زردی زیر چشم؛ علائم، دلایل و راهکارهای درمان

علت‌های بروز برخی از عوارض پوستی، به مشکلات موجود زیر یا روی پوست مربوط می‌شوند. اما بعضی از تغییرات ایجادشده روی پوست، از خطر سلامتی بدن خبر می‌دهند؛ برای مثال، زردی زیر چشم یک بیماری پوستی نیست و ریشه آن در مشکلات موجود در بدن است. در اولین فرصتی که به زردشدن پوستتان پی می‌برید، احتمالاً برای درمان خانگی آن اقدام می‌کنید. اما بهتر است بدانید اگر ریشه این بیماری را حذف نکنید، ممکن است به مشکلات دیگری مبتلا شوید. در این مقاله علت‌های اصلی بیماری یرقان را بررسی نموده و راهکارهای حذف آن‌ها را بیان خواهیم کرد. البته باید دقت کنید هدف اصلی این مطلب، افزایش آگاهی شما است. بنابراین اگر علائم این بیماری را دارید، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

زردی زیر چشم یا بیماری یرقان چیست؟

اگر پوست زیر چشمتان به رنگ زرد تغییر کرده، احتمالاً بدنتان به یک بیماری مبتلا شده است. تغییر رنگ‌دانه‌های پوست زیر چشم به شما این هشدار را می‌دهد که باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کنید. برخی از مواقع، دلیل اصلی زردی زیر چشم، یک بیماری ویروسی است. اما ممکن است بیماری مزمن زمینه‌ای داشته باشید که نحوه تشخیص آن به عهده پزشک است.

بیماری یرقان، مشکلی است که در آن، سفیدی چشم و پوست اطراف آن زرد می‌شوند. این علامت ناشی از افزایش رنگ‌دانه‌های زردی است که در مایع صفرا وجود دارند؛ این مایع در کبد ترشح می‌شود و رنگ‌دانه‌های زرد صفراوی ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز هستند.

بیماری یرقان زمانی خود را نشان می‌دهد که متوجه زردشدن سفیدی چشمتان می‌شوید. در واقع این زردی به علت انباشت مقدار زیادی از بیلی‌روبین (bilirubin) است که در کبد تولید می‌شود. بیلی‌روبین حالت مایع دارد که رنگ آن نارنجی مایل به زرد است.

البته این مایع زردرنگ معمولاً از بدن دفع می‌شود؛ اما اگر فرایند دفع شدن بیلی‌روبین با اختلال روبرو شود، این مایع در برخی از نقاط بدن مانند چشم‌ها تجمع پیدا می‌کند و رنگ زرد به طور محسوس قابل‌مشاهده می‌شود.

چرا بزرگسالان به بیماری یرقان مبتلا می‌شوند؟

معمولاً این بیماری را نوزادان تازه متولدشده تجربه می‌کنند، اما ابتلا به یرقان در بعضی افراد بزرگسال هم دیده شده است. زردشدن پوست صورت و سفیدی چشم زمانی پدید می‌آید که مایع بیلی‌روبین به مقدار زیادی در خون موجود می‌شود.

کبد انسان سعی می‌کند با تصفیه‌کردن این مایع، آن را از بدن خارج کند. اما گاهی اوقات عملکرد کبد دچار اختلال می‌شود و خون را به‌درستی تصفیه نمی‌کند؛

در نتیجه بیلی‌روبین پوست زیر چشم و سفیدی آن را به رنگ زرد جلوه می‌کند. در حالت کلی، یرقان یکی از نادرترین بیماری‌هایی است بزرگسالان را مبتلا می‌کند. اما مسئله مهم دلایل بروز آن است که به شرح زیر است:

زردی زیر چشم به دلیل بیماری هپاتیت

اغلب اوقات این بیماری به علت وجود ویروس در بدن بروز می‌کند. درمان بیماری هپاتیت حداقل 6 ماه زمان می‌برد. اصلی‌ترین دلایل ابتلا به این بیماری، اختلالات ایمنی بدن و مصرف برخی داروها است. اگر بیماری هپاتیت به طور سریع درمان نشود، به کبد آسیب می‌زند. درنتیجه دفع مایع بیلی‌روبین با سختی همراه می‌گردد.

اگر علامت زردی چشم را به همراه علائمی، مانند خستگی، خارش پوست، درد شکم، درد عضلات و مفاصل، استفراغ، ضعف و تب دارید، احتمال ابتلا بدنتان به بیماری هپاتیت زیاد است. ویروس هپاتیت دچار التهاب کبد می‌شود.

در حالت کلی هپاتیت به چند نوع A، B و C دسته‌بندی می‌شود. باوجوداینکه علائم انواع ویروس هپاتیت مشابه یکدیگر هستند، اما دلایل ابتلای بدنتان به آن‌ها فرق می‌کنند.

