چطور از جوش سرسیاه خلاص شویم؟
ممکن است برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی جلوی آینه می‌روید متوجه دانه‌های سیاهی روی صورت به ویژه بینی خود می‌شوید که زیبایی و شادابی چهره شما را تحت تأثیر قرار داد‌ه‌اند و دوست دارید زودتر از شرشان خلاص شوید. اما آیا واقعاً می‌دانید چطور باید این دانه‌های سیاه سرسخت را نابود کرد؟
یکی از روش‌ها، استفاده از نوارهای پاک‌کننده منافذ پوست است که خیلی سریع ما را به هدفمان می‌رسانند. گرچه این روش شاید بهترین راه برای خلاص شدن از جوش سرسیاه و یا جلوگیری از بروز آن‌ها نباشد اما می‌تواند منافذ پوست را از چربی‌ها و کثیفی‌ها پاک کند. با ما همراه باشید تا با نحوه مقابله با جوش سرسیاه آشنا شوید.
این سیاه‌های سمج در اصل چه هستند؟
در ابتدا لازم است بدانیم که این نقاط سیاه روی پوست چه ماهیتی دارند و چطور به وجود می‌آیند. جوش سرسیاه ترکیبی از چربی و گرد و خاک هستند که دورن منافذ پوست انباشته شده‌اند. افزایش این جوش‌ها بر روی پوست باعث می‌شود تا پوست زبر و خشن شده و شفافیت خود را از دست بدهد.
این منافذ حفره‌های کوچکی در پوست هستند که فولیکول مو را احاطه کرده‌اند. آن‌ها همچنین محل قرارگیری غدد سباسه شما نیز می‌باشند که سبوم یا همان چربی پوست شما را تولید می‌کنند. مسدود شدن این حفره‌ها می‌تواند منجربه بروز انواع جوش‌ها بر روی پوست شود. به دلیل این‌که بر روی جوش سرسیاه برخلاف جوش‌های سرسفید هیچ لایه پوستی وجود ندارد، محتویات درون آن‌ها در معرض هوا قرار گرفته و اکسید می‌شوند که این باعث می‌شود تا رنگ تیره‌تری پیدا کنند.
در اصل هرکسی می‌تواند جوش سرسیاه داشته باشد اما کسانی که پوست ترکیبی و یا چربی دارند بیشتر مستعد آن هستند. اگر احساس می‌کنید که جوش سرسیاه بیشتر در اطراف بینی شما وجود دارند، به این خاطر است که پوست اطراف بینی بیشترین تراکم غدد سبوم را نسبت به سایر نواحی صورت دارد و این یعنی چربی بیشتر و پتانسیل بالاتری برای مسدود شدن دارد. شاید به دلیل این‌که جوش سرسیاه بسیار رایج و همینطور ناامیدکننده هستند، افراد روش‌های مختلف بی‌شماری از جمله انواع تکنیک‌های لایه‌برداری و ماسک‌های ژلاتین را امتحان می‌کنند تا آن‌ها را از بین ببرند.
در این مقاله قصد داریم روش‌هایی را به شما معرفی کنیم که مورد تأیید متخصصان پوست هستند و از بین بردن جوش سرسیاه روی بینی، چانه و پیشانی را آسان‌تر می‌کنند.
شستشوی صورت حداقل ۲ بار در روز
این پیشنهاد شاید خیلی کلی به نظر برسد اما شستشو و پاک‌سازی می‌تواند نقش بسیاری در پیشگیری از تجمع چربی و آلودگی‌ها در منافذ پوست شما داشته باشد. شستشوی صورت یکی از سه مرحله مهم در برنامه مراقبت پوستی شما است. زیرا پاک‌سازی مرتب پوست به حذف هرگونه آلودگی، سلول‌های مرده، چربی اضافه، باکتری و یا مواد آرایشی باقی‌مانده بر روی پوست کمک خواهد کرد.
برای اکثر افراد، دو بار شستن صورت در روز کافی است. اما افراد با پوست خشک یا حساس ممکن است تنها قادر باشند پوست خود را یک بار در روز با پاک‌کننده شستشو دهند.
اگر با آکنه دست و پنجه نرم می‌کنید، می‌توانید از پاک‌کننده‌‌هایی که حاوی لایه‌بردارهای شیمیایی مانند سالیسیلیک اسید (salicylic acid) یا گلیکولیک اسید (glycolic acid) هستند استفاده کنید تا به کنترل آکنه‌هایتان کمک کنند. برای افرادی که آکنه ملتهب دارند پاک‌کننده حاوی بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide) می‌تواند انتخاب بهتری باشد. اما توجه داشته باشید که تمام این ترکیبات در صورت استفاده بیش از حد می‌توانند تحریک‌کننده باشند و باعث خشکی شوند. افراد با پوست چرب ممکن است بتوانند روز ۲ بار از آن‌ها استفاده کنند اما برای سایر افراد شاید روز ۱ بار هم زیاد باشد.
