آفتاب گرفتن در بارداری؛ عوارض و نکات مهمی که باید بدانید!

اکثر بانوان در دوران بارداری با سوالات و مسائل مختلفی روبه‌رو می‌شوند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن شرایط را برای سلامت خود و جنین فراهم کنند. در صورتی که بخشی از زمان بارداری شما شامل فصل تابستان هم باشد، یکی از مهمترین سوالاتی که ممکن است با آن مواجه شوید این است که آیا آفتاب گرفتن در بارداری کار خطرناکی است یا خیر. در جواب به این دغدغه شما باید گفت که شما می‌توانید در دوران بارداری آفتاب بگیرید، زیرا قرار گرفتن در معرض نور خورشید برای سلامت بدن بسیار مهم است.

نور خورشید به بدن شما در جذب ویتامین D لازم کمک کرده و وجود این ویتامین برای رشد سالم جنین و تقویت استخوان‌های مادر ضروری و مفید است. نکته مهم این است که برای انجام این‌کار باید از روش‌های صحیح استفاده کنید تا بتوانید از خود در برابر خطرات احتمالی آن، به خوبی محافظت کنید. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله سعی داریم به بررسی کلی تاثیر آفتاب گرفتن بر روی جنین و مادر در هنگام بارداری، فواید و مضرات آن بپردازیم.

تاثیرآفتاب گرفتن در بارداری بر روی جنین

اثرات مثبت در معرض آفتاب بودن در زمان بارداری را نمی‌توان نادیده گرفت. در صورتی که این کار به اندازه و با آگاهی کافی انجام شود، می‌توان از فوائد بی‌نظیر آن در سلامت مادر و جنین بهره برد. باید بدانید که قرارگرفتن کم در معرض نور خورشید در بارداری با خطر بالای اختلالات یادگیری کودک مرتبط است. در یک مطالعه جدید و گسترده که روی بیش از 422500 کودک در سن مدرسه از سراسر اسکاتلند بررسی شد، محققان دریافتند که قرار گرفتن در معرض UVB کم در دوران بارداری با خطر بروز ناتوانی‌های یادگیری مرتبط است.

قرارگرفتن در معرض UVB از نور خورشید با تولید ماده مغذی و ضروری ویتامین D در بدن مرتبط است. با توجه به تحقیقات مختلف صورت گرفته در کشورهای مختلف، رابطه آماری معنی‌داری بین قرار گرفتن در معرض UVB کمتر در کل دوران بارداری و خطر ناتوانی‌های یادگیری فرزند وجود دارد.

در طول دوره قبل از تولد، جنین دچار رشد و نمو سریع می‌شود و آن را مستعد قرار گرفتن در معرض محیطی می‌کند که بالقوه عواقب طولانی‌مدتی را در پی دارد. آفتاب گرفتن در بارداری و قرارگرفتن در معرض UVB مادر باعث تولید ویتامین D می‌شود که برای رشد طبیعی مغز جنین مهم است. همچنین توجه به این نکته بسیار مهم است که استفاده از فوائد آفتاب بویژه در سه ماهه اول بارداری بسیار مهم‌تر است و باید حتما رعایت شود، اما این کار به‌صورت کنترل شده انجام شود زیرا در این دوران جنین به مراقبت بیشتری احتیاج دارد.

با توجه به درک اهمیت تاثیر آفتاب در دوران بارداری و داشتن کودکی سالم و باهوش، باید دقت داشته باشید که زیاده‌روی در این امر و عدم رعایت نکات ایمنی به‌هنگام استفاده از نور خورشید، ممکن است با خطرات ناشی از آن مواجه شوید.

به همان اندازه که نور خورشید یک راه مهم برای دریافت ویتامین D برای حفظ سلامت شماست، آفتاب بیش از حد نیز می‌تواند عواقب بدی بر روی سلامتی شما و جنین داشته باشد که برخی از آنها جدی نیز هستند. در ادامه نکاتی را در مورد خطرات آفتاب گرفتن در بارداری را ارائه می‌کنیم.

عوارض حمام آفتاب در دوران بارداری

در دوران بارداری، پوست بسیار حساس است و تغییرات هورمونی باعث افزایش تولید ملانین می‌شود که مسئول رنگدانه‌های تیره پوست در معرض نور خورشید است. بنابراین زنان باردار بیشتر مستعد ابتلا به کلواسما یا بروز لکه‌های تیره روی صورت یا بقیه بدن خود هستند.