همچنین تمامی علائم هپاتیت در تمامی بدن‌ها مشاهده نمی‌شوند. علائم این بیماری از سطح خفیف تا شدید متغیر هستند که زیاد شدن این علائم نارسایی کبد را به همراه خود می‌آورند.

بیشتر بخوانید: غده زیر چشم چیست؟ 

زردی زیر چشم به دلیل بیماری‌های کبد ناشی از مصرف الکل

مصرف طولانی‌مدت و بیش از اندازه مشروبات الکلی باعث تخریب کبد می‌شود. بنابراین، دو بیماری کبد الکلی و سیروز الکلی در بدن به وجود می‌آیند که این عضو حساس را از کار می‌اندازند. علائم بیماری سیروز کبدی همانند هپاتیت به مواردی مانند چشم‌های زرد، خستگی، خارش، درد شکم و استفراغ مربوط می‌شوند.

مسدودشدن مجاری صفراوی

لوله‌های نازکی در بدن وجود دارند که مایع صفراوی را از کبد و کیسه صفرا به روده کوچک منتقل می‌کنند. بعضی مواقع، این مجاری به علت وجود سنگ کیسه صفرا، سرطان یا برخی بیماری‌های نادر بسته می‌شوند. در نتیجه کبد دفع مایع صفراوی را با نقص انجام می‌دهد و بدن به بیماری یرقان مبتلا می‌شود.

سرطان پانکراس

این سرطان در مردان و زنان باعث مسدود شدن مجاری صفراوی و زردی زیر چشم می‌شود.

مصرف برخی از داروها

مصرف بیش از اندازه داروهایی مانند استامینوفن، پنی‌سیلین و قرص‌های ضدبارداری منجر به ایجاد اختلال در عملکرد کبد می‌شود.

کم‌خونی

اگر علائم خستگی، احساس ضعف و تنفس سخت با چشمان زرد همراه باشند، احتمال ابتلا به کم‌خونی وجود دارد. اما در حالت کلی، کم‌خونی زمانی اتفاق می‌افتد که سطح گلبول‌های قرمز خون کاهش می‌یابد. یکی از دلایل کم‌خونی بدن، تجزیه گلبول‌های قرمز است که به زردی چشم‌ها منجر می‌شود.

البته کم‌خونی مانند بیماری‌های دیگر انواع مختلفی دارد که تشخیص آن‌ها با مراجعه به پزشک متخصص انجام می‌گیرد.

بیماری تیروئید

زردی این قسمت از پوست بدن ممکن است نشانه‌ای از وجود بیماری تیروئید در بدن باشد. غده تیروئید که در پشت گردن وجود دارد، وظایف تنظیم متابولیسم و رشد بدن را ایفا می‌کند. بیماری گریوز یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که با بیماری یرقان در ارتباط است. با مبتلا شدن به بیماری گریوز، غده تیروئید در تولید هورمون‌ها افراط می‌کند. بنابراین، پوست اطراف چشم زرد می‌شود.

اگر علت اصلی بیماری یرقان، ضعف عملکرد تیروئید باشد، علائمی مانند تب، استفراغ، اسهال، هذیان، ضعف شدید، ضربان نامنظم قلب، فشارخون بسیار پایین و تشنج بدن را در بر می‌گیرند.

علاوه بر پرکاری تیروئید، کم‌کاری تیروئید هم یکی از دلایل ابتلا به بیماری یرقان است. باوجوداینکه کم‌کاری تیروئید نسبت به پرکاری نقش کمتری در ابتلا به بیماری یرقان دارد، اما نقش آن صفر نیست. کم‌کاری تیروئید، بدن را به بیماری کیسه صفرا دچار می‌کند و پوست اطراف چشم زرد می‌شود.

دلایل اصلی بروز زردی چشم کودکان چیست؟

افزایش بیلی‌روبین در بدن، به شکل نشانه رنگ زرد در پوست صورت و چشم‌ها پدیدار می‌شود. کم‌خونی، هپاتیت ویروسی و آسیب کبدی، عمده دلایلی هستند که سطح بیلی‌روبین را در بدن افزایش می‌دهند.

برخی از نوزادان در روزهای ابتدایی پس از تولد، پوست و چشم زرد دارند که به زردی نوزادی معروف است. بررسی دلایل این بیماری به شما کمک می‌کند نسبت به سلامتی بدن کودکتان آگاه‌تر شوید و برای درمان بیماری‌های او اقدام کنید.

زردی نوزادی یکی از بیماری‌های شایع است که سلامتی نوزادان را تهدید می‌کند. بدن نوزادان نسبت به افراد بزرگ‌سال، بیلی‌روبین بیشتری تولید می‌کند.

