوست انسان نیز بیشتر از keratin ساخته شده‌اند. کراتین به پوست ما نفوذناپذیری می‌دهد. لایه بیرونی پوست انسان اساساً دارای کراتین با سطوح مختلفی از آب است. در واقع، بیرونی‌ترین لایه پوست با بیرون آمدن کراتینوسیت‌های جدید از لایه پایینی پوست ساخته می‌شود. اگر سطح پوست ما به هر دلیلی خراشیده شود، دوباره لایه‌های زیرین با تکرار همین عمل پوست جدید را بازیابی می‌کنند.

کراتین در لایه بیرونی، محافظت از پوست شما را فراهم می‌کند، یعنی این لایه همراه با برخی پروتئین‌های دیگر یک سد رطوبتی و عنصر اصلی ساختار پوست را تشکیل می‌دهند. اگر سطح پوست را با میکروسکوپ الکترونی نگاه کنید، لایه بیرونی سلول‌های کراتینه شده تقریباً شبیه فلس‌های مار است. بنابراین کمبود کراتین در بدن، علاوه بر وز و بدحالت‌شدن موها، باعث چروکیده و پیر‌شدن پوست هم می‌شود.

پس به‌طور کلی، keratinدر بدن انسان وظیفه حمایتی و محافظتی دارد. مو، ناخن و پوست برای سلامت کلی خود به میزان کراتین موجود در بدن شما وابسته هستند. غدد و اندام‌های داخلی بدن نیز حتی حاوی کراتین هستند. کراتین مولکولی محکم و قوی است، بنابراین در اسیدهای رقیق، قلیایی‌ها، حلال‌ها یا آب حل نمی‌شود. بدن شما مواد شیمیایی زیادی در خود دارد و هیچ یک از آنها روی کراتین تاثیر نمی‌گذارند.

بنابراین، بسیاری بر این باورند که کراتینه درمانی برای مو، ناخن و پوست آنها مفید است. اما چه می‌شود اگر با مصرف کافی کراتین، جلوی کمبود این ماده‌ی حیاتی را در بدن خود بگیریم؟ ادامه‌ی مطلب را بخوانید تا به پاسخ این سوال برسیم.

چگونه سطح کراتین بدن خود را بالا ببریم؟

همانطور که گفتیم، keratin پروتئین سختی است که مو، ناخن و لایه بیرونی پوست شما را می‌سازد. افزایش کراتین ممکن است به انعطاف‌پذیری، استحکام و درخشندگی بیشتر به ناخن‌های شکننده یا موهای نازک و کم پشت کمک کند. کمبود کراتین می‌تواند منجربه ریزش مو، افتادگی پوست و شکستگی ناخن شود.

شما می‌توانید کراتین خود را به‌طور طبیعی با خوردن یک رژیم غذایی غنی از کراتین و سایر موادمغذی افزایش دهید. برای افزایش بیشتر کراتین از عادات متداول کراتین شکن خودداری کنید و سعی کنید از محصولاتی استفاده کنید که حاوی یا افزایش‌دهنده کراتین هستند.

بیشتر بخوانید: کراتین تراپی پوست؛

تغذیه برای تقویت کراتین

1. غذاهای حاوی کراتین بخورید. کراتین به‌طور طبیعی در سبزیجاتی مانند کلم‌پیچ، کلم بروکلی، پیاز، تره‌فرنگی و سیر یافت می‌شود. این غذاها را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید تا کراتین بدن خود را به‌طور طبیعی تقویت کنید. جگر، ماهی، ماست و شیر کم چرب، دیگر منابع غذایی خوب برای افزایش سطح keratin هستند.
2. از یک رژیم غذایی غنی از پروتئین استفاده کنید. پروتئین‌های سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا به بدن خود کمک کنید keratin بیشتری بسازد. از گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات کم چرب استفاده کنید. به یاد داشته باشید که گوشت قرمز سرشار از چربی است، بنابراین مطمئن شوید سایر نیازهای سلامتی خود را با رژیم غذایی کراتین ساز خود متعادل کنید. ضمنا اگر گیاهخوار یا وگان هستید، از محصولات پر پروتئین مانند گردو، بادام و لوبیا استفاده کنید.