شستشو صورت بعد از ورزش
تعریق بیش از حد می‌تواند با آلودگی، باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوست ترکیب شود و منافذ پوست شما را مسدود کرده و باعث بروز جوش سرسیاه شود. بنابراین بسیار مهم است که قبل و بعد از ورزش یا هرگونه فعالیتی که منجربه تعریق زیاد شود صورت خود را بشویید.
اما با پوست خود با ملایمت رفتار کنید زیرا تحریک و پاک‌کردن خیلی محکم عرق از روی پوست می‌تواند باعث تشدید التهاب و جوش سرسیاه شود.
دقت در استفاده از نوارهای پاک‌کننده منافذ پوست
از لایه برداری غافل نشوید.
اگر پاک‌سازی مرتب پوست برای از بین بردن کثیفی‌ها و سلول‌های مرده، کافی نبوده است شاید لازم باشد تا لایه‌برداری را نیز به برنامه مراقبت پوستی خود اضافه کنید.
لایه‌بردارها به دو گروه اصلی یعنی لایه‌برداری‌های فیزیکی (دستی) و لایه‌بردارهای شیمیایی تقسیم می‌شوند. در لایه‌بردارهای دستی از ترکیباتی مانند دانه‌های شکر یا پوست گردو استفاده می‌کنند تا ناخالصی‌ها را به طور فیزیکی از بین ببرند. در صورتی که لایه‌بردارهای شیمیایی حاوی ترکیباتی هستند که پیوند بین سلول‌های مرده پوست را حل کرده و اجازه می‌دهند تا به راحتی از روی پوست شسته شوند.
برای اکثر افراد هفته‌ای ۱ یا ۲ بار لایه‌برداری کافی است. حتی برخی افراد می‌توانند بدون هیچ مشکلی پوست خود را تا ۳ بار در هفته لایه‌برداری کنند. اما برای عده‌ای تنها ۱ بار در هفته کافی است زیرا بیش از این باعث تحریک و خشکی پوستشان می‌شود. مهم‌ترین نکته‌ای که در ارتباط با لایه‌بردارها باید توجه کنید این است که ببینید چه نوع لایه‌برداری برای پوست شما مناسب است و چه تعداد دفعاتی بهتر است تا از آن استفاده کنید.
از لایه‌بردارهای شیمیایی ملایم استفاده کنید.
استفاده از اسیدهای لایه‌بردار ملایم یک روش مؤثر برای تجزیه سلول‌های مرده و چربی‌های انباشته شده در منافذ پوست است که هم شامل آلفاهیدروکسی اسیدها (AHAs) مانند گلیگولیک اسید و لاکتیک اسید (lactic acid) است و هم بتاهیدروکسی اسیدها (BHAs) مانند سالیسیلیک اسید. اخیراً پلی‌هیدروکسی اسیدها (PHAs) مانند گلوکونولاکتون (gluconolactone) نیز به اسیدهای فوق‌العاده ملایم و محبوبی تبدیل شده‌اند. همه این ترکیبات دارای خواص لایه‌برداری هستند که از تجمع چربی اضافه و کثیفی‌ها در فولیکول‌ها جلوگیری می‌کنند. اما برخی از آن‌ها ممکن است برای پوست شما نسبت به بقیه مناسب‌تر باشند.
برای مثال گلیکولیک اسید بیشترین خاصیت تحریک‌کنندگی را دارد بنابراین اگر پوست حساس و خشکی دارید بهتر است به جای آن لاکتیک اسید یا پلی‌هیدروکسی اسیدها را امتحان کنید. اما اگر پوست چربی دارید، سالیسیلیک اسید می‌تواند به شما کمک کند زیرا بیش از سایر اسیدها به منافذ چرب پوست نفوذ می‌کند.
همچنین مهم است که به غلظت اسیدهای لایه‌برداری که استفاده می‌کنید نیز توجه کنید. اگرچه این اسیدها نسبت به تکنیک‌های لایه‌برداری فیزیکی ملایم‌تر هستند اما هنوز هم می‌توانند سخت و تحریک‌کننده باشند.
گاهی از ماسک‌های خاک رس و ذغال استفاده کنید.
ماسک‌های حاوی خاک رس یا ذغال می‌توانند به خلاصی از کثیفی‌ها و چربی‌های اضافی پوست کمک کنند. محصولاتی از این قبیل شاید پوست شما را سم‌زدایی نکنند اما با گذشت زمان می‌توانند جوش سرسیاه را از بین برده و آکنه‌ها را بهبود بخشند.
