ویتامین e در بارداری؛ خطرها، مزایا و روش صحیح مصرف!

ویتامین E دارای خواص آنتی اکسیدانی است که از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ایجاد شده توسط رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. برخی از فواید ویتامین E برای سلامتی شامل بهبود سیستم ایمنی بدن، گسترش عروق خونی و جلوگیری از لخته شدن خون هستند. اما اهمیت مصرف ویتامین e در بارداری چیست و چرا مادران نسبت به مصرف این ویتامین در دوران بارداری حساس هستند؟ مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ویتامین E در اوایل بارداری می‌تواند رشد عصبی و مغزی کودک را بهبود بخشد. علاوه بر این، مصرف یک رژیم غذایی مناسب و غنی از ویتامین E می‌تواند خطر سقط جنین یا زایمان زودرس را کاهش دهد. اما تحقیقات جدید در مورد عوارض مصرف ویتامین E در دوران بارداری هم صحبت می‌کنند! پس واقعیت چیست؟ ما در این مطلب قصد داریم تا در مورد همه‌ی حقایق موجود راجع به مصرف ویتامین E در دوران بارداری صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

ویتامین E چیست؟

قبل از اینکه به تاثیر ویتامین e در بارداری بپردازیم، اول ببینیم که اصلا این ویتامین چیست؟

ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است که در اشکال مختلفی وجود دارد، اما آلفا توکوفرول تنها موردی از این ویتامین است که در بدن از آن استفاده می‌شود. نقش اصلی ویتامین E در بدن این است که به‌عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کند و الکترون‌های سست (به اصطلاح “رادیکال‌های آزاد” که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند) را از بین ببرد.

همچنین، این ویتامین عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و از تشکیل لخته در شریان‌های قلب جلوگیری می‌کند. ویتامین‌های آنتی اکسیدانی، از جمله ویتامین E، در دهه 1980 مورد توجه عموم قرار گرفتند، زمانی که دانشمندان متوجه شدند که آسیب رادیکال‌های آزاد در مراحل اولیه “آترواسکلروز انسداد شریان” دخیل است و همچنین ممکن است به سرطان، از دست دادن بینایی و بسیاری از بیماری‌های مزمن دیگر منجر شود.

ویتامین E توانایی محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد را دارد و همچنین در شرایط خاص باعث کاهش تولید رادیکال‌های آزاد می‌شود. با این حال، نتایج مطالعات جدید در مورد این ویتامین متناقض هستند و بدین ترتیب، برخی از وعده‌های استفاده از ویتامین E در دوزهای بالا برای جلوگیری از بیماری‌های مزمن کمرنگ شده است.

بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست خشک در بارداری

در دوران بارداری چقدر ویتامین E مصرف کنیم؟

بر اساس تجزیه و تحلیل‌های صورت گرفته، هیچ خطر مرگی با مصرف دوزهای 200 واحد بین المللی در روز یا کمتر از ویتامین e در بارداری وجود ندارد. با این حال، افزایش خطر در سطوح بالای 200 واحد بین‌المللی در روز، و خطر قابل‌توجهی برای مرگ از 400 واحد بین‌المللی در روز مشاهده شده است.

در واقع افرادی که بیش از 400 واحد بین‌المللی ویتامین E در روز مصرف می‌کردند، تقریباً 10 درصد بیشتر از افرادی که این ویتامین را مصرف نمی‌کردند، خطر مرگ داشتند. محققان می‌گویند افرادی که مکمل‌های ویتامین E مصرف می‌کنند می‌توانند بین 400 تا 800 واحد بین المللی را در یک کپسول دریافت کنند.

پس با توجه به گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، برای زنان باردار در دوز توصیه شده معمول 22.4IU، استفاده از ویتامین E کاملا بی‌خطر است. در دوزهای بالاتر از این مقدار توصیه شده، ویتامین E فقط زمانی باید استفاده شود که فواید آن بیشتر از خطراتش باشد.