1. اسیدهای چرب امگا 3 بخورید. چند بار در هفته ماهی‌های چرب را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید. ماهی سالمون، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، قزل آلا، ساردین و ماهی تن منابع خوبی از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که می‌توانند به بدن شما در ساخت کراتین کمک کنند. البته شما باید مصرف ماهی سالمون و کنسرو ماهی تن را به حداکثر 340 گرم در هفته محدود کنید. همچنین اگر باردار هستید ماهی خال مخالی نخورید. این ماهی دارای جیوه بالایی است و بهتر است در دوران بارداری از مصرف آن اجتناب کنید.
2. مصرف ویتامین C خود را افزایش دهید. بدن شما برای ساخت کراتین به ویتامین C نیاز دارد. مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه را در رژیم غذایی خود بگنجانید، زیرا این میوه‌ها سرشار از ویتامین C هستند. برخی از بهترین محصولات برای ویتامین C، عبارتند از: میوه و آب مرکبات، مانند پرتقال و گریپ فروت؛ میوه‌های استوایی مانند طالبی، کیوی، انبه، پاپایا و آناناس؛ توت‌فرنگی، زغال‌اخته، شاه توت، تمشک، کرن بری و هندوانه؛ کلم بروکلی، گل کلم و کلم بروکسل؛ فلفل (سبز و قرمز)، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی (شیرین و سفید) و سبزیجات برگدار مانند کلم، اسفناج و سبزی شلغم.
3. غذاهای غنی از بیوتین بخورید. بدن شما برای ساختن مو و پوست سالم به بیوتین نیاز دارد که این امر تا حدی به دلیل نقش آن در تولید کراتین است. افزایش مصرف غذاهای غنی از بیوتین ممکن است کیفیت مو و ناخن را بهبود بخشد، اگرچه تحقیقات زیادی در این مورد انجام نشده است. بیوتین را از غذاهایی مانند لیست زیر به دست بیاورید: تخم‌مرغ (با زرده)؛ سبزیجاتی مانند گل کلم، لوبیا، نخود سیاه، سویا و قارچ؛ غلات کامل؛ موز و مغزها مانند بادام، بادام‌زمینی، گردو و کره آجیل.
4. سیستین را از رژیم غذایی خود دریافت کنید. سیستین در بدن شما به یک بلوک ساختمانی از کراتین تبدیل می‌شود. غذاهای غنی از سیستین را به‌طور منظم در وعده‌های غذایی خود بگنجانید. تخم‌مرغ یکی از بهترین منابع سیستین است. سایر گزینه‌های غذایی خوب عبارتند از: گوشت گاو، گوشت گوساله، دانه‌ها و شیر. گزینه‌های کم چرب را انتخاب کنید که برای قلب و سلامت کلی شما بهتر هستند.

استفاده از محصولاتی که کراتین را افزایش می‌دهند

1. محصولات موی مبتنی بر کراتینه را خریداری و مصرف کنید. برخی از شامپوها، نرم‌کننده‌ها و محصولات حالت‌دهنده حاوی keratin هستند. استفاده مداوم از این محصولات در طول زمان ممکن است به ساخت پروتئین روی موهای شما کمک کند که این امر به نوبه‌ی خود باعث می‌شود تا موهایتان صاف‌تر و نرم‌تر شوند. به دنبال این محصولات در داروخانه محلی یا فروشگاه لوازم آرایشی بگردید. محصولات حاوی کراتین، معمولا به وضوح برچسب گذاری می‌شوند.
2. شامپو و نرم‌کننده با موادمغذی مناسب را انتخاب کنید. از محصولات موی غنی شده با ویتامین E، ویتامین B5، آهن، روی و مس استفاده کنید. این امکان وجود دارد که این موادمغذی بتوانند تولید کراتین موهای شما را افزایش دهند. به دنبال این موادمغذی روی برچسب یا لیست مواد تشکیل‌دهنده محصولی که می‌خرید باشید.

بیشتر بخوانید: کراتین برای موهای دکلره شده

اجتناب از عادت‌هایی که کراتین را کاهش می‌دهند

1. موهای خود را با اتو صاف نکنید. استفاده از اتو موی برقی می‌تواند ساختار الیاف کراتین را در موهای شما تغییر داده و به آن آسیب برساند. اگر در تلاش برای بهبود و افزایش کراتین هستید، به جای استفاده از اتو صاف‌کننده، موهای خود را در محیطی خنک با سشوار خشک کنید.
2. موهای خود را دکلره و سفید نکنید. سفید‌کردن موهای شما به keratin و کوتیکول مو آسیب می‌رساند. استفاده از رنگ‌های ملایم اشکالی ندارد، اما اگر کراتین قوی و سالمی در موهایتان می‌خواهید، از سفید‌کردن موهای خود اجتناب کنید.
3. از موهای خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. اشعه قوی تابستانی می‌تواند مانند سفید‌کننده روی موهای شما عمل کرده و به keratin آسیب برساند. اگر در خارج از منزل هستید، کلاه لبه پهن بپوشید یا خود را با چتر بپوشانید. موهای نازک و رنگ روشن نسبت به موهای ضخیم‌تر و زبرتر در برابر نور خورشید آسیب‌پذیرتر هستند. با پوشاندن یا استفاده از کرم ضدآفتاب روی پوست درمعرض آفتاب، از پوست خود در برابر آسیب‌های خورشید محافظت کنید.
4. بعد از شنا موهای خود را کاملا آبکشی کنید، زیرا استخرها و جکوزی‌ها حاوی مقدار زیادی کلر هستند. کلر یک ماده شیمیایی است که موهای شما را خشک می‌کند و به کراتین آن آسیب می‌رساند. اگر می‌خواهید در استخر شنا کنید، پس از آن موهای خود را با آب تمیز بشویید.