بنابراین توصیه می‌شود که درصورت آفتاب گرفتن در بارداری از پوست خود با کرم‌های ضدآفتاب با فاکتور محافظتی بالا محافظت کنید و در گرم‌ترین ساعات روز در معرض نور خورشید قرار نگیرید. در ادامه به برخی از عوارض احتمالی حمام آفتاب در دوران بارداری اشاره می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: آفتاب گرفتن در هوای ابری

تغییرات پوستی از عوارض آفتاب گرفتن در بارداری

در طول بارداری، استروژن موجود در بدن شما می‌تواند خطر ابتلا به کلواسما (ماسک بارداری) را در زمانی که در معرض نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش (UV) قرار می‌گیرید، افزایش دهد. لکه های تیره که در دوران بارداری، معمولاً روی پیشانی و بینی ظاهر می‌شوند ممکن است پس از بارداری از بین بروند یا برای همیشه روی پوست باقی بمانند.

خطر سرطان

 قرار گرفتن در معرض نور خورشید، به ویژه اگر منجر به آفتاب سوختگی شود، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان پوست یا همان ملانوم را افزایش دهد. همانطور که قبلاً گفته شد، زنان باردار مستعد ابتلا به حساسیت پوستی هستند، بنابراین شانس بیشتری برای آفتاب سوختگی وجود دارد.

 افزایش دمای بدن

آفتاب گرفتن در بارداری اگر بیش از حد و در شرایط نامناسب اتفاق بیفتد می‌تواند دمای مرکزی بدن مادر را افزایش دهد. هنگامی که باردار هستید، زودتر و راحت‌تر از شرایط معمول دچار کم آبی بدن می‌شوید، که می‌تواند منجر به علائم زایمان زودرس شود. وقتی دمای بدن مادر بالا می‌رود، دمای محیط نگهداری از جنین نیز بالا می‌رود که این اتفاق می‌تواند باعث آسیب مغزی جنین شود.

تجزیه فولیک اسید از عوارض آفتاب گرفتن در بارداری

 برخی مطالعات به این واقعیت اشاره می‌کنند که قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید در زنان باردار می‌تواند منجر به کاهش سطح فولات شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، امکان سقط جنین یا نقص لوله عصبی در نوزادان بالا می‌رود. اسید فولیک به ویژه در سه ماهه اول بارداری ضروری‌ست و اشعه ماوراء بنفش می‌تواند سطح فولات را کاهش دهد، از این رو توصیه می‌شود در این دوره حساس قرار گرفتن در معرض نور خورشید را کاهش دهید.

حمام آفتاب برای خانم های باردار خطرناک است؟

همان‌طور که اشاره شد علاوه‌بر توجه به استفاده از فواید آفتاب گرفتن در بارداری، باید خطرات احتمالی آن را نیز بدانید و به خوبی آن را مدیریت کنید تا بارداری و زایمان سالمی را تجربه کنید. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها و خطرات در مورد قرارگرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش در دوران بارداری این است که این اشعه می‌تواند اسید فولیک را تجزیه کند. اسیدفولیک یک بلوک ساختمانی حیاتی است که کودک شما برای ایجاد یک سیستم عصبی سالم به آن نیاز دارد.

کودک شما در سه ماهه اول و در ابتدای سه ماهه دوم بیشتر مستعد تأثیرات منفی اشعه ماوراء بنفش (UV) است. شالوده رشد مغز در این زمان ایجاد می‌شود. بیشترین دوره خطر برای جنین در دوران اندام‌زایی است که زمان آن، دو تا هفت هفته پس از لقاح است. دوره اولیه (هشت تا پانزده هفته پس از لقاح) نیز زمان پرخطری در نظر گرفته می‌شود.

در این دوران‌ها اشعه ماوراء بنفش ممکن است برای کودک شما مضر باشد. سه ماهه سوم ساده‌ترین دوران است، اگرچه سیستم گردش خون در پاها ممکن است شروع به ایجاد مشکلاتی کند. در هفته‌های آخر بارداری، پاهای شما متورم یا سنگین‌تر می‌شوند. در نهایت، به یاد داشته باشید که از سینه‌های خود به درستی محافظت کنید، زیرا گرما می‌تواند مویرگ‌ها و مجاری را که شیر از آن‌ها عبور می‌کند گشاد کند و خطر احتقان در این ناحیه بسیار حساس را افزایش دهد.

