اختلال رنگدانه های پوست یا هایپوپیگمانتاسیون چیست؟

هایپوپیگمانتاسیون چیست؟! هایپوپیگمانتاسیون در پوست نتیجه کاهش تولید ملانین است. اگر سلول‌های پوست شما ملانین کافی تولید نکنند لکه‌هایی روی پوست ایجاد می‌شود که روشن‌تر از رنگ طبیعی پوست است. این لکه‌ها می‌توانند یک نقطه یا کل بدن را تحت تأثیر قرار دهند. ژنتیک و شرایط محیطی ازجمله عواملی هستند که می‌توانند باعث اختلال در رنگدانه­ های پوست شوند. ما در این مقاله در مورد علل بروز هایپوپیگمانتاسیون و گزینه‌هایی برای درمان اختلال رنگدانه های پوست صحبت می‌کنیم؛ با ما همراه باشید!

اختلال رنگدانه های پوست چیست؟

اختلال رنگدانه ­های پوست نوعی بیماری پوستی است که بر رنگ پوست تأثیر می‌گذارد. رنگ پوست بر اثر تولید رنگدانه ­هایی به نام ملانین است که توسط سلول‌های تخصصی پوست به نام ملانوسیت ساخته می‌شود. وقتی ملانوسیت­ها آسیب ببینند یا نتوانند ملانین کافی تولید کنند، رنگ پوست تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

بسته به علت و پیشرفت اختلال، کمبود این رنگدانه­ ها می‌تواند بر یک ناحیه کوچک یا کل بدن تأثیر بگذارد. اختلال رنگدانه­ های پوستی می‌تواند به دلایل مختلف مرتبط با سلامتی ایجاد شود.

به‌طور کل اختلال رنگدانه­ های پوست به دو دسته تقسیم می‌شوند: هایپرپیگمانتاسیون که به دلیل افزایش ملانین در پوست ایجاد می‌شود و هایپوپیگمانتاسیون که نتیجه کاهش تولید ملانین در پوست است.

 هایپوپیگمانتاسیون چیست؟

اما همان‌طوری که پیش‌تر اشاره کردیم هایپوپیگمانتاسیون نوعی اختلال رنگدانه­ های پوست است که در اثر کاهش تولید ملانین در پوست ایجاد شده و باعث روشن‌تر شدن رنگ پوست می‌شود. البته برخی بیماری‌های خاص مانند آلبینیسم و ویتیلیگو یا آسیب‌های پوستی نیز می‌توانند باعث بروز هایپوپیگمانتاسیون شوند. هایپوپیگمانتاسیون عموماً دو نوع است:

هایپوپیگمانتاسیون نوعی اختلال رنگدانه­‌های پوست است که در اثر کاهش تولید ملانین در پوست ایجاد شده و باعث روشن‌تر شدن رنگ پوست می‌شود.

چه عواملی باعث هایپوپیگمانتاسیون می‌شود؟

هایپوپیگمانتاسیون ناشی از کاهش ملانین، می‌تواند با سرکوب تولید ملانین یا کاهش ملانوسیت­ها ایجاد شود. افزایش سن، عوامل محیطی، کمبود ویتامین‌هایی مانند ویتامین B12، مس یا آهن ازجمله عواملی هستند که می‌توانند در ایجاد هایپوپیگمانتاسیون نقش داشته باشند. اما چند علت شایع هایپوپیگمانتاسیون عبارت‌اند از:

• ویتیلیگو: ویتیلیگو نوعی اختلال خود ایمنی است که در آن سلول‌های رنگدانه در پوست آسیب می‌بینند و درنتیجه باعث ایجاد لکه‌های سفیدی روی پوست می‌شوند. این لکه‌ها می‌توانند در سراسر بدن یا قسمتی از آن ظاهر شوند. هیچ روش قطعی برای درمان اختلال رنگدانه های پوست تحت عنوان ویتیلیگو وجود ندارد اما می‌توان از کرم‌های آرایشی، کورتیکواستروئیدها، کرم‌های مهارکننده کلسینورین مثل پماد پروتوپیک یا لیزر برای کمرنگ‌تر کردن این لکه‌ها کمک گرفت.
• آلبینیسم: آلبینیسم یک اختلال ارثی نادر است که در اثر عدم وجود آنزیم تولیدکننده ملانین در پوست ایجاد می‌شود. این اختلال منجر به عدم وجود رنگدانه ­های کامل در پوست، مو و چشم می‌شود. آلبینوها دارای یک ژن غیرطبیعی هستند که بدن را از تولید ملانین محدود می‌کنند. متأسفانه برای این نمونه از هایپوپیگمانتاسیون نیز درمان قطعی وجود ندارد و افراد مبتلا به آلبینیسم باید همیشه از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنند زیرا احتمال آسیب آن‌ها در برابر آفتاب و همین‌طور سرطان پوست بیشتر است. این اختلال می‌تواند در هر نژادی رخ دهد اما بیشتر در بین سفیدپوستان شایع است.
• از دست دادن رنگدانه در نتیجۀ آسیب پوست: اگر دچار عفونت پوستی، تاول، سوختگی یا سایر آسیب‌های پوستی شده‌اید ممکن است رنگدانه پوست در ناحیه آسیب‌دیده از بین برود. خبر خوب در مورد این نوع از هایپوپیگمانتاسیون­ها این است که اغلب دائمی نیستند اما ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا پوست دوباره رنگدار شود. درحالی‌که بدن در حال بازسازی رنگدانه­ هاست می‌توانید از کرم­های ‌آرایشی برای پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده و درمان هایپوپیگمانتاسیون استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: ویتیلیگو چیست؟ 