این ماسک‌ها را می‌توانید بر روی صورت پخش کرده و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بمانند سپس آن‌ها را شستشو دهید و یا تنها بر روی جوش‌ها استفاده کنید. فقط حتماً این محصولات را با احتیاط استفاده کرده و بعد از استعمال حتماً مرطوب‌کننده بزنید زیرا می‌توانند باعث خشکی پوست شوند.
به جای تمام صورت، جوش سرسیاه را درمان نقطه‌ای کنید.
اگر تنها روی یک بخش خاص از صورتتان مانند بینی یا چانه جوش سرسیاه دارید، نیازی نیست تا تمام صورت خود را تحت درمان قرار دهید. نه تنها از تحریک پوست خود جلوگیری خواهید کرد بلکه تحمل درمان‌های قوی‌تر در نواحی کوچک‌تر پوست برایتان راحت‌تر خواهد بود. به علاوه درمان نقطه‌ای با یک محصول حاوی سالیسیلیک اسید یا بنزوئیل پراکسید می‌تواند جلوی دستکاری کردن جوش‌ها را توسط خودتان بگیرد.
تخلیه جوش سرسیاه را به دست یک حرفه‌ای بسپارید.
به طور کلی بهتر است از دستکاری و ترکاندن هرگونه جوش در خانه خودداری کنید. زیرا اگر این کار را به درستی انجام ندهید می‌تواند باعث التهاب و حتی عفونت شود. اما اگر دائماً با جوش‌های سرسخت دست و پنجه نرم می‌کنید شاید ارزش آن را داشته باشد که کار تخلیه جوش‌های خود را به یک حرفه‌ای بسپارید. در طی این پروسه یک متخصص زیبایی با استفاده از یک ابزار کوچک به منافذ مسدود شده فشار وارد کرده و آن‌ها را تخلیه می‌کند. این کار به گونه‌ای انجام می‌شود تا به بافت پوست آسیب نرسد و از بزرگ شدن منافذ در آینده جلوگیری شود. به طور ایده‌آل، بهتر است این کار هر ۴ تا ۶ هفته یک بار انجام شود.
یخ‌گذاری بعد از تخلیه را فراموش نکنید.
گاهی‌اوقات علی‌رغم هشدار متخصصان پوست مجبور می‌شوید تا جوش‌های خود را تخلیه کنید. اما هنگامی که این کار را کردید مهم است که بعد از آن مراقبت‌هایی را به عمل آورید تا التهاب را کاهش داده و از بروز آکنه بیشتر جلوگیری کنند. یخ‌گذاری پوست پس از تخلیه برای چند دقیقه، به کاهش قرمزی و التهاب کمک می‌کند. فقط دقت کنید که یخ را به جای استفاده مستقیم بر روی پوست، درون یک دستمال کاغذی یا لیف حمام قرار دهید. زیرا می‌تواند باعث آسیب بیشتر شود.
محصولات برنزه‌کننده می‌توانند جوش سرسیاه را بیشتر نمایان کنند.
بدیهی است که استفاده از محصولات برنزه‌کننده یک جایگزین بی‌خطرتر برای برنزه شدن در برابر آفتاب است. اما متخصصان پوست هشدار می‌دهند که محصولات برنزه‌کننده که پوست شما را برنزه‌تر جلوه می‌دهند، باعث می‌شوند تا جوش‌های سرسیاه شما تیره و برجسته‌تر به نظر برسند.
ولی به دلیل این‌که استفاده از این محصولات بهتر از برنزه شدن به روش طبیعی هستند، به استفاده از این محصولات ادامه دهید. فقط بدانید که این محصولات می‌توانند جوش‌های سرسیاه شما را نمایان‌تر کنند.
هر روز از ضدآفتاب فاقد چربی (oil free) استفاده کنید.
باید مطمئن شوید که ضدآفتاب روزانه یا مرطوب‌کننده شما دارای فاکتور محافظتی حداقل ۳۰ و طیف گسترده (محافظت در برابر هر دو اشعه UVA و UVB) باشد. همچنین اگر دارای پوست چرب و مستعد آکنه هستید، حتماً از محصولی استفاده کنید که غیرمولد جوش یا غیرکومدون‌ساز (non-comedogenic) و فاقد چربی باشد، در این صورت منافذ پوست شما را مسدود نخواهد کرد.
استفاده از محصولات پوستی و آرایشی کومدون‌ساز ممنوع!