با توجه به این امر که  نمی‌توان فواید آفتاب را نادیده گرفت و بسیاری از بانوان تمایل به آفتاب گرفتن در بارداری دارند، پس توصیه می‌شود برای این منظور با پزشک خود در ارتباط باشید تا با توجه به شرایط مادر و جنین، بهترین توصیه را در خصوص استفاده از اثرات بی‌نظیر نور خورشید به شما ارائه دهند.

تاثیر آفتاب بر جنین

یکی از وظایف مایع آمنیوتیک که جنین در آن قرار دارد و رشد می‌کند حفظ دمای ثابت برای رشد کودک است. بنابراین حفظ بدن و شکم مادر از گرم شدن بیش از حد یا بروز گرمازدگی بسیار مهم است. همان‌طور که به آن اشاره شد، سه ماهه اول بارداری حساس‌ترین دوران است، به همین‌خاطر برای جلوگیری از آفتاب سوختگی، کم آبی و خستگی باید دقت و توجه بیشتری داشته باشید.

توجه داشته باشید که به‌هنگام آفتاب گرفتن در بارداری، اگر دمای بدن مادر بیش از حد معمول باشد، می‌تواند رشد جنین را تحت تاثیر قرار دهد و گاهی اوقات باعث شکاف کام شود. کم آبی بدن و افزایش دمای بدن می‌تواند بر سطح مایع آمنیوتیک در کیسه آمنیوتیک تأثیر بگذارد. این مایع به نوزاد اجازه می‌دهد تا آزادانه به اطراف حرکت کند و در داخل رحم بچرخد. افزایش دمای این محیط تاثیر مستقیم بر سلامت جنین دارد.

تاثیر مثبت آفتاب گرفتن

اگر به دوز کافی ویتامین D نیاز دارید، قرار گرفتن در معرض نور خورشید یه راه بسیار عالی است. در واقع، نشستن زیر نور خورشید می‌تواند به رشد استخوانی جنین در دوران بارداری کمک کند. همچنین می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. به این ترتیب، در زمان آفتاب گرفتن در بارداری باید مطمئن شوید که بیشتر از زمان معمول خود زیر نور خورشید ننشینید.

بیشتر تحقیقات نشان می‌دهند که حداقل 5 تا 10 دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید دو تا سه بار در هفته لازم و ضروری‌ست. برای این‌کار با قراردادن قسمت‌هایی از بدن خود مانند روی بازوها، پاها، دست‌ها و صورت برای تامین تمام نیازهای بدن به ویتامین Dبه انجام این کار بپردازید.

حمام آفتاب مصنوعی و تخت خواب برنزه

تخت‌های برنزه‌کننده، زمان زیادی نیست که مورد استفاده قرار گرفته‌اند، بنابراین مطالعات کمی در مورد تأثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن‌ها به‌ویژه در رابطه با بارداری وجود دارد. اگرچه تخت‌های برنزه خطر گرمای بیش از حد را کاهش می‌دهند، اما همچنان خطر مشکلات پوستی بارداری و اختلالات مرتبط با آفتاب را دارند. اشعه ماوراء بنفش ناشی از استفاده از تخت‌های برنزه، سرعت پیری پوست و همچنین خطر ابتلا به سرطان پوست را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

در کنار استفاده از تخت‌های برنزه‌کننده و آفتاب گرفتن در بارداری، کرم‌های برنزه‌کننده یا لوسیون‌های برنزه‌کننده، یکی دیگر از محصولاتی است که در تابستان و زمستان به شدت به بازار عرضه می‌شوند. ماده فعال در این محصولات معمولاً دی هیدروکسی استون (DHA) است که از طریق پوست جذب می‌شود.

این ماده از طریق قرارگرفتن در معرض پوست مادر، جذب شده و از جفت به نوزاد عبور منتقل می‌شود. میزان انتقال DHA به جنین بسته به‌میزان استفاده، دفعات استفاده و وجود نواحی باز پوست (مانند خراش یا زخم) متفاوت است. آسیب ناشی از آن هم به این شکل متفاوت است. بنابراین توصیه می‌شود در استفاده از این مواد در دوران بارداری خودداری کنید.

همچنین علاوه بر موارد ذکر شده، آفتاب گرفتن در بارداری نیز می‌تواند منجر به کم آبی بدن به دلیل تعریق در گرما شود. نشستن طولانی‌مدت زیر نور خورشید ممکن است دمای مرکزی بدن شما را افزایش دهد که بالارفتن دمای جنین را نیز به‌همراه دارد.