بسیاری از منابع هم می‌گویند که زنان باردار باید روزانه 15 میلی گرم ویتامین E دریافت کنند که اگر این میزان از غذاها به جای مکمل‌ها به دست آید، برای مادر و جنین کاملا بی‌خطر است. به‌طور کلی یادتان باشد که ویتامین E، بر خلاف اسید فولیک و آهن، ویتامینی نیست که در دوزهای بالاتر در دوران بارداری به آن نیاز داشته‌باشید و حتی دوزهای بالای ویتامین E می‌تواند برای افراد باردار مضر باشد.

بررسی تاثیر مصرف مکمل ویتامین E در دوران بارداری

ویتامین E مانند تمام ویتامین‌ها و مواد مغذی دیگر، نقش‌های مختلفی در سلامت ما و البته در دوران بارداری ایفا می‌کند. با این حال، مصرف مکمل ویتامین e در بارداری اخیرا برخی از محققان را به خود مشکوک کرده است! مانند مطالعه‌ای که در هلند انجام شد و سپس در دیلی میل منتشر شد. NHS (سرویس سلامت ملی بریتانیا که سازمانی بسیار معتبر است) در مورد این مطالعه و ویتامین E، به‌طور کلی با عبارت زیر توضیح می‌دهد:

“تحقیقات جدید نشان داده است که «ویتامین E» می‌تواند خطر نقص قلبی را در نوزادان افزایش دهد. این روزنامه هشدار می‌دهد که مصرف حداقل سه چهارم مقدار توصیه شده روزانه ویتامین E در دوران بارداری می‌تواند منجر به افزایش 9 برابری خطر ابتلا به مشکل قلبی در هنگام تولد شود.”

در ادامه، NHS این توصیه عملی را ارائه می‌دهد:

علی‌رغم محدودیت‌های این تحقیق، ارتباط احتمالی بین مصرف زیاد ویتامین E و نقایص مادرزادی قلب یک ارتباط مهم است که به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. سرویس سلامت ملی بریتانیا در حال حاضر هیچ توصیه‌ای در مورد مصرف مکمل ویتامین E در دوران بارداری ارائه نمی‌دهد.

در حال حاضر، برای زنان باردار منطقی است که بیش از حد نگران دریافت ویتامین E که به‌طور طبیعی در غذاها وجود دارد نباشند و به رژیم غذایی سالم و متعادل ادامه دهند، اما از مصرف مکمل‌های ویتامین E اجتناب کنند.

با این حال مصرف مقادیر کافی ویتامین e در بارداری و برای سالمندان و کودکان بسیار خردسال مهم است. در حالت ایده‌آل، زنانی که امیدوارند باردار شوند، باید اطمینان حاصل کنند که مقدار مورد نیاز ویتامین E را مصرف می‌کنند. اگر کمبودی از این ویتامین در دوران بارداری و همچنین در سال‌های اول زندگی کودک وجود داشته‌باشد، می‌تواند تأثیری مادام‌العمر بر سلامت نوزاد داشته‌باشد.

نقش ویتامین e در بارداری و به‌طور کلی شامل موارد زیر است:

• ویتامین E (توکوفرول) دارای عملکردهای مهم مختلفی در بدن است، مثلا به‌عنوان یک آنتی اکسیدان از بافت‌های بدن در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند به اندام‌ها، بافت‌ها و سلول‌های شما آسیب برسانند.
• ویتامین E در تولید مثل نیز مهم است، زیرا به تولید پروستاگلاندین‌ها کمک می‌کند. پروستاگلاندین‌ها موادی شیمیایی هستند که عملکردشان کاهش مقدار پرولاکتینی است که بدنتان تولید می‌کند. پرولاکتین هورمونی است که در زمان تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد و همچنین می‌توان آن را تا حدی در علائم عاطفی و جسمی PMT مقصر دانست. ویتامین E می‌تواند به بدن شما برای حفظ سطح متعادل پرولاکتین کمک کند که به نوبه خود سیستم تناسلی زنان را متعادل کرده و باعث شود تا به خوبی کار کند.
• این ویتامین لیپیدها را در بدن شما حفظ می‌کند.
• سلول‌های بدن شما از ویتامین E استفاده می‌کنند تا بتوانند با یکدیگر تعامل داشته‌باشند، که آنها را قادر می‌سازد تا عملکردهای مهم مختلفی را انجام دهند.
• این ویتامین همچنین برای یک سیستم ایمنی قوی، برای محافظت از شما در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها حیاتی است.
• همچنین نقش مهمی در تشکیل گلبول‌های قرمز خون ایفا می‌کند.
• به علاوه به بدن شما کمک می‌کند تا بتواند از ویتامین K استفاده کند.
• ویتامین E به گشاد شدن رگ‌های خونی شما کمک می‌کند که به نوبه خود از لخته شدن خون در داخل رگ‌ها جلوگیری می‌کند.