همچنین عفونت‌های باکتریایی یا قارچی ناشی از آکنه ماکولا، استفاده از محصولات آرایشی حاوی سرب یا سفیدکننده‌ها نیز می‌توانند باعث بروز هایپوپیگمانتاسیون شوند.

هایپوپیگمانتاسیون پس از التهاب نیز نوع دیگری از اختلال رنگدانه­ های پوست است که عموماً براثر بیماری‌های التهابی پوستی مانند درماتیت آتوپیک، عفونت‌هایی مثل تب‌خال زوستر یا در اثر روش‌های درمانی مانند درم آبریژن، کرایوتراپی و غیره ایجاد می‌شود.

درمان هایپوپیگمانتاسیون

درمان هایپوپیگمانتاسیون به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد بنابراین تشخیص صحیح وضعیت بیمار اساساً اولین قدم برای درمان است. اکثر هایپوپیگمانتاسیون­های پس از التهاب معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شوند، اگرچه ممکن است مدتی طول بکشد.

برای کاهش رنگدانه ­های ناشی از بثورات باید در وهله اول عفونت‌هایی که باعث ایجاد بثورات شده‌اند را درمان کنید. برای عفونت‌های قارچی یا باکتریایی اغلب داروهای ضد قارچی یا آنتی‌بیوتیک توسط پزشک تجویز می‌شود. برخی از گزینه‌هایی که برای درمان اختلال رنگدانه های پوست استفاده می‌شود عبارت‌اند از:

کرم‌های موضعی

استروئیدها نمونه‌ای از کرم‌های موضعی هستند که توسط پزشک برای کاهش تغییر رنگ یا افزودن رنگ به قسمت‌هایی از پوست که روشن‌تر شده‌اند، تجویز می‌شود. در برخی موارد در صورت وجود خشکی و سوزش همراه با هایپوپیگمانتاسیون ممکن است از لوسیون مرطوب‌کننده استفاده شود. ژل‌های روشن‌کننده حاوی هیدروکینون نیز در درمان هایپوپیگمانتاسیون بسیار مؤثر هستند.

درمان‌های زیبایی

لیزر درمانی می‌تواند در از بین بردن هایپوپیگمانتاسیون ناشی از اسکار مؤثر باشد. ترکیبی از پسورالن و نوردرمانی گاهی اوقات می‌تواند در درمان بیماران مبتلا به ویتیلیگو مؤثر باشد.

البته کودکان وزنان باردار باید از پسورالن اجتناب کنند. گاهی اوقات لایه‌برداری شیمیایی نیز می‌تواند به کمرنگ شدن لکه‌های ناشی از هایپوپیگمانتاسیون و هایپرپیگمانتاسیون کمک کند. جراحی پوست برای بیمارانی که به دلیل سوختگی شدید دچار اختلال رنگدانه های پوست شده‌اند، می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.

درمان‌های خانگی

اگر برای درمان اختلال رنگدانه های پوست به دنبال روش‌های خانگی هستید مخلوط زردچوبه و روغن خردل می‌تواند یک ترکیب فوق‌العاده باشد اگرچه ممکن است یک سال طول بکشد تا نتایج آن دیده شود. آب زنجبیل به‌ویژه ریشه‌های زنجبیل در درمان هایپوپیگمانتاسیون مؤثر است. مقداری زنجبیل یا ریشه‌های آن را رنده کنید و روی لکه‌ها بمالید. برای گرفتن نتیجه بهتر این کار را دو بار در روز انجام دهید.

درمجموع هایپوپیگمانتاسیون عمدتاً بی‌ضرر است و اغلب تغییر رنگ پوست ناشی از آن به‌خودی‌خود و در مدت‌زمان معینی از بین می‌رود.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی ایدز؛

اما در نظر داشته باشید که رنگ ناهموار پوست ممکن است دلیلی برای استرس روانی در برخی افراد باشد در این صورت باید به دنبال استراتژی‌های متفاوتی برای درمان بود. به‌طور کل قبل از شروع درمان هایپوپیگمانتاسیون بهتر است با یک پزشک متخصص صحبت کنید.