نحوه‌ی مصرف

در قسمت قبل دیدیم که چگونه می‌توان کراتین را از رژیم غذایی دریافت کرد. همچنین قبلا با روش‌های کراتینه مو و کراتینه تراپی پوست آشنا شدیم. این روش‌ها اگرچه مزایای بسیاری برای پوست و موی انسان دارند، اما درصورت استفاده از یک محصول کراتینه‌ی نامناسب که حاوی مواد شیمیایی مضری مثل فرمالدئید باشد، ممکن است باعث ایجاد عوارضی در بدن انسان شوند.

اما آیا می‌دانستید که شما می‌توانید کراتین را به صورت مکمل و قرص دریافت کنید؟ البته لازم است باز هم تکرار کنیم، منظور ما در اینجا مکمل‌های Keratin هستند که با افزایش سطح این ماده در بدن شما، باعث جوانسازی و شفافیت پوست و مو می‌شوند. مکمل‌های Creatine که توسط ورزشکاران و به‌خصوص بدنسازان مصرف می‌شوند، کاربرد دیگری دارند. مکمل‌های کراتین معمولا با بیوتن همراه هستند.

در مورد مکمل‌های خوراکی کراتین و بیوتین، کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده آنها را کاملا بی‌خطر می‌داند. متخصصان می‌گویند مصرف این مکمل‌ها تا دور 10 میلی گرم در روز هیچ اثر منفی برایتان ایجاد نمی‌کند.

البته درصورت مصرف داروهایی که روی کبد اثر می‌گذارند، باید از عوارض احتمالی مصرف مکمل‌های بیوتین آگاه باشید، زیرا این بیوتین ممکن است اثرات داروهایی که برای کبد خود مصرف می‌کنید را به حداقل برساند. برخی از نمونه‌های این داروها کلوزاپین، سیکلوبنزاپرین و فلووکسامین هستند.

اثرات مصرف

همانطور که بارها اشاره کردیم، keratin جزء ساختاری اصلی پوست، مو و ناخن انسان است. کمبود کراتین در مو در درجه‌ی اول باعث وز‌شدن و از دست‌رفتن قابلیت حالت دهی آنها می‌شود. در این حالت کراتینه درمانی مو می‌تواند برای مدت محدودی (بین 4 تا 6 ماه) لطافت را به موهایتان بازگرداند.

کمبود کراتین همچنین باعث شکننده و ضعیف‌شدن ناخن‌های شما می‌شود. پس اگر ناخن‌های خیلی ضعیفی دارید، ممکن است بدن شما با کمبود کراتین روبه‌رو باشد. و در آخر، پوست انسان بدون کراتین کافی شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد. کمبود کراتین می‌تواند باعث کدر‌شدن پوست، افتادگی و ایجاد چین‌وچروک در آن شود.

البته روش‌های کراتینه درمانی پوست هم برای بهبود این شرایط توسعه یافته‌اند. با این حال مصرف کراتین کافی به صورت روزمره می‌تواند شما را از شر عوارضی که بیان کردیم حفظ کند و پوست، مو و ناخن‌های سالمی را برای شما به ارمغان بیاورد.

به پایان مطلب بررسی مصرف کراتین برای پوست و مو می‌رسیم. keratin پروتئینی است که بدن شما به‌طور طبیعی آن را تولید می‌کند و به حفظ سلامت و استحکام مو، پوست و ناخن شما کمک می‌نماید. بدن شما به‌طور طبیعی کراتین تولید می‌کند، اما شامپوهای کراتینه، نرم‌کننده‌ها و کرم‌های حاوی کراتین نیز ممکن است سلامت پوست و موهای شما را تقویت کرده و ظاهر آنها را بهبود بخشند.

همچنین مصرف غذاهای حاوی کراتین و مکمل‌های کراتین در طولانی مدت به بهبود خاصیت ارتجاعی پوست و جوانسازی آن، افزایش استحکام ناخن‌ها و همچنین افزایش شادابی و نرمی و کاهش موخوره در موهای شما کمک می‌کنند. البته تاثیر کراتینه درمانی برای پوست و مو در کوتاه مدت بسیار بیشتر از تاثیر مصرف غذا یا مکمل‌های حاوی کراتین است، ولی شما با مصرف کراتین به صورت خوراکی هم می‌توانید به پوست، ناخن و موهای خود کمک شایانی کنید.

منبع +++++