همه‌چیز درباره اگزما در پا؛ علائم، دلایل و درمان‌های ساده خانگی

اگزما در پا التهاب پوستی است که عمدتا با لکه‌های قرمز و خارش‌دار آن مشخص می‌شود. اگزما یک اصطلاح کلی است که شامل بسیاری از شرایطی است که باعث التهاب پوست می‌شوند. علائم اگزما متفاوت است، اما به‌طور کلی به صورت لکه‌های پوستی خشک، قرمز و شدیدا خارش‌دار ظاهر می‌شوند. گاهی اوقات ممکن است تاول‌های کوچک هم ایجاد شوند. اگزما ممکن است در هر قسمتی از بدن از جمله پا ایجاد شود. این مشکل هم در کودکان و هم در بزرگ‌سالان رخ می‌دهد و مسری نیست. هیچ دلیل شناخته شده‌ای برای اگزما وجود ندارد، اما اغلب، افراد با سابقه خانوادگی آلرژی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از آنجا که ممکن است برخی افراد درگیر این مشکل باشند، ما در این مقاله قصد داریم به بررسی اگزما در پا، عوامل به وجود آمدن اگزما، عوارض و درمان آن بپردازیم. اگر شما نیز از این بیماری پوستی رنج می‌برید، پس ادامۀ این مقاله را از دست ندهید.

انواع اگزما

اگر پوست شما گاهی دچار خارش و قرمزی می‌شود، ممکن است به اگزما مبتلا شده باشید. اگزما گاهی اوقات درماتیت آتوپیک نامیده می‌شود که شایع‌ترین شکل آن است. “آتوپیک” به آلرژی اشاره دارد. افرادی که به اگزما مبتلا هستند، اغلب، از آلرژی یا آسم، همراه با خارش و قرمزی پوست رنج می‌برند. اگزما در انواع مختلف وجود دارد و هر کدام علائم خاص خود را دارد. در ادامه به بررسی 7 نوع اگزما می‌پردازیم.

درماتیت آتوپیک (Atopic dermatitis)

درماتیت آتوپیک شایع‌ترین نوع اگزما است. معمولا در دوران کودکی شروع می‌شود و اغلب، خفیف‌تر می‌شود یا در بزرگ‌سالی از بین می‌رود. این نوع اگزما معمولا به‌صورت خشکی همراه با خارش در آرنج یا زانو ایجاد می‌شود. اگر آن‌ها را خارش دهید، ممکن است به‌صورت برجستگی‌های کوچک که داخل آن آب است، درآیند یا حتی عفونی شوند.

نورودرماتیت (Neurodermatitis)

نورودرماتیت مشابه درماتیت آتوپیک است و باعث می‌شود لکه‌های ضخیم و پوسته‌پوسته روی بازوها، پاها، پشت گردن، پوست سر، کف پاها، پشت دست‌ها یا اندام تناسلی شما ایجاد شوند. این لکه‌ها می‌توانند بسیار خارش‌دار باشند، به‌خصوص زمانی که خواب هستید. اگر لکه‌ها را بخارانید، ممکن است خون‌ریزی کنند و عفونی شوند.

درماتیت تماسی (Contact dermatitis)

اگر پوست شما در اثر واکنش به موادی است که لمس می‌کنید، تحریک و قرمز می‌شود، ممکن است به درماتیت تماسی مبتلا شده باشید. این نوع اگزما دو حالت دارد: اولین حالت، درماتیت تماسی آلرژیک که واکنش سیستم ایمنی به محرک‌هایی مانند لاتکس یا فلز است.

دومین حالت، درماتیت تماسی تحریک‌کننده است و زمانی شروع می‌شود که یک ماده شیمیایی یا ماده دیگری پوست شما را تحریک کند. در این نوع اگزما، پوست شما قرمز می‌شود، می‌خارد و می‌سوزد. کهیر یا تاول‌های پر از مایع روی پوستتان ظاهر می‌شود و با گذشت زمان پوسته‌پوسته می‌شود.

اگزمای دیس‌هیدروتیک (Dyshidrotic eczema)

اگزمای دیس‌هیدروتیک باعث ایجاد تاول‌های کوچک روی دست‌ها و پاهای شما می‌شود و در زنان شایع‌تر از مردان است. این اگزما علائمی مثل تاول‌های پر از مایع روی انگشتان دست، انگشتان پا، کف دست و کف پا دارد. این تاول‌ها ممکن است خارش یا درد داشته باشند. پوست نیز می‌تواند پوسته‌پوسته شود و ترک بخورد.