همچنین به علت اینکه بعضی مواقع دفع این مایع صفراوی سرعت کمی دارد، نوزادان را به زردی زیر چشم مبتلا می‌کند و کبد آن‌ها به خطر می‌افتد. این بیماری معمولاً در نوزادانی رخ می‌دهد که نارس هستند یا از شیر مادر تغذیه می‌کنند.

در مطالعه‌ای که یکی از مجلات معتبر پزشکی آمریکا انجام داد، این نتیجه حاصل شد که بیش از 80 درصد نوزادان در ابتدای عمر با این بیماری زندگی می‌کنند. البته در حالت کلی برای نوزادان خطر جدی وجود ندارد، اما تشدید آن می‌تواند منجر به نارسایی کبدی و تشنج در نوزادان شود.

علائم یرقان چیست؟

برخی مواقع بیماری یرقان علائم کمی دارد و حتی ممکن است زردی چشم به‌راحتی معلوم نشود. کم یا زیاد بودن علائم بیماری یرقان، باتوجه‌به شدت بیماری یا سرعت پیشرفت آن در افراد مختلف تعیین می‌شود.

اما اگر مدت خیلی کوتاهی است که این بیماری را دارید و روی صورتتان تغییر رنگی ایجاد نشده است، بررسی علائم دیگر می‌تواند از به‌خطرافتادن بیشتر سلامتی‌تان جلوگیری کند. علائمی که علاوه بر زردی پوست، در بدن مشاهده می‌شوند، عبارت‌اند از:

• تب و لرز
• درد شکم
• علائم مشابه آنفولانزا
• ادرار تیره‌رنگ

اگر علت اصلی زردی، عفونت بدن نباشد، علائمی مانند کاهش وزن یا خارش پوست بدن را اذیت می‌کنند. همچنین اگر علت اصلی بیماری یرقان، سرطان لوزالمعده یا مجاری صفراوی باشد، بیشترین نشانه آن‌ها درد شکم است.

راه‌های پیشگیری از زردی زیر چشم چیست؟

بیماری یرقان یک یا دو علت اصلی ندارند و دلایل بروز این بیماری بسیار زیاد هستند. بنابراین، جلوگیری از ابتلا به زردی پوست اطراف چشم کار بسیار سختی است. در حالت کلی می‌توانید با رعایت برخی نکات، احتمال ابتلا به آن را تا مقدار زیادی کاهش دهید. اقداماتی که سلامتی شما را از بیماری یرقان دور می‌کنند، عبارت‌اند از:

• راه‌های جلوگیری از ابتلا به ویروس هپاتیت را آموزش ببینید و آن‌ها را عملی کنید.
• از مصرف مشروبات الکلی خودداری کنید.
• وزن بدنتان را در محدوده سالم نگه‌دارید.
• برای مدیریت کلسترول بدنتان با پزشک مشورت کنید.

نحوه تشخیص بیماری زردی زیر چشم چیست؟

سطح بالای بیلی‌روبین نشان‌دهنده بیماری یرقان یا زردی است. بنابراین، پزشکان برای اینکه وجود این بیماری در بدن را تأیید کنند، انجام آزمایش بیلی‌روبین را به شما تجویز می‌کنند تا به میزان غلظت بیلی‌روبین موجود در خون پی ببرند. همچنین پزشک از شما درباره علائم اخیر و سوابق بیماری قبلی‌تان سؤال می‌کنند.

همچنین ممکن است برخی از پزشکان شما را به انجام آزمایش‌های کبد مراجعه دهند. پزشکان پس از معاینه فیزیکی و بررسی نتایج آزمایش‌های شما، برای بررسی علت اصلی این بیماری شما را به تصویربرداری از اندام‌های داخلی بدنتان ارجاع می‌دهند.

پزشکان برای تشخیص بیماری کبدی، علائمی مانند کبودی پوست و رنگ قرمز کف دست را بررسی می‌کنند. همچنین آن‌ها نتیجه آزمایش ادرار را با نتایج آزمایش‌های دیگر بررسی می‌کنند و تطبیق می‌دهند تا به تشخیص کامل‌تری برسند.

علاوه بر آزمایش خون و ادرار، باید برای اینکه اندازه و حساسیت کبد شما تعیین شود، به سونوگرافی مراجعه کنید. پزشک‌های باتجربه علاوه بر بررسی نتایج آزمایش‌های ذکرشده، آزمایش عملکرد تیروئید را برای شما تجویز می‌کنند.

بیشتر بخوانید: علائم زردی پوست؛ 

درمان یرقان یا زردی چشم به چه صورت انجام می‌گیرد؟

در حالت کلی برای درمان زردی زیر چشم روش مشخصی وجود ندارد؛ اما پزشکان دلایل اصلی بروز بیماری یرقان را بررسی می‌کنند و برای درمان علت اصلی نسخه می‌نویسند.