برخی از مطالعات منابع معتبر نشان می‌دهند که دمای مرکزی بالاتر می‌تواند منجر به بارداری طولانی‌تر شود. برای جلوگیری از خطرات فوق، با پزشک خود در مورد اینکه چگونه می‌توانید در صورت بارداری از نور خورشید و دریافت مقدار مناسب ویتامین D بهره‌مند شوید، صحبت کنید.

برخی خطرات ناشی از استفاده از تخت برنزه‌کننده در بارداری:

افزایش بیش از حد دمای بدن: خوابیدن در یک تخت برنزه‌کننده می‌تواند دمای بدن شما را تا حد ناامنی برای جنین افزایش دهد. این امر به ویژه در سه ماهه اول که می‌تواند منجر به سقط جنین یا نقایص مادرزادی مانند اسپینا بیفیدا و مشکلاتی در مغز، نخاع و جمجمه شود، خطرناک است.

در حالی که بیشتر تخت‌های برنزه مجهز به فن‌های خنک‌کننده هستند تا بدن شما را از گرم‌شدن بیش از حد محافظت کنند، تقریباً غیرممکن است که بتوانید دمای بدن خود را کنترل کنید تا مطمئن شوید که در محدوده ایمن برای کودک خود قرار دارد یا خیر. این مورد درباره آفتاب گرفتن در بارداری نیز که به‌طور طبیعی انجام می‌شود نیز صدق می‌کند.

• خطرات ناشی از تامین خون کودک: در حالی که در یک تخت برنزه دراز کشیده‌اید، فشار وارده بر رحم، وریدهای پشت شما را فشرده می‌کند. فشرده‌کردن وریدها در دوران بارداری می‌تواند باعث بروز سندرم فشار خون به پشت خوابیده شود. 30 دقیقه به پشت بودن در یک تخت برنزه‌کننده می‌تواند انتقال جریان خون را به کودک شما محدود کرده و احساس سرگیجه در شما ایجاد کند. کاهش جریان خون جنین ، کاهش حجم اکسیژن و مواد مغذی دریافتی به او را نیز به همراه دارد که این امر منجر به تاخیر در رشد و وزن کم کودک هنگام تولد می‌شود.

• تغییر رنگ پوست: شما در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی در معرض ایجاد لکه‌های تیره روی لب‌ها، چانه و گونه‌های خود هستید و این لکه‌ها با قرار گرفتن در معرض نور خورشید بویژه به هنگام آفتاب گرفتن در بارداری تشدید می‌شوند. معمولاً این تغییر رنگ‌ها پس از تولد نوزاد محو می‌شوند، اما گاهی ممکن است برای از بین بردن آن‌ها به لیزر درمانی نیاز داشته باشید.

• کم آبی بدن: همراه با افزایش گرما، از دست‌دادن آب در بدن شما نیز افزایش می‌یابد. با افزایش دمای بدن، بدن شما تلاش می‌کند تا با تعریق به جبران آن و خنک‌سازی بدن بپردازد. متأسفانه، این امر همچنین آب بدن شما را تخلیه می‌کند، وضعیتی که به‌طور بالقوه می‌تواند باعث سقط جنین، نقایص مادرزادی و زایمان زودرس شود. بنابراین، مهم است که مایعات زیادی را مصرف کرده و از گرمای بیش از حد تخت‌های برنزه در دوران بارداری خودداری کنید.

• آفتاب‌سوختگی و تحریک پوست: برخی از تغییرات هورمونی که در طول بارداری در بدن شما اتفاق می‌افتد می‌تواند باعث شود پوست شما نسبت به مواد شیمیایی و به‌ویژه اشعه‌های مضر UV تخت برنزه یا خورشید واکنش حساس‌تری نشان دهد. همچنین استفاده از تخت‌های برنزه‌کننده و آفتاب گرفتن در بارداری مستقیماً با افزایش 75 درصدی خطر ابتلا به ملانوم مرتبط است.

محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر آفتاب گرفتن در بارداری

به خاطر داشته باشید که اگر در دوران بارداری برنزه یا دچار افتاب‌سوختگی شوید، ممکن است پوست شما نسبت به اثرات اشعه حساس‌تر شود. این به‌دلیل هورمون‌های بارداری است. فرقی نمی‌کند که از تخت برنزه استفاده کنید یا به‌طور غیرمستقیم با فراموش کردن استفاده از کرم ضدآفتاب در بیرون، برنزه شوید.