بیشتر بخوانید: مراقبت از مو در بارداری

عوارض کمبود ویتامین e در بارداری

ویتامین e نه فقط بر رشد جنین، بلکه در سال‌های اول زندگی کودک شما نیز اهمیت دارد:

• ویتامین E برای سلامت مغز کودک حیاتی است: ویتامین E برای رشد اولیه سیستم عصبی جنین کاملاً حیاتی است. یکی از عملکردهای این ویتامین، محافظت از عملکرد اسیدهای چرب امگا 3، به ویژه DHA است. DHA برای سلامت مغز بسیار مهم است.
• چشم و سر: چشم‌ها و سر نواحی دیگری هستند که در دوره اولیه رشد سیستم عصبی جنین حساس هستند. کمبود ویتامین E می‌تواند بر رشد این نواحی تأثیر بسیار منفی بگذارد. از طرف دیگر، با مصرف مقدار کافی ویتامین e در بارداری به رشد سالم چشم‌ها و سر فرزند خود کمک خواهید کرد.
• خطر در زایمان: کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به پیامدهای بد بارداری هم برای شما و هم برای نوزادتان شود.
• کم خونی: کمبود ویتامین E می‌تواند منجر به کم خونی نوزاد شود.
• خطر افزایش عفونت: کمبود ویتامین E با خطر افزایش عفونت، هم برای مادر و هم برای نوزاد مرتبط است.
• توقف رشد: ویتامین E ناکافی می‌تواند منجر به توقف رشد جنین شود.
• بهبود عملکرد شناختی: مطالعات جدید نشان داده‌اند، وقتی غلظت ویتامین E در بدو تولد کودک بیشتر باشد، عملکرد شناختی او در سن دو سالگی بالاتر خواهد بود.
• اختلالات عصبی و زوال عضلانی: اگر کمبود ویتامین E به ویژه در کودکان وجود داشته‌باشد، می‌تواند منجر به اختلالات عصبی، زوال عضلانی و در برخی موارد کاردیومیوپاتی شود.
• در مراحل بعدی زندگی: مطالعه‌ای روی افراد مسن‌تر که الگوی غذایی مادام‌العمری شامل سطوح بالای ویتامین‌های E، B، C و D داشتند، نشان داد که این ویتامین‌ها با عملکردهای شناختی بالاتر و اندازه مغز بزرگ‌تر ارتباط دارند. در واقع، بین دریافت کافی ویتامین E و پیشگیری از زوال عقل در پیری رابطه وجود دارد.

علائم کمبود ویتامین  E

همانطور که بارها گفته‌ایم، در واقع کمبود ویتامین E بسیار نادر است، زیرا می‌توان آن را به‌طور طبیعی در بسیاری از غذاهای رایج مانند سبزیجات دارای برگ سبز و روغن‌هایی مانند روغن‌های گیاهی، روغن زیتون و روغن آفتابگردان یافت و همچنین، این ویتامین برای مدت طولانی در چربی‌های بدن ذخیره می‌شود.

اما گفته می‌شود، افرادی که دارای اختلالات گوارشی مانند پانکراتیت، فیبروز کیستیک یا بیماری سلیاک هستند، در معرض خطر بالاتری برای کمبود ویتامین E قرار دارند. در این موارد، علائم رایج کمبود ویتامین e در بارداری و به‌طور کلی، کمبود ویتامین E عبارتند از:

• رتینوپاتی: آسیب به شبکیه چشم که می‌تواند بینایی را مختل کند
• نوروپاتی محیطی: آسیب به اعصاب محیطی، معمولاً در دست‌ها یا پاها
• آتاکسی: از دست دادن کنترل حرکات بدن
• ضعیف شدن سیستم ایمنی

کمبود ویتامین e در بارداری می‌تواند هم بر سلامت کودک و هم بر سلامت مادر تأثیر بگذارد و به‌صورت درد شکمی و محدودیت رشد داخل رحمی جنین ظاهر شود که به نوبه خود می‌تواند بر رشد سالم جنین تأثیر منفی بگذارد و در موارد شدید منجر به زایمان زودرس و مرگ نوزاد شود. .