برای مثال، اگر به ویروس هپاتیت مبتلا هستید، پزشک برای درمان این بیماری تلاش می‌کند. در نهایت با شروع بهبودی کبد، زردی چشم هم برطرف می‌شود. راهکارهای درمان هرکدام از دلایل بیماری یرقان عبارت‌اند از:

درمان بیماری تیروئید

اگر علت اصلی زردی پوست بیماری تیروئید باشد، رفع زردی امکان‌پذیر است. پزشک با درمان پرکاری یا کم‌کاری تیروئید، ریشه اصلی بیماری را حذف می‌کند و رنگ زرد پوست به طور خودکار از بین می‌رود.

پزشکان برای درمان تیروئید، از سه راهکار دارودرمانی، ید درمانی و جراحی تیروئید کمک می‌گیرند. پزشک معالج باتوجه‌به شرایط سنی و جسمی شما، روش درمان را تعیین می‌کند. همچنین پزشکان برای درمان کم‌کاری تیروئید از داروها استفاده می‌کنند.

درمان بیماری ویروسی هپاتیت

روش درمان بیماری هپاتیت باتوجه‌به نوع ویروس انتخاب می‌شود. معمولاً هپاتیت نوع A خودبه‌خود درمان می‌شود. البته اگر علائم بیماری هپاتیت شدید باشند، ممکن است به روش‌های درمانی دیگر نیاز داشته باشید. پزشکان برای فرد مبتلا به هپاتیت، داروی کاهش‌دهنده تب و استراحت تجویز می‌کنند. همچنین برای درمان هپاتیت نوع B و C، داروهای ضدویروسی تجویز می‌کنند.

درمان بیماری سیروز

اگر برای تشخیص این بیماری به طور سریع اقدام نکنید، درمان کبد شما با سختی زیادی همراه می‌شود. حتی در برخی موارد آسیب واردشده به کبد قابل‌جبران نیست.

اولین راهکار درمانی که پزشکان توصیه می‌کنند، این است که برای ترک مصرف الکل اقدام جدی انجام دهید. همچنین امکان دارد روش‌هایی را برای جبران برخی از کمبودهای تغذیه‌ای تجویز کنند. در موارد حاد، پزشکان راهکار پیوند کبد را پیشنهاد می‌دهند که شرط اول آن، ترک مصرف الکل است.

درمان کم‌خونی

درمان این مشکل باتوجه‌به نوع آن تعیین می‌شود؛ برای مثال، درمان یکی از انواع کم‌خونی با نوشیدن آب فراوان و دوری از استرس انجام می‌شود. همچنین برای درمان کم‌خونی با شدت بالا، تزریق خون یکی از گزینه‌ها است. به‌عنوان‌مثال دوم، اگر کم‌خونی شما از نوع همولیتیک باشد، پزشکان برای درمان آن دارو تجویز می‌کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

علائمی که باید در صورت مشاهده آن‌ها به پزشک مراجعه کنید، به شرح زیر هستند:

• زردی چشم و علائمی مانند استفراغ، تب و ضعف.
• در صورت مصرف غذا یا نوشیدنی‌های آلوده
• مصرف الکل، درحالی‌که سفیدی چشمانتان زرد شده‌اند.

آیا درمان‌های خانگی بیماری یرقان مطمئن هستند؟

برای درمان یرقان روش مطمئن خانگی وجود ندارد. اغلب روش‌هایی که برای درمان خانگی این بیماری توصیه می‌شوند، از نوع روش‌های پیشگیری هستند. توصیه می‌کنیم برای درمان زردی به پزشک متخصص مراجعه کنید و سلامتی خود یا خانواده‌تان را با روش‌های بی‌اساس به خطر نیندازید.

اگر اطراف چشمتان متوجه تغییر رنگ شده‌اید، باید برای مراقبت‌های پزشکی اقدام کنید. همچنین اگر بزرگسال هستید، درباره ابتلا به بیماری زردی زیر چشم نگران نباشید. مگر اینکه سابقه ابتلا به بیماری زمینه‌ای خاصی را دارید.

در این صورت، با مشاهده اولین زردی در اطراف چشمتان، باید برای انجام آزمایش‌های مخصوص به پزشک متخصص و باتجربه در زمینه بیماری‌های کبدی مراجعه کنید. یکی از رایج‌ترین باورهای غلط درباره بیماری یرقان این است که استفاده از قطره چشم آن را درمان می‌کند. درحالی‌که بعضی مواقع، قطره برای کاهش سوزش چشم تجویز می‌شود و استفاده دیگری ندارد.

منبع ++++