همچنین آفتاب گرفتن در بارداری معمولا کلواسما را بدتر می‌کند، بنابراین هر نوع برنزه شدن در دوران بارداری ممکن است باعث تحریک یا بدتر شدن کلواسما شود. برای محافظت از پوست در برابر اشعه‌های مضر در دوران بارداری نکات زیر را رعایت کنید.

• خود را هیدراته نگه دارید: اگرچه آب بهترین مایع برای هیدراته نگه داشتن خود است، آبمیوه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا نیز می‌توانند موثر باشند. مهم نیست که کجا و به چه دلیلی زیر نور آفتاب قرار می‌گیرید، همیشه بطری‌های آب خود را همراه داشته باشید تا هرگز مایعات موردنیاز بدن خود را از دست ندهید.

• قرارگرفتن در معرض نور خورشید را محدود کنید: اگر ضدآفتاب ندارید، از قرارگرفتن در معرض نور خورشید بیش از بیست دقیقه به شدت خودداری کنید.

• مکمل‌ها را انتخاب کنید: اگر قصد دارید به‌طور کامل از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آفتاب گرفتن در بارداری اجتناب کنید، برای دریافت مکمل‌های ویتامین D با پزشک خود مشورت کنید.

• بدانید چه زمانی باید بیرون بروید: مطالعات نشان داده‌اند که بهترین زمان برای قرارگرفتن در معرض نور خورشید ظهر است و نه صبح زود یا عصر. این به‌این دلیل است که بدن شما در این دوران، به ویژه در تابستان، بیشترین ویتامین D را دریافت می کند و کمترین خطر ایجاد ملانوم بدخیم را دارد.

روش صحیح آفتاب گرفتن در دوران بارداری

برای استفاده از موهبتی به نام خورشید در دوران بارداری خود، انجام اقدامات احتیاطی و درک خطرات بسیار مهم است. توصیه می‌شود که به اندازه کافی آب بنوشید و قرارگرفتن در معرض نور خورشید را به حداقل برسانید تا از گرمای بیش از حد و بالا رفتن دمای مرکزی بدن خود و جنین جلوگیری کنید. همچنین از کرم ضدآفتاب مناسب برای به حداقل رساندن آسیب پوست استفاده کنید.

زنان باردار نیازی به دوری کامل از نور خورشید ندارند و می‌توانند از آفتاب گرفتن در بارداری بهره ببرند، اما چند کار وجود دارد که می‌توانید برای به حداقل رساندن خطر برای پوست و سلامت کلی خود انجام دهید. رعایت نکات زیر لازم و ضروری‌ست:

• از بیرون رفتن در وسط روز خودداری کنید.
• کلاه و عینک آفتابی بزرگ و فلاپی بخرید که از چشم، گوش و صورت شما محافظت کند. از عینک آفتابی پلاریزه استفاده کنید.
• به دنبال ضدآفتاب‌های مناسب و تایید شده برای استفاده در بارداری باشید.
• در مورد مصرف مکمل ویتامین D با پزشک یا ماما صحبت کنید.
• لباس‌های گشاد و سبک بپوشید که پوست شما را بپوشاند.
• در صورت آفتاب گرفتن در بارداری آب فراوان بنوشید.
• به دنبال سایه باشید، به‌خصوص اگر برای مدت طولانی در فضای باز هستید.
• ا ز ورزش کردن در گرم‌ترین و آفتابی‌ترین زمان روز خودداری کنید.
• به جهش‌های دما توجه کنید و از قرارگرفتن در معرض تغییرات دما اجتناب کنید.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید، گاهی با هدف ایجاد تغییر در رنگ پوست و برنزه کردن و همچنین استفاده از فوائد آن صورت می‌گیرد. بسیاری از افراد در دوران بارداری نیز تمایل به انجام این کار دارند. آفتاب گرفتن در بارداری اگر به درستی انجام شود می‌تواند بر کیفیت سلامت مادر و جنین تاثیر مثبتی بگذارد.

بیشتر بخوانید: برنزه کردن با روغن زیتون

این در حالی‌ست که اگر این کار را بدون آگاهی و بی‌مهابا انجام دهید ممکن است اثرات سویی برای شما داشته باشد. با مطالعه و همچنین مشورت با پزشک خود به‌صورت هدفمند از خواص درمانی آفتاب استفاده کنید. در این مطلب سعی داشتیم به بررسی تمام این جوانب بپردازیم.

منبع +++++++