بیشتر بخوانید: مراقبت از پوست در دوران شیردهی

آیا ویتامین E در زیبایی جنین تاثیر دارد؟

در مطالب علمی چنین چیزی ثابت نشده است، اما مصرف ویتامین e در بارداری می‌تواند به طرق مختلفی بر روی زیبایی پوست مادر تاثیر بگذارد:

ویتامین E برای پوست و مو در بارداری

هنگامی که ویتامین E مصرف می‌کنید، این ویتامین توسط سبوم (ترشحات چرب تولید شده توسط غدد چربی) به پوست می‌رسد.

این روغن‌های پوستی، مرطوب کننده‌ی طبیعی بدن هستند و یک سد طبیعی برای محافظت از پوست در برابر عوامل بیماری‌زای خارجی مانند عفونت‌های باکتریایی و قارچ‌ها ایجاد می‌کنند و مانع از دست رفتن آب از سطح پوست می‌شوند. این غدد چربی در همه جای بدن به جز کف دست و پا وجود دارند. با این حال در ترکیب سازنده سبوم، این ویتامین E است که به مرطوب کردن پوست شما کمک می‌کند

همچنین، استفاده موضعی از آنتی اکسیدانی قوی به نام ویتامین E می‌تواند به تغذیه و محافظت از پوست شما در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد مانند آسیب اشعه ماوراء کمک کند. آفتاب سوختگی ناشی از اشعه ماوراء بنفش، لایه‌های بیرونی و عمیق پوست را از بین می‌برد.

البته ضد آفتاب به جلوگیری از این امر کمک می‌کند، اما نقش ویتامین E برای محافظت از پوست در برابر آفتاب سوختگی و خشکی به خوبی شناخته شده است و از پوست در برابر اشعه ماوراء بنفش محافظت می‌کند. این‌ها برخی از فواید ویتامین e در بارداری برای پوست هستند.

بیشتر بخوانید: علائم پوستی بارداری؛ تغییرات و اختلالات پوست در دوران بارداری

چگونه تعادل دریافت ویتامین E کافی در بارداری را پیدا کنیم؟

اولین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک خود صحبت کنید تا در مورد سطح ویتامین E و سلامت کلی شما توصیه‌های لازم را بدهند، اما بهترین کار این است که نگاهی به رژیم غذایی خود بیندازید. بسیاری از غذاها حاوی ویتامین E هستند، و به‌عنوان یک ویتامین محلول در چربی، تضمین می‌کنیم که هرگز با دریافت این ویتامین از غذا دچار مسمومیت و عوارض ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین E نشوید.

برخی از غذاهای مفید برای به دست آوردن ویتامین e در بارداری عبارتند از:

• روغن‌های گیاهی مانند جوانه گندم، روغن زیتون و روغن آفتابگردان
• تخمه آفتابگردان، بادام و بادام زمینی
• سبزیجات سبزبرگ مانند اسفناج
• سبزیجات دیگر مانند کدو تنبل، فلفل دلمه‌ای و مارچوبه
• میوه‌هایی مانند انبه و آووکادو

سخن نهایی

به پایان مطلب بررسی نقش ویتامین e در بارداری می‌رسیم. به‌طور خلاصه، اگرچه ویتامین e در بارداری نقش پررنگی دارد و باید به مقدار کافی از آن را هم برای سلامت خود و هم برای حفظ سلامت نوزاد دلبند خود مصرف کنید، اما لازم نیست نگران کمبود آن باشید، زیرا این ویتامین به مقدار کافی در بسیاری از غذاها وجود دارد. همچنین بهتر است از مصرف مکمل‌های ویتامین E بدون نظر یک پزشک متخصص خودداری کنید تا دچار عوارض مصرف بیش از حد ویتامین e در بارداری نشوید.

سوالات متداول

منابع: + + + + +