اگزمای دست (Hand eczema)

اگزمایی که فقط دست‌های شما را درگیر می‌کند، اگزمای دست نامیده می‌شود. اگر در شغلی مانند آرایشگری یا نظافت کار می‌کنید، جایی که به‌طور مرتب از مواد شیمیایی که پوست را تحریک می‌کنند، استفاده می‌کنید، ممکن است به این نوع اگزما مبتلا شوید. در نتیجه دستان شما دچار قرمزی، خارش، خشکی یا حتی ترک و تاول می‌شوند.

اگزمای نومولار (Nummular eczema)

کلمه nummular در لاتین به معنای سکه است. این نوع اگزما باعث ایجاد لکه‌های گرد و سکه‌ای شکل روی پوست شما می‌شود. اگزمای نومولار با سایر انواع اگزما بسیار متفاوت به نظر می‌رسد و می‌تواند خارش زیادی به همراه داشته باشد.

درماتیت استاز (Stasis dermatitis)

درماتیت استاز یا همان اگزمای وریدی نوعی اگزما در پا است و زمانی اتفاق می‌افتد که مایع از وریدهای ضعیف به داخل پوست شما نشت کند. این مایع باعث قرمزی، خارش، تورم و درد می‌شود.

در اگزمای وریدی قسمت پایین پاهای شما ممکن است متورم شود، به‌خصوص در طول روز که در حال راه رفتن هستید، ممکن است در پاهای خود احساس درد یا سنگینی کنید، احتمالا رگ‌های واریسی نیز خواهید داشت و پوست روی رگ‌های واریسی خشک و خارش‌دار خواهد بود و شاید در ساق و بالای پاها، زخم‌های باز نیز ایجاد شوند.

بیشتر بخوانید: اگزما واگیردار است؟ 

چه عواملی باعث اگزما در پا می‌شوند؟

اگزما در پا معمولا در پاسخ به اصطکاک، رطوبت یا یک واکنش آلرژیک ایجاد می‌شود و باعث قرمزی، خارش و التهاب پوست روی پا می‌شود. انواع مختلفی از اگزما در پا وجود دارد که یکی از آن‌ها اگزمای واریسی است. اگزمای واریسی که به عنوان اگزمای وریدی، گرانشی یا استاز نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی طولانی‌مدت است که پاها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و در افراد مبتلا به واریس شایع است.

اگزمای واریسی یک مشکل طولانی‌مدت است. با این حال، درمان‌هایی برای کمک به کنترل آن وجود دارند. اگزمای واریسی معمولا به دلیل افزایش فشار در وریدهای پا ایجاد می‌شود. هنگامی که دریچه‌های کوچکی که در رگ‌ها هستند نتوانند به درستی کار کنند، خون نمی‌تواند به سمت بالا و برخلاف جاذبه جریان یابد و در نتیجه به سمت عقب نشت می‌کند.

همین امر باعث افزایش فشار در وریدها و در نهایت، منجر به نشت خون و مایعات به بافت اطراف می‌شود. تصور می‌شود که اگزمای وریدی ممکن است در نتیجه واکنش سیستم ایمنی بدن به این مایع ایجاد شود.

اگزمای وریدی در افراد مبتلا به رگ‌های واریسی شایع‌تر است، زیرا اغلب رگ‌های پا نمی‌توانند به درستی فعالیت کنند. البته برخی از افراد بدون هیچ دلیل واضحی به این عارضه مبتلا می‌شوند، اما به‌طور کلی برخی از عوامل هستند که احتمال این نوع اگزما در پا را افزایش می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

• جنسیت: احتمال ابتلا به اگزمای واریسی در زنان شایع‌تر است.
• چاقی: اضافه وزن و چاقی می‌تواند فشار را در رگ‌های پای شما افزایش دهد.
• بارداری: بارداری نیز همچون مورد قبلی، باعث افزایش فشار در رگ‌های پا می‌شود.
• عدم توانایی حرکت برای مدت طولانی: اگر به هر دلیلی برای مدتی طولانی بی‌تحرک باشید، گردش خون در رگ‌های پای شما تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.
• سابقه ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی): منظور همان لخته‌های خونی است که در وریدهای پا ایجاد می‌شوند و می‌توانند به دریچه‌های رگ‌های شما آسیب برسانند.
• افزایش سن: افزایش سن در افراد معمولا باعث می‌شود حرکت کردن دشوارتر و در نتیجه کمتر شود. همین امر می‌تواند بر گردش خون تاثیر بگذارد.