ضدآفتاب تنها محصولی نیست که می‌تواند منافذ پوست شما را مسدود کند. ترکیبات بسیاری در انواع محصولات پوستی و آرایشی مانند دایمتیکون (Dimeticone) وجود دارند که می‌توانند کومدون‌ساز باشند. به علاوه بسیاری از روغن‌ها مانند روغن نارگیل نیز می‌توانند کومدون‌ساز باشند.
این همیشه راحت نیست که بدانید چه محصولی واقعاً کومدون‌ساز است. زیرا استانداردی برای واژه غیرکومدون‌ساز یا غیرمولد جوش از سوی سازمان غذا و دارو (FDA) تأیین نشده است. بنابراین هر کمپانی می‌تواند صرف‌نظر از مواد تشکیل‌دهنده یک محصول آن را غیرکومدون‌ساز بنامد. به همین دلیل تشخیص یک محصول غیرکومدون‌ساز بسیار گیج‌کننده است. اما با این وجود جستجو عبارت غیرکومدون‌ساز (non-comedogenic) یا فاقد چربی (oil-free) شروع خوبی برای پیدا کردن محصولات غیرمسدود‌کننده منافذ پوست است.
به طور کلی اگر پوست شما مستعد آکنه است، بهتر است از مصرف محصولات سنگین با پایه روغن خودداری کنید. زیرا باعث جذب و تجمع عرق، کثیفی‌ها و سلول‌های مرده در منافذ پوست می‌شود. در عوض از یک پاک‌کننده ملایم و مرطوب‌کننده و آب‌رسان سبک استفاده کنید.
محصول حاوی رتینوئید را امتحان کنید.
رتینوئیدها مشتقی از ویتامین A هستند که پروسه تقسیم سلولی را تسریع می‌کنند و برای بهبود آکنه‌ها، کاهش و جلوگیری از علائم پیری، درمان هایپرپیگمنتیشن و بسیاری از مشکلات دیگر مفید هستند. شما می‌توانید رتینوئیدهای موجود در داروخانه‌ها که بدون نسخه نیز در دسترس هستند را به برنامه مراقبت پوستی خود اضافه کنید.
رتینول نسبت به رتینوئیک اسید (مانند تریتینوئین (tretinoin)) ملایم‌تر است. رتینوئیدهای قوی‌تر می‌توانند توسط متخصص پوست برای موارد وخیم‌تر تجویز شوند. آداپالن (adapalene) نیز نوع مصنوعی رتینوئید اسید است که هم‌اکنون می‌توان آن را بدون نسخه از داروخانه‌ها تهیه کرد.
البته اشکالاتی نیز در رابطه با رتینوئیدها وجود دارد. به دلیل این‌که رتینوئیدها منجربه نقص هنگام تولد می‌شوند نباید در دوران بارداری استفاده شوند. و همچنین می‌توانند باعث عوارض جانبی جدی پوستی از جمله خشکی، قرمزی، تحریک، پوسته پوسته شدن و حساسیت نیز شوند. بنابراین بهتر است ابتدا از غلظت پایین‌تر شروع کنید و فقط چند روز در هفته از آن استفاده کنید. همچنین از مرطوب‌کننده نیز غافل نشوید.
برای درمان‌های تخصصی‌تر به متخصص پوست مراجعه کنید.
پزشکتان ممکن است رتینوئیدهای قوی‌تری مانند تریتینوئین (Retin-A) را برای شما تجویز کند که قوی‌تر از رتینوئیدهایی است که شما بدون نسخه تهیه می‌کنید. اما فراموش نکنید که باید صبور باشید زیرا معمولاً ۴ تا ۵ هفته طول می‌کشد تا محصولات حاوی رتینول بتوانند به درستی تأثیر بگذارند. البته متخصصان می‌گویند که نتایج واقعی پس از حدود ۳ تا ۶ ماه خودشان را نشان خواهند داد.
به یاد داشته باشید که حتی رتینوئیدهایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند نیز دارای غلظت‌های متفاوتی هستند و برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی احتمالی باید در شب استفاده شوند. همچنین در استفاده از مرطوب‌کننده و ضدآفتاب نیز غفلت نشود.
توصیه نهایی
تمام نکات مفیدی که در بالا گفته شد به شما کمک خواهند کرد تا جوش سرسیاه خود را بهتر کنترل کنید. فراموش نکنید که تنها بیرون کشیدن محتویات این جوش‌ها مدنظر نیست. سلامت بافت پوست، جلوگیری از التهاب و عفونت و عدم بزرگ‌تر شدن منافذ نیز حائز اهمیت است. پس در برخورد با این جوش‌ها محتاط باشید و با اعمال خودسرانه موجب وخیم‌تر شدن آن‌ها نشوید.