علائم اگزما در پا

در تمام انواع اگزما، پوست آسیب‌دیده این علائم را از خود بروز می‌دهد:

• خارش و تورم پوست
• خشک و پوسته‌پوسته شدن پوست
• زبر و خشن شدن پوست

در پوست‌های روشن‌تر قسمت آسیب‌دیدۀ پوست، قرمز یا قهوه‌ای به نظر می‌رسد. در پوست‌های تیره‌تر، قهوه‌ای تیره، بنفش یا خاکستری به نظر می‌رسد و دیدن آن دشوارتر است. ممکن است دوره‌هایی وجود داشته باشد که این علائم بهبود یابند یا دوره‌هایی که حتی شدیدتر هم شوند.

زمانی که اگزما در پا از نوع اگزمای وریدی است، رگ‌های واریسی (وریدهای متورم و بزرگ شده) اغلب روی پاها قابل مشاهد‌ه هستند. پاهای شما ممکن است متورم شوند، به‌خصوص در پایان روز یا پس از دوره‌های طولانی ایستادن. برخی از افراد علائم دیگری نیز دارند، علائمی مانند:

• تغییر رنگ پوست
• سفت شدن پوست
• زخم‌های کوچک و سفید
• درد
• تحت‌تأثیر قرار گرفتن سایر قسمت‌های بدن در اثر اگزما
• تورم مچ پا که هنگام خواب بهتر می‌شود، اما بعد از بیدار شدن از خواب دوباره متورم می‌شود.
• احساس گرما در پاها با وجود خنک بودن پوست

اگر اگزمای واریسی درمان نشود، زخم پا ایجاد می‌شود. این‌ها زخم‌های طولانی‌مدتی هستند که در جایی که پوست آسیب دیده است، ایجاد می شوند.

چگونه اگزمای پا تشخیص داده می‌شود؟

به‌طور کلی، برای تشخیص اگزما در پا و در صورت مشاهدۀ علائم اگزمای وریدی، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک عمومی اغلب قادر خواهد بود به سادگی با نگاه کردن به پوست شما تشخیص درستی دهد.

همچنین از شما سوالاتی می‌پرسد تا تشخیص دهد که آیا مشکلی در جریان خون در رگ‌های پای شما وجود دارد یا نه، زیرا یکی از عوامل اصلی اگزمای وریدی همین مورد است. در نهایت، ممکن است برای انجام آزمایش‌های بیشتر به متخصص عروق یا دکتر متخصص در بیماری‌های پوستی (متخصص پوست) ارجاع داده شوید. برخی از این آزمایش‌ها به شرح زیر است:

تشخیص اگزما در پا با آزمایش قسمتی از پوست (Skin patch test)

در این آزمایش پوست شما در معرض نوعی ماده‌ قرار می‌گیرد که باعث حساسیت و آلرژی می‌شود و ممکن است پوست شما به آن واکنش نشان دهد. این آزمایش به تعیین اینکه آیا اگزما در پا ناشی از نوعی تماسی آلرژیک است یا خیر کمک می‌کند.

تشخیص اگزما در پا با سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound)

این آزمایش تصویربرداری، از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری استفاده می‌کند که به پزشکان کمک می‌کند جریان خون را در اندام‌های شما اندازه‌گیری کنند.

تست شاخص بازویی مچ پا (Ankle brachial index test)

این آزمایش جریان خون در پاهای شما را اندازه‌گیری می‌کند و به دنبال مناطقی است که جریان خون به‌طور کامل یا تا حدی مسدود شده است.

تشخیص اگزما در پا با آزمایش‌های قلب (Cardiac tests)

چندین آزمایش مانند نوار قلب (ECG یا EKG)، اشعه ایکس قفسه سینه و سایر آزمایش‌ها وجود دارد که میزان عملکرد قلب شما را اندازه‌گیری می‌کند.

تشخیص اگزما در پا با مطالعات عروق (Artery studies)

این آزمایش‌ها جریان خون را در شریان‌های شما اندازه‌گیری می‌کنند و برای بررسی شرایطی که ممکن است در ابتلا به اگزمای واریسی شما دخیل باشند، استفاده می‌شوند.

عوارض جانبی اگزمای وریدی

اگزمای وریدی ممکن است یک سری عوارض جانبی برای سایر قسمت‌های بدن به همراه داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:

• حساسیت تماسی: ممکن است به برخی از کرم‌ها و پمادهایی که استفاده می‌کنید، حساسیت نشان دهید.
• اگزمای ثانویه: زمانی رخ می‌دهد که اگزما به سایر قسمت‌های بدن شما نیز گسترش یابد.
• سلولیت – عفونت: ممکن است درد، تب، تورم، قرمزی، غده‌های متورم در کشاله ران یا رگه‌های قرمز روی ساق پا به وجود آید.
• عفونت ثانویه: این مورد باعث ایجاد پوسته‌های زرد رنگ می‌شود.

درمان اگزمای وریدی چگونه است؟

اگرچه هیچ درمان قطعی برای اگزما در پا وجود ندارد، اما به کمک برخی درمان‌ها می‌توان آن را کنترل کرد. یک راه مفید و کاربردی، جلوگیری از خاراندن است. برای کمک به کاهش خارش می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد.

لوسیون‌ها و کرم‌ها اغلب، برای کمک به مرطوب نگه داشتن پوست تا حد امکان استفاده می‌شوند. همچنین می‌توان از کرم های کورتیکواستروئیدی برای کمک به کاهش التهاب استفاده کرد. اولین قدم در درمان موثر اگزما، تشخیص صحیح است. پس از معاینه و تشخیص، پزشک می‌تواند بهترین درمان را به شما توصیه کند.

درمان اگزمای واریسی نیز با هدف بهبود شرایط پوستی و افزایش جریان خون انجام می‌شود که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:

• اقدامات خودیاری که شامل راه‌هایی برای بهبود گردش خون است، مانند فعال نگه داشتن و بالا بردن مکرر پاها.
• کرم‌های کورتیکواستروئیدی (corticosteroid) که به صورت کوتاه‌مدت برای کاهش التهاب پوست استفاده می‌شوند.
• استفاده از یک پد مرطوب، آغشته به محلول مخصوص برای درمان اگزما.
• استفاده از آنتی‌بیوتیک موضعی برای قسمت‌هایی از بدن‌تان که دچار عفونت شده‌اند.
• استفاده از جوراب‌های فشرده، جوراب‌هایی با طراحی خاص که معمولا هر روز پوشیده می‌شوند و پاهای شما را محکم در قسمت مچ پا می‌فشارند و در بالای ساق پا شل‌تر می‌شوند و به بهبود گردش خون کمک می‌کنند.
• استفاده از نرم‌کننده‌ها یا مرطوب‌کننده‌ها روی پوست که از خشک شدن آن جلوگیری می‌کنند.

البته همۀ مواردی که در بالا بیان شد، یک سری توصیه‌های عمومی و درمان‌های رایج است. در حالت کلی اگر شما از اگزما در پا رنج می‌برید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و زیر نظر او درمان را انجام دهید.

بیشتر بخوانید:‌ درمان اگزما؛ 

اگزمای واریسی بر جریان خون در اندام‌های شما تأثیر می‌گذارد و باعث ایجاد طیفی از بیماری‌های پوستی می‌شود که اغلب در قسمت پایین ساق پا هستند و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به عوارض شدید شود. ممکن است به‌صورت مادام‌العمر با اگزما در پا درگیر باشید، اما درمان‌ها می‌توانند به شما در مدیریت علائم و جلوگیری از بدتر شدن آن‌ها کمک کنند.

هنگامی که بدانید چه چیزی برای شما مفید است، می‌توانید با عادات سالم و درمان‌های تجویز شده، علائم اگزما را مهار کنید. ما نیز در این مقاله سعی کردیم تا حد امکان شما را نسبت به اگزمای وریدی، علائم و شیوۀ درمان آن آگاه کنیم. اگر شما هم با اگزمای وریدی درگیر هستید، در بخش نظرات برای ما بنویسید که چه کارهایی برای کنترل و بهبود آن انجام می‌دهید.

منبع +++++